ismailiye şiiliği

• şiiliğin altıncı imamı cafer sadık’ın vefatı (h.148/ m.765)’ndan sonra, babasından önce vefat etmiş büyük oğlu ismail’in yerine geçecek imam’ın kim olacağı üzerine çıkan tartışmalar sonrasında, ortaya çıkan ayrılığın bu adla adlandırılmasıdır.
  
  şiiliğin, ilk bakışta kişiler üzerinde cereyan eder gibi görünen bu ayrılığı temelinde, imamların dünyevi simalarının belirlediği aşkın “ilahi mazhar” bir yapı oluşu inancı yatmaktadır.
  bu kabul ve çıkan tartışmalar sonucu imam ismail etrafında toplananları, imam sadık, şii topluluğundan çıkarmıştır.
  
  bu şekilde ortaya çıkan ismaili topluluğun düşüncelerini günümüze taşıyan ilk ve hemen tek kitabı umm-ül kitab (ana kitap) olarak anılan, beşinci imam muhammed bakır ile üç şakirdi arasında bir konuşma biçiminde kaleme alınan kitaptır.
  
  şiiliğin bu şekilde iki ana dala ayrılmasından sonra ortaya çıkan yedi imamlı ismailiye inancı,
  daha sonra fatımi ismaililiği ve alamut ismaililiği olarak ikiye ayrılmıştır.
  
  (ayrıntılı bilgi için bkz: henry corbin, islam felsefesi tarihi, iletişim yayınları, 1986)
• ismailiye ekolü üzerine farhad daftary'nin "ismaililer, tarihleri ve öğretileri" adlı kapsamlı bir calışması bulunmaktadır. şu an da bile dünya üzerinde ismailiye ekolü takipçileri bulunmaktadır. farhad daftary'nin kitabında bunlardan da bahsedilmektedir.