karartma geceleri

• rifat ilgazin 1944 yilinda yasadigi kacisi anlatan film. (bkz: sansaryan) (bkz: iskence).
• ikinci dünya savaşının türkiye üzerindeki etkilerinden biri karartma.rıfat ılgaz bu kitapta ikinci dünya savaşı sırasında okumak ve yazmak suçuyla yargılanan ve geceleri istanbul sokaklarında kaçarak kendine çare arayan ,arkadaş yanına sığınan öğretmen mustafa ural’ı anlatıyor.ya da mustafa ural kılığındaki rıfat ılgaz’ı.
• kırklar karanlığı üzerine bir roman.
• film sansür kurulunda takıldığı için istanbul film festivaline katılamayınca o dönemin kültür bakanının özel izniyle festivale girişi sağlanmış. festivalden de ödülle ayrılmış. filmin yasaklanmasının sebebi de işkence sahneleri imiş. film 40lı yıllarda geçmesine rağmen bu sahneler o günlerin polisini de anlattığı için yasak gelmiş. o günün polisini de anlattığı konusunda yetkililerin doğru söylediği yapımcının başına gelenlerle de kanıtlanmış. yapımcı filmin yayınlanmasından sonra göz altına alınıp günlerce aynen filmdeki sahnelerdeki gibi işkence edilmiş.
• yönetmeni yusuf kurçenli'dir.
• ikinci dünya savasi'nin sinirlarimiza dayandigi 1944'de baskin tehlikesine karsi geceler karartilmaktadir.
  karartma geceleri, mustafa ural adli ögretmenin, ikinci siir kitabi 'sinif'tan dolayi hakkinda çikartilan tutuklama karari sonrasindaki kaçis serüveninin öyküsüdür.
  atilla ilhan'in "fedailer mangasi'nin demirbasi" olarak adlandirdigi 1940 kusagi'nin toplumcu toplumcu-gerçekçi sairlerinden rifat ilgaz'in kendi yasadiklarindan yola çikarak yazdigi karartma geceleri, bir ani-roman degildir; yazarin, anilarini yeniden bir zaman kurgusuna yerlestirmesiyle ortaya çikmistir.
  romandan uyarlanan, yönetmenligini yusuf kurçenli'nin yaptigi ve tarik akan'in basrölünü oynadigi karartma geceleri filmi de, ülkemizde ve uluslararasi yarismalarda birçok birincilik ödülü alarak büyük bir ilgi görmüstür.
  karartma geceleri, türkiye'nin aydinligi arama çabasina yol gösteren önemli bir basyapittir.
  
  kaynak: çinar yayinlari
  
  karartma geceleri romanindan ayni isimle senaryolastirilan filmin aldigi ödüller:
  
  1990 antalya altin portakal film festivali
  en iyi ikinci film ödülü
  halk jurisi özel ödülü
  en iyi aktör ödülü
  en iyi yönetmen ödülü
  
  1990 ispanya volla dollit jüri özel ödülü
  
  1990 istanbul film festivali en iyi film ödülü
  
  1990 yunus nadi en iyi film ödülü
  
  1990 sinema yazarlari
  en iyi film ödülü
  en iyi yönetmen ödülü
  
  1992 kültür bakanligi en iyi on türk filmi ödülü
  
  1992 adana altin koza film festivali
  en iyi film ödülü
  en iyi yönetmen ödülü
  en iyi oyuncu ödülü
• ne zamandır iyi roman okuyamamaktan şikayetçiyken, bi de şuna bakayım dedim. mesela okumayı bıraktığım son iki roman reşat enisin ağlama duvarı ve uwe tim'in sıcak yazı. reşat enis bizim eski ve pek bilinmeyen yazarlardan biri. en azından fikrim olsun dedim. yoksul bir gazetecinin dramını anlatıyor, ama kahramanımız romanın devamında zenginleşiyormuş. belki sonra devam ederim. uwe tim'inkiyse iyi bir roman ama kafam kaldırmadığı için devam edemedim; almanyada 68 yazını anlatıyor. yaz tamam ama 68'e bir türlü gelemediği için bıraktım. ama geri dönülmeyecek bir roman değil.
  
  rıfat ılgaz'ın romanıysa hele de dönem ve olaylar ilgini çekiyorsa gayet güzel. bi de adam rıfat ılgaz yani, iyi yazıyor sonuçta. pırıl pırıl bir anlatımı var. kısaca, karartma geceleri tavsiye edilir. hatta filmini de merak ettim.
• rıfat ılgazın tam otobiyografik olmasa da kendi hikayesini anlattığı roman ve başrolünü tarık akanın oynadığı filmdir.
  
  kitabın konusu rıfat ılgaz'ın sınıf adlı kitabının toplatılmasıyla başlayan ve 2. dünya savaşı döneminde, inönünün denge siyasetiyle biraz da cadı avına dönen solcuların toplatılması sırasında, kaçışıdır. yasaklanan kitap nazım hikmetin soy adının tersten okunup türlü türlü anlamların çıkarıldığı dönemde, kırmızı kapaklı üstüne üstlük sınıf ismini taşımakta ve bu da yetmezmiş gibi devrim kitabevi tarafından basılmıştır. içindeki şiirlere bile bakmaya gerek kalmadan etrafına suç yaymaktadır. neyse ki gereği yapılıp toplatılır ve yazarı da solculuktan aranmaya başlanır. rıfat ılgaz hali hazırda raporlu hastadır ciğerlerinden ve mahkemeye gönderilene kadar geçen sürede geçeceği işkenceden korkmaktadır. kaçabildiği kadar kaçar. kitap hem konusu hem yansıttığı dönem ile sıkmadan okunuyor ve çok şey katıyor insana.
  
  film ise kitapta kafamda kurduğum atmosferi birebir yansıtıyordu. kitapta karakterin düşünceleri büyük önem taşıyor, bunun yanında dönemin siyasi tartışmaları da var, film ise kitaptaki olayları neredeyse aynen yansıtmış ama bunlar hep yüzeysel kalmış haliyle. karakterleri tanıyamıyorsunuz hızlı ilerliyor film. o yüzden önce kitabın okunması seyir zevkini katlayacaktır. kitaptaki belli olaylar filmin başlarında aynen aktarılırken sonlara doğru, herhalde makara mı bitiyodu artık neyse ,kitap ile film farklı ilerliyor biraz . yine de kitaptan bağımsız çok güzel bir filmdir.
• dönemin şartlarını sürükleyici bir şekilde anlatan rıfat ılgaz romanı.
• bence, ''en umutlular karamsar şairler''dir mottosunu vurgulayan, toplumsal şair ve yazarların durumunu gözler önüne seren bir romandır.uzun yıllar önce okumuştum ama o kitaptan bana kalan ders dün gibi aklımdadır. zaten kitaplar da genelde bunun içindir, referans olmak için bir yerde... '' ne olursa olsun bu kesindir deyip alıp lullanma, gerçekliğini sorgula, kendi akıl süzgecinden geçir''