hugo marie de vries ^*

• 1848 hollanda dogumlu botanikci ve tarihteki ilk genetikcilerden biri. gen konsepti ve mendel teorisinden bagimsiz olarak kalitim yasalarini tekrar duzenlemesi ile taninir. evrimde mutasyon teorisinin yaraticisidir.
  
  hugo de vries olarak da gecer. 1935 yilinda olmustur.
• (bkz: mutare)
• mutasyonu 1901'de ilk defa akşamsefası bitkisiyle yaptığı çaprazlamalarda gözlemlediği varyasyonu tanımlamak için kullanan adam. varyasyonların çoğu çoklu translokasyonlar nedeniyle oluşmuştur. yıllar sonra -1953 yılında gerçekleşen dna'nın keşfinden sonra- bu iki vakanın dna'nın kimyasal kompozisyonunda değişiklikler olan gen mutasyonları sonucunda olduğu gösterilmiştir.
• (bkz: species and varieties, their origin by mutation)
• hollandalı bilim insanı hugo de vries 1848’de hollanda’nın haarlem kentinde doğdu. kendisi erken yaşlarda botaniğe yani bitki bilimine meraklıydı. öğrenimini görürken hazırladığı, kurutulmuş bitkilerin belirli bir sisteme göre saklandığı yer olan herbaryumlarından ötürü çeşitli ödüller kazandı. 18 yaşındayken leiden üniversitesinde uzun zamandır ilgi duyduğu botanik alanında eğitimine başladı. bu süreç içerisinde hocası f.w.r. suringar’ın şüpheciliğine rağmen ilgisini cezbeden şeylerden biri charles darwin’in evrim teorisi oldu. botanik alanında da deneysel botaniğe ilgiliydi. ısının bitki kökleri üzerinde ki etkisiyle ilgili tezini hazırlayarak 1870’de mezun oldu. aynı sene içerisinde fizik ve kimya eğitimi almak için heidelberg üniversitesi’e ve wilhelm hofmeister’in labararotuvarında çalışmaya başladı.
  
  zaman içerisinde würzburg’da bulunan julius sachs’ın labarotuvarına geçti. birkaç yıl boyunca amsterdam’da birçok okulda botanik, zooloji ve jeoloji dersleri verdi. kendisi uygun zamanlarında da çalışmalarını devam ettirmek için zaman zaman heidelberg’tde ki laboratuvarına döndü.
  öncesinde de çeşitli üniversitelerde öğretim görevlisi olan hugo de vries, 1877 yılında amsterdam üniversitesi’nde bitki fizyolojisi alanında görev aldı ve aynı üniversitede profesör oldu. aynı zaman içerisinde amsterdam botanik enstitüsü ve bahçesi’nde yöneticiydi.
  
  1889 yılında yayınladığı ‘hücre içi pangenez’ adlı kitabında, canlılarda ki belirli özelliklerin kalıtsal parçacıklarla aktarıldığını öne sürdü. bu parçacıklara ileride ‘gen’ olarak kısaltılacak olan pangenler adını verdi. hugo de vries 1890’lı yıllarda pangen teorisi kanıtlamak amacı ile bir dizi deney yaptı. bu deneyleri yaparken kendisinden yıllar önce benzer deneyleri yapan ve benzer bulgulara ulaşan mendel’den ve çalışmalarından habersizdi. 30 yıl önceki çalışmadan haberdar olması 1890’ların sonlarını buldu. mendel’in çalışmalarından haberdar olması üzerine kendi çalışmasında bazı terminolojik değişiklikler yaptı ve 1900 yılında bir fransız dergisinde deney sonuçlarını yayınladı.
  
  hugo de vries, mutasyon teorisi ile üniversite yıllarında etkilendiği evrim teorisine farklı bir aracı sunuyordu. kendisi zamanında ortaya attığı mutasyon teorisi ile tanınıyordu. 1886 yılında yabani ‘çuha çiçeği’ nin olmaması gereken yerlere (patates tarlası) yayılarak orada farklı çeşitlere dönüştüğünü gözlemledi. iki ciltlik kitabı “the mutation theory’de” bu ani değişimin açıklanması için ‘mutasyon’ terimini tanıttı. evrimin işleyiş mekanizmasında bu ani değişimlerin -mutasyonların- yerinin büyük olduğunu düşünüyordu. bu teorisi evrimin mekanizmalarına bakış sunmakla ilgili önemli bir yer tutuyordu ve 20.yüzyılın ilk onlu yıllarında oldukça etkiliydi. çuha çiçeğinde gözlemlenen ani değişikliklerin çeşitli kromozomal anormallikler sonucu oluştuğu fark edildi. günümüzde mutasyon teorisi bilim insanlarınca terk edilse de evrimin mekanizmasına dair bakışların öncülerinden olduğu için önemli bir yer tutmaktadır. mutasyon terimi de günümüzde genellikle gözlemlenen ani sıçramalardan ziyade dna dizisinde ki ayrık değişiklikleri ifade etmek için kullanılır.
  yaşamı boyunca birçok madalya alan ve birden fazla bilim akademisine üye seçilen hugo de vries 1918 yılında amsterdam üniversitesi’nden emekli oldu. vefatına kadar da (1935) büyük deneysel bahçelerinin bulunduğu malikanesinde çalışmalarını farklı formlarda sürdürdü.