• britanya kolumbiyası, kanada kayalık dağları'nda bulunan burgess şeyl oluşumu (ing. burgess shale) dünyanın en ünlü fosil alanlarından biri olup türünün en iyi örneğidir. bu fosil alanı, fosillerin özellikle yumuşak parçalarının olağanüstü derecede korunmuş olmasıyla ünlüdür. 505 milyon yıl öncesi orta kambriyen devrine ait olan ve eski yumuşak parça izleri içeren eski fosil yataklarından biri olup bu fosiller, tüm fosil kayıtlarının en zenginlerindendir.

    https://tr.wikipedia.org/wiki/burgess_şeyli
  • (bkz: şeyl)

    " 2009 yılı; doğa bilimleri açısından pek çok önemli olayın yüz, yüz elli ve iki yüzüncü yıl dönümü. darwin?in iki yüzüncü doğum yılı, türlerin kökeni?nin yüz ellinci yılı ve daha az bilinse de kambriyen dönemi fosillerinin bulunuşunun üzerinden tam yüz yıl geçti. günümüzden 505 milyon yıl öncesine ait olan bu fosiller, tüm fosil kayıtlarının en zenginlerindendir. bu fosillerin bulunduğu alan, kanada?daki ingiliz kolombiya?sındaki burgess dağı bölgesidir. bugün bu alan, yoho ulusal parkı içinde yer almaktadır ve unesco?nun dünya kültürel mirası listesinde bulunmaktadır. bu alandaki fosillerin tümüne burgess şeyli (killi bir tür taş) denilmektedir.
    burgess şeyli, günümüzden 505 milyon yıl önce yaşanmış, kambriyen patlama olarak da bilinen biyoçeşitlilik artışının en önemli fosil örneklerini gözler önüne sermiştir. burgess?in çevresindeki fosiller, tren yolu yapımı sırasında ilk defa 1800?lerin sonunda bulunmuştur. bulunan fosiller, bugün soyu tükenmiş olan trilobitlere aittir. daha sonra charles d. walcott (smitsonian enstitüsü?nün o dönemki sekreteri) 1909?da ilk burgess şeyli fosilini keşfetmiştir. 1910 ve 1924 yılları arasında bölgeden 65 binden fazla fosil örneği toplamıştır. bu bölgede bulunan fosiller, resimden de görülebileceği gibi ince bir taş tabakası yüzeyindeki karanlık filimler ya da litografik resimler olarak görülmektedir.
    burada oldukça nadir, yumuşak vücutlu canlılara ait fosiller bulunmuştur. normalde yumuşak vücutlu canlılara ait fosillerin bulunması oldukça zordur. çünkü bunlarda bizim iskeletimiz gibi sert, fosilleşebilecek yapılar bulunmamaktadır. ancak burgess şeyli?nin doğal yapısı solungaç, ayak ve iç organlar gibi yapıların fosilleşmesine ve kalıntılarının günümüze kadar gelmesine olanak sağlamıştır. kambriyen patlama ile günümüzdeki tüm ana hayvan grupları birden görünür olmuştur. biyolojik çeşitlilik birden artmıştır. bu hayvanlardan bazıları günümüzdeki hayvanların atalarıdır. bazılarının ise bugün soyu tükenmiştir ve günümüzdeki okyanus canlılarına hiç mi hiç benzememektedirler.
    burgess şeyli canlıları, ılık ve sığ bir denizde, geniş bir karbonat resifinin yakınlarında yaşamıştır. kambriyen döneminde kuzey amerika kıtası, ekvator?u kesiyordu ve karalarda yaşam henüz yoktu. kara bitkileri ve hayvanlarının henüz evrimleşmediği bir dönemden bahsediyoruz. yerküre üzerindeki yaşam, yalnızca deniz bitkileri ve deniz omurgasızlarından ibaretti. burgess şeyli canlılarına ev sahipliği yapan resif, bugün karadadır. bu resif bugün wapta ve field dağları arasında kalmıştır. bundan yaklaşık 175 milyon yıl önce yer hareketleri ile dağlar oluşurken, bunu harekete geçiren doğal kuvvetler bu fosilleri de gömülü oldukları deniz tabanından almış ve onları pek çok kilometre uzağa, şimdiki yerlerine taşımıştır. hayvanlar, resifin önüne doğru olan sürekli çamur akışı nedeni ile ölmüştür. peki bu nadir bulunan canlıların yumuşak kısımlarının bile bu kadar iyi korunmasını ne sağlamıştır? canlıların yumuşak kısımlarının çürümeksizin kalabilmesi için oksijenle ve ayrıştırıcı bakterilerle temaslarının olmaması gerekir. çamur akışının böyle bir ortamı sağladığı ve çamurun bu canlıların tüm çatlaklara ve açıklıklara (organlarına) dolarak, onlara kilden mezarlar hazırladığı düşünülmektedir. bu kil katmanı, onları ayrıştırıcı bakterilerden ve oksijenden koruyarak bugüne kadar bozulmadan ulaşmalarını sağlamıştır. böylece pek çok canlı bütünüyle korunarak, günümüze yaşam tarihi açısından önemli örnekleri bırakmıştır. ünlü paleontolog stephen jay gould, burgess şeyli?nde görülen kambriyen patlama ile canlıların çeşitliliğinin hızlı artışını kesintili denge teorisi ile açıklamıştır. burgess şeyli, paleontologlar açısından ve evrim bilimciler açısından önemlidir, çünkü;
    u günümüzden tam 505 milyon yıl öncesine yalnızca okyanuslarda yaşamın olduğu bir döneme aittirler,
    u muazzam bir şekilde korunmuş olmaları ve canlıların iç organlarına kadar korunmuş fosilleri onların yaşamlarına dair önemli ayrıntıları (nasıl yaşadıkları, neye benzedikleri vb.) araştırmacılara sunmaktadır,
    u fosiller, evrimin doğasını anlamamızda önemli ipuçlarını ortaya çıkarmıştır, bugün bilinen tüm ana hayvan gruplarının ataları fosillerde mevcuttur. "
    günseli bayram

    (bkz: https://www.evrensel.net/…ambriyen-donemi-fosilleri)
  • ingilizcesi burgess shale . yarim milyar yasinda oldugu belirtilen, fosilleşme alanı. kanada'nın güneybatısındaki british columbia eyaletinde bulunuyor bu alan.

    (bkz: https://www.google.com/…0q_auidigb&biw=1890&bih=914)

    "çeviren: bünyamin tan

    yukarıdaki görselde, kambriyen döneminden çeşitli mikroskopik hayvan fosilleri görülüyor. soldan sağa, bilinen en eski pterobranid hemikordu kalıntısı; bir priapulid dişi, avcı bir solucana ait bir tortu; küçük bir eklembacaklının kabuğu. © slater, willman, budd ve peel

    uppsala üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, grönland’ın kuzey ucunda kayalara gizlenmiş, yarım milyar yıldan uzun bir süre önce gizli bir çeşitliliğe ulaşmış mikroskobik hayvan fosillerini ortaya çıkardı.

    541 milyon yıl önce başlayan hayvan çeşitliliği, kambriyen patlamasında belirleyici bir ataktır. bu, denizlerin hayvanlarla dolduğu bir dönemdi ve ilk tanınabilir “modern” ekosistemler şekillenmeye başladı.

    hayvan çeşitliliğindeki bu patlamadan günümüze kalanlar büyük oranda fosilleşmiş kabuklara ve canlıların diğer sert parçalarına dayanıyor; çünkü bu yapıların fosil olarak hayatta kalma olasılığı yüksektir. bununla birlikte, çoğu deniz hayvanı “yumuşak gövdeli” olduğundan, fosilleşebilenler, toplam çeşitliliğin yalnızca küçük bir bölümünü oluşturmaktadır.

    dünyaca ünlü burgess shale gibi nadir istisnai fosilleşme alanları, paleontologların “yumuşak gövdeli” kambriyen yaşamını anlamaları konusunda devrim yaratmıştır. bu lokalitelerde fosilleşmenin özel koşulları nedeniyle, sert mineralize kabuk veya iskelet üretmeyen organizmalar da korunmuştur. bu tür alanlarda antik denizlerin gerçek çeşitliliğine bulunmaz bir fırsatla göz gezdirilir; göz kamaştırıcı olarak dizilmiş yumuşakçalar ve süngerimsi avcı solucanlar ve eklembacaklılar (modern kabuklular ve böcekleri içeren grup) ile doludurlar.

    bu olağanüstü fosil yataklarından en eskilerinden biri, grönland’ın en kuzeyindeki sirius passet alanıdır. ne yazık ki, uzun jeolojik tarihi boyunca grönland’ın kuzey kenarı çeşitli tektonik plakalara çarptığı ve sirius passet’teki bu kayaları yüzeyin altına gömdüğü için, kayalar yüksek sıcaklıklara kadar pişmiş durumdadırlar. bütün bu ısınmalar, sirius passet’te bir zamanlar yaşamış yumuşak gövdeli hayvanlarının fosil kalıntılarından yalnızca soluk izler bırakmıştır.

    fakat sirius passet’in biraz güneyindeki kayalar, ısınmanın kötü etkilerinden kurtulmuştur. uppsala’dan bir paleontolog ekibi (ben slater, sebastian willman, graham budd ve john peel’den oluşan), az yoğun pişmiş çamur kayalarının bir kısmını çözmek için düşük manipülasyonlu asit ekstraksiyon prosedürü kullandılar. bu basit hazırlama tekniğinin, daha önce bilinmeyen, mikroskobik hayvan fosillerinin muhteşem detaylarla korunan zenginliğini ortaya koymasına çok şaşırdılar.

    fosillerin çoğu bir milimetreden daha kısaydı ve ancak mikroskop altında incelenebiliyorlardı. yakındaki sirius passet sitesinde bulunan fosiller, tipik olarak çok daha büyük hayvanlara sahip olduklarından, bu yeni buluntular, muhtemelen bu ekosistemlerin çoğunluğunu oluşturan küçük ölçekli hayvanlar hakkındaki bilgilerimizde önemli bir eksikliği tamamlıyor.

    bu keşiflerin arasında zayıf omurgaları ve dişleriyle priapulid solucanlar bulunuyor; bu solucanların tortulara verimli bir biçimde tutunmalarına ve hayvanları soymalarına izin veren kanca biçimli yapıları vardı. diğer buluntular, çeşitli eklembacaklıların sert dış üstderileri (kutikül) ve savunma dikenleri ve belki de en şaşırtıcı olanı, bilinen, en eski pterobranid hemikordunun mikroskopik parçacıkları; omurgalı hayvanların uzak akrabaları olan bu grup tüp-konutlarında filtrelediği besinlerle beslenmektedir. bu grup kambriyen döneminden sonra çok farklılaşmış ve kayaların genç depozitlerinde en sık rastlanan fosiller arasında yer almıştır; ancak erken kambriyen döneminde olup olmadığı bilinmiyordu. bu yeni fosil kaynağı, paleontologların, sirius passet alanında bulunmuş hayvan fosillerini yorumlamalarına yardımcı olacaktır. daha önce bulunmuş düzleşmiş hayvan fosilleri çoğunlukla bütündü, ancak kritik mikroskopik ayrıntıları eksikti.

    uppsala üniversitesi yer bilimleri bölümü araştırmacısı sebastian willman, “bu minyatür hayvan fosillerinin bolluğuna, bu gözden kaçmış kaynağın sadece yüzeyini kazıyarak rastladık; ama zaten bu kadarı bile, yarım milyar yıldan daha önce kambriyen denizlerinde yüzen ve sürünen kabuksuz hayvanlar hakkındaki görüşümüzü yeniden şekillendirecektir” diyor. "

    (bkz: https://bilimvegelecek.com.tr/…k-hayvanlar-bulundu/)

    (bkz: kambriyen patlaması)
hesabın var mı? giriş yap