benlik kontrolünde dayanma gücü modeli

• baumister'ın kuramı.
  
  bu modelin temel argümanı, benlik kontrolünü sağlayan mekanizmanın kullandığı kaynağın belirli bir sınırı olduğu ve benlik kontrolü eylemlerinin bu kaynağı tükettiği yönünde. bu süreç, modeli üreten araştırmacılar tarafından bir kasın çalışma biçimine benzetilerek açıklanıyor: aynen bir kasın uzun süre belirli bir güçle çalışabilmek için enerjiye ve dayanıklılığa ihtiyaç duyması gibi benlik kontrolü süreci de belirli miktarda enerji ve dayanma gücü gerektiriyor. ayrıca, aynen kasın belirli bir süre çalıştıktan sonra yorulması ve kapasitesinin düşmesi gibi bireyler de benlik kontrolü sürecinin ardından yorgunluk ve performans düşüşü gibi sonuçlarla karşılaşılıyor.
  
  modelin temelde 3 ayağı mevcut:
  
  1. koruma (conservation): bireyler eğer içinde bulundukları görevden sonra bir başka benlik kontrolü görevine katılacaklarını önceden bilirlerse, içinde bulundukları görevde daha az performans göstererek kaynaklarını korumaya çalışmaktalar.
  2. geri kazanım (recovery): katılımcıya iki benlik kontrolü görevi arasında dinlenme imkanı sağlandığında ya da benlik kaynaklarının yeniden kazanılmasını sağlayacak, yani glukoz seviyesini arttıracak, bir takviye verildiğinde bireylerin benlik kaynaklarının tükenmişlik durumu düzelebilmekte.
  2. alıştırma (training): daha önceden benlik kontrolü alıştırmaları yapmış olmanın, bireylerin kaynaklarının daha zor tükenmesini sağlayabileceği söyleniyor.
  
  benlik kaynaklarının tüketilmesi ile ilgili çalışmalarda benlik kaynakları tüketilecek şekilde değişimlemeden geçen bireylerin,
  
  - muhakeme ve düşünmede daha başarısız oldukları,
  - içtepisel olarak para harcama eğilimlerinin arttığı,
  - saldırgan tepkilerinin arttığı,
  - daha fazla uygunsuz ve kontrolsüz cinsel davranışlar gösterdikleri,
  - yargı ve karar süreçlerinde daha basit stratejiler kullandıkları,
  - başkalarında kendilerine yönelik olumlu izlenim oluşturmada problem yaşadıkları,
  - diyet yaparken daha fazla yapılan diyete uymayan yiyecekler yedikleri,
  - yardım etme eğilimlerinin azaldığı,
  - otobiyografik bellek performanslarının düştüğü,
  - karar verme durumlarında belirli bir konudaki duruşlarına daha fazla sarılarak, daha çok bu duruşu destekleyecek bilgileri arama ve işleme eğiliminde oldukları,
  - daha düşük kişisel kontrol algısına ve daha kötümser gelecek beklentilerine sahip oldukları,
  - ve kendilerine yönelik bir sosyal etki ya da etkileyici iletişim söz konusu olduğunda etkilenmeye daha açık oldukları görülmüş.
  
  yani türkçe anlatırsak:
  1. bir anda büyük bir diyete girme.
  2. yeni iş değiştirmişsen ya da büyük bir hayat değişimi yaşamışsan da diyete girme.
  3. ilk iki maddeyi aşarsan binge eating yaşayacağın için artık eskisinden de fazla kilo almış olacaksın, o yüzden kendini buna hazırla.
  
  fazlası:
  (bkz: ego depletion)
  (bkz: benlik kontrolü)