1970 meksika dünya kupası

• jules rimet adıyla düzenlenen son dünya kupası olmasına rağmen birçok yönden ilklerin kupasıdır. avrupa ve güney amerika dışında düzenlenen ilk turnuva, aynı zamanda televizyonda renkli olarak yayınlanan da ilk dünya kupası oldu. ayrıca sarı ve kırmızı kartlar da ilk kez bu turnuvada kullanıldı. ancak hakemler turnuva boyunca kırmızı kartlarına hiç başvurmadılar.
  
  bir başka ilk de oyuncu değişikliğine izin verilmesiydi. her takımın maç içinde 2 oyuncu değiştirme hakkı vardı. turnuvanın açılış maçında viktor serebryanikov’un yerini alan anatoliy puzach kupa tarihinde oyuna sonradan giren ilk oyuncu, sovyetler birliği de oyuncu değişikliği yapan ilk takım oldu. meksika’lı juan ignacio basaguren ise takımının el salvador’u 4-0 yendiği maçta attığı golle kupa tarihinde oyuna sonradan girip gol atan ilk oyuncu oldu.
  
  birçok otorite tarafından dünya kupaları tarihinin en zevkli turnuvası olarak gösterilen 1970 meksika dünya kupası’na dair en kötü olay ise elemelerde yaşandı. honduras – el salvador maçında çıkan olaylar iki ülke arasında sıcak çatışmalar yaşanmasına neden oldu ve orduların da devreye girmesiyle sınır çatışmalarında 2000 insan yaşamını yitirdi.
  
  fransa, arjantin ve ispanya turnuvaya katılamazken işi savaşa kadar götüren el salvador, israil ve fas’la birlikte turnuvaya ilk kez katılan takımlardan biri olmayı başardı. böylece fas, 1934 italya dünya kupası’na katılan mısır’dan sonra afrika’nın büyük arenadaki ikinci temsilcisi oldu.
  
  el salvador, elemelerde işi savaşa kadar götürmesine rağmen turnuvayı golsüz ve puansız kapattı. israil ve fas puan almayı ve gol atmayı başarmalarına rağmen grup sonunculuğundan kurtulamadılar.
  
  ev sahibi meksika’nın kadrosunda yer alan jose vantolra’nın ilginç bir özelliği vardı. jose’nin babası martin vantolra, 1934 italya dünya kupası’nda ispanya forması ile mücadele etmişti. böylece bu ikili finallerde farklı takımlarla mücadele eden ilk ve tek baba, oğul oldular.
  
  son şampiyon ingiltere ile birlikte bir önceki kupanın finalistleri brezilya ve çekoslovakya’nın yer aldığı c grubu (her ne kadar o zamanlar böyle bir tabir kullanılmasa da) turnuvanın ölüm grubuydu. ingiltere’nin kaptanı bobby moore turnuva öncesinde, takımının hazırlıklarını sürdürdüğü kolombiya’da bir kuyumcudan bileklik çaldığı suçlamasıyla 3 gün gözaltında kaldı ve daha sonra delil yetersizliğinden serbest bırakıldı. ingiltere kalecisi gordon banks’in gruptaki brezilya maçında yaptığı kurtarış ise yüzyılın kurtarışı olarak adlandırıldı ve bugün bile jeneriklerde gösteriliyor. ingiltere bu maçı 1-0 kaybetmesine rağmen gruptan çıkmayı başardı. çeyrek finalde ise almanya karşısında 2-0 önde götürdükleri maçı 3-2 kaybettiler. böylece almanya 4 yıl önceki final maçının rövanşını aldı. almanlar da yarı finalde uzatmalarda italya’ya 4-3 kaybetti. günümüzde, azteca stadının önünde yüzyılın maçı olarak gösterilen bu karşılaşmaya dair bir anıt bulunmakta. almanlar’ın tesellisi ise golcüleri gerhard müller’in 10 golle turnuvayı gol kralı olarak tamamlaması oldu.
  
  italya’nın finaldeki rakibi, çeyrek finalde peru’yu yarı finalde de uruguay’ı eleyen brezilya oldu. her iki takım da kupayı daha önce 2’şer kez kazanmıştı. final maçını kazanan julet rimes kupası’nın ebedi sahibi olacaktı. dünya kupasında son kez boy gösteren pele final maçının ilk golünü attı. bu gol brezilya’nın kupa tarihindeki yüzüncü golüydü. italya, ilk yarı bitmeden roberto boninsegna ile durumu 1-1’e getirse de brezilya gerson^*, jairzinho ve carlos alberto ile bulduğu gollerle maçı 4-1 kazanıp kupanın ebedi sahibi oldu. jairzinho da kupa tarihinde final dahil tüm maçlarda gol atan ilk oyuncu oldu. sadece 3 ay önce takımın başına geçen mario zagallo ise kupayı hem teknik direktör hem de futbolcu olarak kazanan ilk isim oldu. bu başarıyı daha sonra franz beckenbauer tekrar edecekti.
  
  (bkz: 2002 kore japonya dünya kupası/@laff a lympics)
  (bkz: 1998 fransa dünya kupası/@laff a lympics)
  (bkz: 1994 abd dünya kupası/@laff a lympics)
  (bkz: 1990 italya dünya kupası/@laff a lympics)
  (bkz: 1986 meksika dünya kupası/@laff a lympics)
  (bkz: 1982 ispanya dünya kupası/@laff a lympics)
  (bkz: 1978 arjantin dünya kupası/@laff a lympics)
  (bkz: 1974 almanya dünya kupası/@laff a lympics)
• bu dünya kupasında ilk kez kullanılan sarı-kırmızı kart yüzünden futbolcuların tırstığı ve faul yapmaya korktuğu yönünde bir takım yazılar,görüşler olmuştur. yani bunu kim uydurmuş neye dayanarak söylemiş bilemiyorum lakin bazı maçlarda yaşanan fauller bildiğin adam öldürmeye teşebbüs şeklindedir. mesele sadece faul ile sınırlı kalmamış neredeyse her tartışmalı pozisyonda hakemler iteklenmiş, futbolcular tarafından inanılmaz bir baskı görmüşlerdir. burada ancak hakemlerin kart kullanımı konusunda son derece acemi olduklarından bahsedilebilir. yoksa futbolcuların ''faul yapmaya cesaret edemediği'' muhabbeti komik bir yalandır.
  
  bildiğim ve incelediğim en bomba maç israil - isveç grup maçıdır. anlatmaya gerek yok aha burdan izleyebilirsiniz ; http://www.youtube.com/watch?v=e8-xlyal8wo
  
  ve ayrıca nasıl yazılmaz edilmez bilemiyorum ingiltere - brezilya grup maçında ingiliz oyuncu francis lee'nin brezilyalı kaleci félix miéli venerando ya yaptığı bir faul vardır ki insanın tüyleri diken diken olur. faul sonucu felix paralize olmuş ve uzun bir süre nakavt halinden çıkamamıştır.
  
  işin faul kısmı böyle.. diğer yandan bu turnuvada dönemin futbolu nasıl oynanıyor çok iyi hakim olabilirsiniz. çok ilginç tespitlerden bir tanesi maçlarda hemen hemen hiç bir kalecinin topu oyuna degaj ile sokmadığı, direk el ile başlattığı görilebilir. hatta bu o dönemlerde o kadar kanıksanmış bir başlangıç stili olmuş ki, bazı pozisyonlarda kaleciler neredeyse gol yeme pahasına rakibe çok yakın olan defans oyuncularına pas bile atmaktan çekinmemişler. günümüz futbolunda anında pres ile karşılık görecek bu hareket o dönemler çok normalmiş.
  
  kaleci eldivenlerinin kaleciler tarafından yeni yeni kullanılmaya başlandığı net olarak görülmekle birlikte markalı forma hiç kullanılmamıştır. ancak aynı durum futbol ayakkabılarında olmamış, neredeyse herkes adidas ve puma marka ayakkabılar ile oynamıştır.
• finalini radyodan naklen dinledigim kupa. brezilya italya'ya her gol attiginda yattigim yerden havalara sicradigimi hatirliyorum. (niyeyse?) pele dunyadaki en onemli adamdi o zamanlar benim icin.
• bu dünya kupasının resmi futbol topu adidas telstar'dır..
• maç başına ortalama izleyici sayısı 52.312 olarak gerçekleşmiştir.
• jules rimet kupasının gördüğü son turnuvadır. 1974'te artık bu kupa "fifa dünya kupası" adını alacaktır.
• meksika'da duzenlenen dokuzuncu dunya kupasi organizasyonu. 16 ulke katildi. o zamanki adiyla jules rimet kupasi bu sampiyonayi kazanan brezilya'nin oldu. gerd muller gol krali olurken pele'li brezilya italya'yi finalde 4-1'lik bir skorla gecti. almanya ucuncu, uruguay dorduncu oldu.
• finalde pele li brezilya italya yi 4-1 yenerek kupanin sahibi olmustur...televizyon ve canli yayin kargasalari bu turnuvada doruga çikmistir zira canli yayin için maçlari öglen 12 ye alan federasyon ülke temsilcilerinden büyük sikayetler almistir...oyuncu degisklilleri ve kartlar ilk kez bu dünya kupasinda anons edilmeye baslanmistir...
  
  bu turnuvada brezilya li jairzinho her maçta gol atan tek adam olarak tarihe geçmistir...
  
  turnuvada ayri bir rekorda italya ile almanya arasinda oynanan yari final mücadelesinde yasanmistir... 1-1 biten 90 dakikanin sonunda uzatmalarda tam 5 gol olmus ve italya almanya yi 4-3 yenerek finale çikmistir...
  
  1966 ve 1962 deki sert ve saibeli futbolun tersine meksika da ki bu turnuva gelmis geçmis en adil turnuva olmus ve dostluk içinde geçmistir...
  
  pele bu turnuvada çekoslovakya ya 50 metreden asirtma bir gol atmis ve her zaqmanki gibi turnuvaya ayri bir zevk vermistir...
  
  turnuvanin eleme turlarina 75 takim katilarak yeni bir rekor kirilmistir...
  
  afrika kitasi adina ilk kez fas katilmis ve kitayi temsil etmistir...
  
  ılk kez bu turnuvada sari ve kirmizi kart kullanilmis ve sili li carlos caszely ilk kirmizi karti gören oyuncu olmustur...(1974)
• mircea lucescu'nun romanya milli takımının kaptanlığını yaptığı organizasyon.
• kupanin en guzel maci tartismasiz, almanya-italya yarifinal maci. normal suresi son dakikada almanya'nin attigi golle 1-1 berabere biten karsilasmanin 30 dakikalik uzatmasina 5 gol sigdi ve son gulen maci 4-3 kazanip finale cikan italya oldu.