• doctor who'nun 9. sezon 4. bölümüne işlenen zamanda yolculuk paradoxu.
  • doctor who nun ekşisözlüğü bilmemesinden mütevellit google da arayın dediği paradokstur.
  • her doktorun neredeyse yaptığı beyin yakan eylem.
    peter capaldi ise olaya gönderme yapıp ismini de belirterek dikkat çekmiştir, tabii kendini de övdü çaktırmadan.
  • öyle çılgın bir kavramdır ki beyin yakar. doctor'un ludwig van beethoven ile tanışıp (tardis'le onun zamanına gider), meşhur eserlerini imzalatmak istediğinde beethoven'in henüz o eserleri yazmamış olmaması ve müzisyenin bu eserleri doctor'dan alıp altına imza atarak yayınlamasıdır. öyleyse bu eserleri kim yazdı?
  • --- alıntı ---

    paradoksun temel fikri; geçmişe doğru bir zaman yolculuğu gerçekleşirse bilgiler ve nesneler hiç icat edilmeden var olabilecektir. bu da kaynakla ilgili çok büyük bir sorunu doğuruyor.zaman makinesini icat etmiş birinin, geçmişe giderek makinenin işleyişini geçmişteki kendisine anlatması sonrasında geçmişteki kendisi makineyi ilk icat ettiği tarihten daha önce icat etmiş olacaktır ki bu döngüyle makinenin kim tarafından icat edildiği konusunda büyük bir açmaz yaşanacaktır.
    --- alıntı ---

    ayrıca nietzsche'nin bengidönüş kuramı ve john cramer'in the transactional ınterpretation hipoteziyle de ilginç bir analojisi vardır.

    cramer'in hipotezine göre kuantum mekaniklerinde geriye dönen dalgalanmaların da hesaplamalarda etken olarak gözetilmesi gerektiği söyleniyor.
    şematik olarak şöyle.

    bu, nietzsche'nin bengidönüş'ünün 'dönüş' tarafının evrensel dinamiklerce destekleyicisi gibi görünüyor. şöyle ki; circular causation denen olayca gelecekten geçmişe dönmeklik, fatal bir rekürsiflik, yinelemsellik ortaya çıkarıyor.

    mesela geçmişte olan bir trafik kazasını engellemek üzere geçmişe döndüğümüzde o trafik kazasının sebebi biz oluruz. zira trafik kazası bu kaotik lineerliğin olmazsa olmazıdır. böyle olunca biz sürekli olarak trafik kazasının sebebiyetçisi olarak gelecekten geçmişe geçmişten geleceğe ping-pong topu gibi gider geliriz.

    bunlar ışığında kuramı, bu spesifik basit örnek ile değil de kozmossal tazammun ettiğimizde 'şeylerin' kaçınılmaz ping-pong topluğu ayyuka çıkıyor.
  • zaman yolculuğunun ilginç yansımalarını ortaya koyan bir paradoks, bootstrap paradox. keşfedilmiş olan icatlar, kuramlar, nesneler ile ilgili.

    kısa ve öz açıklayacak olursak; bir zaman yolcusu elinde halihazırda keşfedilmiş bir bilgi ya da nesne ile geçmişe gidiyor. gittiği tarihte ise henüz öyle bir nesne ya da bilgi keşfedilmemiş. bu zaman yolcusu o bilginin veya nesnenin mucidine ilham vermiş oluyor ve bizzat o keşfin nedeni oluyor. yani gelecekten gelen biri, geçmişteki o keşfin nedeni.

    filmlere ve dizilere sıklıkla konu olmuş bu paradoksun daha uzun yıllar ilgi çekecek bir konu olduğu aşikar. sözlükte bununla ilgili; zamanın lineer olmama ihtimali, retrocausality, ters nedensellik, bengi dönüş, ouroboros gibi başlıklar mevcut.
  • herkes doctor who izlerken böyle güzel konulara denk gelmiş. ben de izlemek istedim bu diziyi, ben de çabaladım. ama ben ne zaman başlasam, etrafta dolaşan elektrik süpürgelerinden başka bir şey göremedim. ingiliz telefon kulübelerini de sevdim, uzayı da. ama bir yere kadar dayanıp sonrasında kapadım. olmadı.

    paradoksa gelince... bu yorumları hangi bilgiyle yapabiliyoruz? zamanı tam olarak tanımlayabiliyor muyuz? bildiğimiz ve içinde bulunduğumuz evrende zaman tek yönlü ilerliyor, öyle ilerlemek zorunda ve entropi söz konusu. bunu geri alamıyorsunuz. peki ya kurgu olarak kulağa güzel gelen, yapılan her seçimde ayrı bir evren oluşması gibi bir durum söz konusuysa? gelecekten geçmişe taşıdığımız bir icat, böyle bir durumda paralel bir evren oluşmasına sebebiyet veriyorsa? sonuçta içinde bulunduğumuz ve mutlak gerçeklik olarak kabul ettiğimiz zamanın dışına çıkabiliyorsak, tüm bu olaylar silsilesi içinde başka bir zamana geçiş yapabiliyorsak ve bu bize geleceği şekillendirme imkanı veriyorsa (ayrı bir gerçeklik), neden bu yeniden şekillendirmenin yaratacağı ayrı bir evren söz konusu olmasın? ben paralel evrenlere veya zamanda yolculuğa inanmıyorum. ama konuyu ele alacaksanız, sadece şimdiki zamanı referans alarak kafanıza göre paradoks yaratmamalısınız. şu anki gerçeği yok sayıyor veya geçmişe müdahale edilmesi sonucu değiştirilebilir olarak ele alıyorsanız, o zaman bu denkleme başka parametreler eklemeniz gerekebilir.
hesabın var mı? giriş yap