cehennem değirmeni

• rauf orbay'ın siyasî hatıratı. emre yayınları basmıştır, 2 cilttir.
  
  kitaptaki önemli belgelerden biri orbay'ın amerika'da ayan meclisi'nde, bizzat general harbourd aracılığı ile arayıp bulduğunu söylediği amerikan tehkik heyeti'nin sivas'taki heyetle görüşmesini anlatan bir rapordur.(s.263-278)
  
  raporda mustafa kemal paşa başkanlığındaki heyetin amerikan mandası isteği söyleniyor ancak şöyle de deniliyor:
  
  "hulâsa olarak maksat; osmanlı imparatorluğunun bütünlüğünü, tarafsız bir büyük devlet ve hepsine rercihan amerika devletinin müzahereti altında muhafaza etmek olduğunu söyledi. topladıkları kongrede verdikleri karar, cumhurreisimize telgrafla bildirilmiş ve senato tarafında buraya bir tahkik heyeti gönderilmesi rica edilmiş. lâkin, onların manda hakkındaki fikirleri bizimki gibi değil, onlar bunu yalnız, bir büyük kardeşin nasihati veya dış yardımı gibi düşünüyorlar. iç idareye veya dış münasebetlere hiç müdahale etmemek üzere hafif bir ağabeylik hakemliği tanımak istiyorlar."(1)
  
  (1) rauf orbay, cehennem değirmeni, siyasî hatıralarım, (cilt:1), istanbul, 2004, s.275-276
• rauf bey ali kemal ile istifa için görüşürken ilk paragraftan sonra olay direkt ali galip abi ve sivas kongresine geliyor. rauf orbay'ın hatıralarını anlattığı kitap.