gelenek sonrası düzey

• (bkz: kohlberg'in ahlak gelişimi kuramı)
  
  kuramın üçüncü düzeyidir. bu düzeyde;
  
  - toplum kuralları ve yasaların ötesinde evrensel insani değerlere uygun davranışlar vardır.
  - ahlaki sorunlara yönelik değerlendirmeler görecelidir. tüm durum ve koşullar dikkatlice gözden geçirilir.
  - toplumsal anlaşma ya da evrensel ahlak ilkeleri bireye rehberlik yapar.
  - eşitlik ve özgürlük gibi soyut kavramlar ön plandadır.
  - yazılı kural ya da yasalardan tamamen bağımsız kendi özerk ahlak ilkelerine uygun davranır.
  - yasalara uygun davranır ancak kendi ilkelerine aykırı davranmak söz konusu olduğunda yasalara uymayan davranışlar göstermekten kaçınmaz.
  
  düzey kendi içinde ikiye ayrılır,
  - sosyal anlaşmalara ve yasalara uyma eğilimi
  - evrensel ahlak ilkelerine uyma eğilimi