kötülük problemi

• omniscient, omnipotent, omnibenevolent: problem of evil.
  
  kötülük kötücüllük durumu karşısında hallac-ı mansur'un şeytanı veya mephistopheles, ikisi olumlu kötü temsilini sağlar mı? buna evet deyip ilerlersem..
  
  bu, öğrenmeci veya deneyimsel insanın iyilik kötülük sorunu yoktur demeye gelir. bu yaklaşım insanı yaya, konuşmasız, dayanaksız bırakır. şeytanın sadece bir çözümcü, samimi arayıcı olarak görülmesi bireyi ve insanlığı kötülükten arındırmaz, üstelik zamanuzayda yalnız ve bakışsız bırakır. iyilik/kötülük/şeytan çözülebilir mi, duru bir kavrama bağlanabilir mi bilmiyorum, ama çözüm o bakıştan ibaret olamaz. şeytan ister saygın olsun, ister tanrıyla birleşsin. duru bir çözüm örneğin, insan istese de kötü olamaz, kötülük olanaksızdır ve yoktur önermesi ve kanıtlamasıyla gelebilirdi. o zaman kötülüğün eskiden ihtimal görüldüğü yerden geriye sadece zan, acı kalırdı. varlığın kısmi halleri. yokluk yok olurdu.
  
  gelelim öfkeli celalli tanrı durumuna. ey inanan.. sonsuz azap veren ve sonsuz kara tanrıya teslim olmayacak mısın? ondan sonsuz çabalarla kurtulacak mısın? zihninde kaçıp kurtuluyor, buna çabalıyorsan, o halde kara veya ak, senin tanrın yok. sonsuz gazaptan da eylemsizliğe, teslimliğe sığınman gerekiyor.
  
  bir insan aracılığıyla seri:
  o insan: var ve problem.
  tanrı, var ve problem. şeytan var ve problem.
  ölüm, ölümsüzlük, bilinçdışı, akıldışı, cinler periler; var ve problem.
  
  (bkz: azap ve gazap)