avangard kuramı

• avangardın davası, sanatı ve hayatı buluşturmaktır. sanatın içinden toplumu dönüştürmeyi umar. 20. yüzyılda eleştirel bir kültürün kurulmasındaki en aykırı deneyimi oluşturur. bürger, iki dünya savaşı arasında tırmanan, dada, sürrealizm gibi avangard girişimler ve kışkırttıkları kuramsal polemikler ışığında, avangardın toplumsal, tarihsel suretini çıkarır. avangardın modernizmle ilişkilendirilmesinde sürüp giden belirsizliği çözümler. avangard kuramı, 20. yüzyıl kültürü, sanatı ve edebiyatı üzerine incelemelerde bir eşik sayılır. uyandırdığı tartışmalar hâlâ sürüp gitmekte ve avangardın sicilini zenginleştirmektedir. 1968 eylemleri avangardın belki sonu, belki de yeniden doğuşudur. öyle veya böyle, avangard sanatın hayatındadır. uyandırdığı umut ve tehdit etkisini sürdürür.
  peter bürger'in avangard kurami'ndan, aralık 2003, iletişim yayınları
• avangard kuramı için aşağıdaki bağlantı şiddetle önerilir...
  
  (bkz: http://www.rifatsahiner.com/…older(2)/avangarde.pdf)
• "sosyalist ütopyalar, nihayetinde, insanlığın bir sanat alemine ulaşacağını vaat ederler. bu aleme yolculuğun gene sanatın kılavuzluğunda yapılması umulur; yani sanat hem araç, hem de amaçtır. 'avangard' terimi, bu büyük toplumsal tasarımın gerçekleşmesinde sanata verilen öncü rolü ifade etmek üzere, ilk kez ütopyacı sosyalist saint-simon'un cemaatinde dolaşıma girer." (s.11)
• peter bürger'in kuramı, avangardı iki düzlemde aydınlatmayı amaçlar: tarihsel avangard hareketlerinin amacı ve avangardist "eser"in (daha doğrusu "gösteri"nin) nitelikleri.
  
  avangard hareketlerinin amacı, bürger'e göre, özetle burjuva toplumunda işlevsizleşmiş ve hayattan kopmuş (dolayısıyla bir "kurum" haline gelmiş) olan sanatı yıkmak ve onu hayatla yeniden bir araya getirmektir.
  
  avangardist "eser"in temel niteliğini ise bürger "organik olmamak" şeklinde tanımlar. organik (ya da yaygın adıyla "klasik") eserde bütün ile parçalar arasında döngüsel ve doğrudan bir ilişki vardır. oysa avangardist eser malzemeyi fragmanlar halinde parçalara ayırarak bunları yeni bir anlam üretmek üzere bir araya getirir. bu açıdan avangardist eser temelde montaj tekniğini kullanır. bürger'in montaj konusundaki açılımı (kendisinin belirttiği gibi), walter benjamin'in alegori kavramının yerine önerilmemiştir, onu bütünleyici bir ek olarak konumlanmıştır.
  
  kitabın son bölümü ise angajman meselesine ayrılmış ve adorno^* ile lukacs^* arasındaki modernizm-realizm tartışmasına değinilmiştir.
  
  kısacası, avangardı bütün yönleriyle kapsamayı başaran bir kitap. ilgilenenler için bir tür el kitabı.