*

  • amerikan ekonomisinin 30larda yaşadığı mega buhran, bütün hisse senetlerinin bir gecede tuvalet kağıdına dönmesi, paranın alım gücünün yokolması, ambarların siloların dolup taşması, acaip arza karşılık ççoooook çok az talep oluşması sendromu, the stop of the alışveriş...
  • great depression sadece amerika'da degil o zamanki tum gelismis dunya ulkelerinde yasanmis ekonomik krizdir. ayrica 1950'lerde degil, 1930'larin basinda olmustur.
  • ayrica bu donemde talep de arz da fazlasiyla kisitliydi.
  • ekonomi hocaları tarafından bol kullanılan örnek tarlası.
  • (bkz: buyuk bunalim)
  • yası 29a ermis insanların yasayabilecegi olgu..30lu yaslara yaklasma korkusundan dogabilecek bunalım..
  • yasandiginda sadece amerikadakilerin degil, tüm dünyadakilerin bir tarafindan kan getirtmistir. bir ara o dönemde amerika'da günde 100-200 bin arasi isci cikartilmistir. krizin sebebi olarak talep yetersizligi gösterilir ama ford amcanin t modeliyle üretim patlamasina hic dokunulmaz.

    (bkz: fordist üretim tarzi)
  • (bkz: 1929 burhanı)
    (bkz: burhan amca)
  • 1929 başlarında borsa yükselmekte ve iyi günler hiç bitmeyecekmiş gibi görünmekteydi. bazı yorumcular bir çökmenin olacağını söyleseler de yatırımcıların çoğu optimistti. işsizlik azdı ve fiyatlar sabitti.
    sadece bir sene sonra dünya tamamen değişti. ekim 1929'da gerçekleşen çöküş new york piyasasını altüst eder. eylül 1929'da 381'lerde olan the dow* temmuz 1932'de 41'lere kadar düştü. işsizlik daha önce dünya ekonomisinin görmediği kadar arttı. 1933 itibariyle amerikada her 4 işçiden biri işsizdi. amerika ve diğer endüstrileşmiş ülkeler hala aynı binalara, fabrikalara ve içgücüne sahiptiler ama bunların çoğu boştaydı. bu 1930'lu dönemler genel olarak great depression dönemi olarak adlandırmaktadır.
    bu felaketin ardından makro ekonomi doğdu. ekonomi biliminin doğumu adam smith ve the wealth of nations ile özdeşleştirilse de makro ekonominin ekonominin bir başka kolu olarak doğumu 1936'da john maynard keynesin "the great theory of employment, interes and prices"ının basımı ile oldu. keynes'ten önce ekonomiciler ekonomiyi bir bütün olarak inceleyip para ve fiyatlar hakkında incelemeler yapmışlardı fakat makro ekonomi ve "ekonomiler neden depresyonlar yaşar? neden üretim ve istihdam zamanla azalıp artar?.." gibi soruların cevaplarını aramaya yönelik yaklaşımlar keynes'le başlar.
    makro ekonomi dışında bugünün hükümet tedbirleri ve programları hep 1930'ların tecrübelerinden doğmuştur. muhtemelen en önemli şey hükümetlerin bir daha depresyon olmaması konusunda kendilerini sorumlu kılmış olmaları.
    depresyonun ikinci mirası ise sosyal sigortalar programı oldu. bu program vergilerle kendisini destekleyen ve bundan kar etmeyi uman bireylerin dışında bütün ekonomiyi de etkilemektedir.
    üçüncü miras ise bankadaki mevduatların temin altına alınması oldu. 1930'larda binlerce banka panik içinde paralarını çekmeye çalışan yatırımcılar yüzünden kapılarını kapatmak zorunda kaldı. bugün hükümet bankalar batsa bile yatırılmış paraları karşılamaktadır. bu bir anlamda finansal istikrarı sağlayacaktır. bu istikrarın önemi ise 1990'ların sonunda (1997'de) asya'da başlayan ve sonra dünyaya yayılan ekonomik krizde daha iyi anlaşılmıştır.
  • avrupa ve japonya daki milliyetçilik akımlarını gelişmesine büyük katkılarda bulunan buhran. zaten 10 sene sonra durum kontrolden çıkmıştır.
hesabın var mı? giriş yap