hızır
-
arapça yeşil (el akhdar) sözcüğüyle etimolojik özdeşliği vardır. astrolojide hermes yani ikizler burcu'na denk gelir. hıdır/hızır mitolojilerinin ortak noktaları; ölmüş balığın dirilmesi, iki deniz veya nehrin birleştiği yer, gizli bilgiler (hikmet), ölümsüzlük sırrına ulaşmış karakterler oluşudur. idris, ilyas ve hızır'ın bir ve aynı kişi olduğunu öne sürenler de var. hanok ve thot da bu gruba girer. havada dolaşır, su üstünde yürür. kılıktan kılığa girebilir. yaraları iyileştiren ilaçlar yapar veya içeriklerini tarif eder.
alevi kültüründe miladi düzenle 13-14-15 şubatta 3 gün hızır orucu tutulurmuş.
yunan mitolojisi kapsamında olduğu halde tipik bir hızır öyküsü olan baukis ve philemon'un öyküsü için (bkz: philemon/@andrew).
nuray bilgili'ye göre türklerin mergen'i, mergen tanrı'sı, mergen tengri'si okçu/nişancı anlamına gelip, göğün 7. katında oturur ve aklı, her şeyi bilmeyi (kelam/logos?) temsil edermiş.
nuray bilgili'ye göre türk mitlerinde, gökyüzü ile yeryüzünü birbirine bağlayan yol olarak kabul edilen kayın ağacından inen hızır, çocuklara ya da erliklerini kanıtlayan gençlere bir at ve bir de ad verirdi. er bu şekilde atına* ve adına* kavuşurdu.
o deli olmaktan korkardı, delireceğim diye titrerdi. oysa deliler onu seviyor, gözüne gözüne bakıyorlar. doğal olarak seviyorlardı. onda bir şey mi görüyordular? hızır annesi, deliler tımarlığı eve, "yedi deli dokuz oturaklılar hanı" diyordu. kendisi ise normalliğe tutturmuş bir deliydi galiba.
[ben*, kuşların hızır'ıyım; ondan dolayı yeşiller giyinmişim. olur ya, belki hızır'ın içtiği abıhayatı ben de içerim.] feridüddin attar - mantıku't-tayr
"son anda arkadaşımız "keçi sakal", yardıma yetişen bir hızır gibi sahnede beliriyor ve güçlü maymun-adamın yok etme tehdidini bertaraf ediyor. faust'un klasik walpurgisnacht'ın hayalet ve cinlerine bakarkenki soğukkanlı merakını mephisto'nun yardımsever varlığına ve onun gerçekçi bakış açısına ne kadar borçlu olduğunu kim bilir!" carl gustav jung - rüyalar
[efsaneye göre hızır'ın etrafındaki yerde, çöl olmasına rağmen bahar çiçekleri açar. islamiyette çeşmeli temenos'un planı, erken hıristiyan mimarisinin etkisiyle cami avlusunun ortasında abdesthane şeklini almıştır (örn. kahire'deki ahmed ibn-tulun*). bunun aynısını batıdaki manastırlarımızın çeşmeli bahçelerinde de görüyoruz. (...) rosarium'da lapis şöyle der "protege me, protegam te. largire mihiius meum, utte adiuvem" (beni koru ki ben de seni koruyayım. bana hakkımı ver ki sana yardım edebileyim).] carl gustav jung - rüyalar
(bkz: hıdrellez/@ibisile), hıdırlık, hadırlı
(bkz: hızır aleyhisselam)
(bkz: boz atlı hızır), bozatlı hızır
(bkz: hızır ile ilyas)
(bkz: saint george), yeşil adam, green man
(bkz: kara çarşamba/@ibisile)
(bkz: hızır mayası)
(bkz: hıdırellez anahtarı)
(bkz: cemre/@ibisile)
(bkz: kairos/@ibisile)
(bkz: düldül izi), düldül
(bkz: melkisedek)
(bkz: hazır/@ibisile)
(bkz: ey oruç tut bizi/@ibisile)
(bkz: hızır gibi yetişmek/@ibisile)
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap