karanfil ve pranga

• ahmet oktayin " ahmed arif 'in $iiri uzerine ele$tirel bir cali$ma"si...
  
  i$te sunu$ yazisi:
  
  -sunu$-
  
  bu cali$mayla ilgilenecek okura belli olcude kendimden soz etmem gerekiyor.
  
  1930'lular ku$agi icinde ahmed arif'i ilk taniyan yilmaz gruda 'dir, sonra da ben. yanilmiyorsam 1948'de. yilmaz, o tarihlerde ankara ticaret lisesi 'nde okuyordu ve arkon soyadini ta$iyordu. gruda'yi $airane bularak daha sonra
  benimseyecekti. tek du$uncemiz yazindi ve $iir ba$ ugra$imizdi. ticaret lisesi'nin arkasinda bir kahve vardi: 15 inci yil kiraathanesi . yilmaz, orada bir grupla tani$mi$ti. ucu nice acilari, nice anilari geride birakarak ayrildilar bu dunyadan: $evki ak$it , enver gokce , ozer sagnak ve ahmed arif. ben de hemen tani$tim onlarla.
  
  15'inci yil, sosyalist yazarlarin toplandigi bir yerdi. o zamanki soyadi barikat olan arif damar'i da orada tanidim. bu grup, bizim sanat anlayi$imizin, dunya goru$umuzun bicimlenmesinde, hemen cikarsanabilecegi gibi, etkin rol oynadi. sonraki yillarda kizilay 'da bulunan `sergen
  kiraathanesi'ne naklettik. araya,1951 tutuklamalari` gibi olaylar girdi ama benim ahmed arif'le dost/karde$ ili$kim, istanbul'a yerle$tigim 1957 yilina kadar surdu. 1961'de gazetecilige ba$layarak yeniden ankara'ya dondum. 1964'de evlendim. gelgelelim, yillar once atac dergisinde ustam^* oldugunu belirttigim ahmed arif'le eskisi gibi goru$emez olduk. o da evlenmi$ti.
  
  hasretinden prangalar eskittim, 1968 yilinda yayinlandi. ancak, burada bir vurgulama gerekiyor: bu $iirler, yayim tarihinden once yazilmi$ urunlerdi ve bir cok ki$i tarafindan ezbere biliniyorlardi. ahmed arif'in siyasal konumu, $iirinin cok uzun sure yeraltinda kalmasina yol acmi$, bu yuzden o da gizli^* bir $air olara bilinmi$tir.
  
  ben, ahmed arif ve cevresini tanidigimda 15 ya$indaydim. bu yuzden onun sesi^* benim ilk urunlerimi dogrudan bicimlendirmi$tir. nazim 'in $iirlerine de ula$tik elbet ama, ben, belki de geli$tirdigi romantik soylem dolayisiyla ahmed arif'in daha cok etkisinde kaldim. zamanla dogal olarak $iirimi ayirdim onun sesinden ve soyleminden. ama $iirlerinin ya da dizelerinin bir cogu hala ezberimde. kisaca soylemem gerekirse, ahmed arif konusunda her zaman duygularimi i$in icine kari$tirmam tehlikesi mevcut.
  
  gerci ilk baskisinin uzerinden 20 yil gectikten sonra hasretinden prangalar eskittim uzerinde soz alirken, anilarin ve duygusal yakla$imlarin otesinde^* kalmaya buyuk ozen gosterdim. bu cali$mada ahmed arif'in $iirini anlama cabam sonunda ula$tigim kimi ele$tirel yargilar ve belirttigim $iirsel sakincalar, hicbir hasmane^* yakla$im yansitmiyor. ahmed arif'in sectigi yol, kendisinindir^* . dahasi, kitabinin baski adedi, "$iirlerim du$unceler ve yurekler arasinda bir bag kuruyorsa o zaman mutlu oluyorum" (1) diyen $airin, kendi amacina ula$tigini kanitliyor. ben, geni$ kitlelere ula$an bu $iiri daha yakindan, daha icerden^* gormeye, nasil olu$tugunu, hangi cevrede tuketildigini anlamaya cali$tim sadece.
  
  ahmed arif'in $iirini de o $iire yoneltilmi$ bu ele$tirel baki$i da her okur kendince degerlendirecektir.
  
  ahmet oktay
  
  karanfil ve pranga (ahmed arif'in $iiri uzerine ele$tirel bir cali$ma), metis ele$tiri, 1.b. istanbul-ocak 1990, s.7-8.
  
  (1) zeynep oral: "edebiyatimizdan on insan bin ya$am", milliyet sanat dergisi eki 2.