üzeyir hacıbeyov

• cagdas azeri muziginin kurucusu sayilan bestekar. bu yuzyilin basinda, geleneksel azeri muziginin ve dogu'nun gizemli seslerinin hicbirini heba etmeden bati tarzinda coksesli bir muzik yaratmis.
  
  geleneksel azeri muzigindeki tek melodilik cizginin tersine, coksesli bir arayisa girismiş ve geleneksel muzigi dort perdeli bir harmoniyle yeniden yorumlamis.
  
  dogu da muzikli komedi gelenegini baslatan isim olarak da bilinir. hacibeyov ulkesi azerbaycan icin iki milli mars bestelemis.
  
  hacibeyov halklarin kardesligini soyle yorumlamis:
  
  hanlarindan zulumu gormus ermeniler gurculer
  baslayip isyana bizlerden gelip yardim ister
  ermeniler, gurculer, kurtler, bu zavalli lezgiler
  men getirdim bu cemaat yoldas olsun sizlere,
  han cefasindan kacanlar koy kosulsun bizlere
  elbir olsunlar bu yoksullar bizimle bir kere
  muttafik kuvvetle darbe indirek dusmanlara
  kan icen dusmanlara
  mahv eden dusmanlara
  zulm eden dusmanlara
• ‘’bir arab’a sen kimsin diye soruyorsun. arab’ım diyor.
  
  - hangi dindensin?
  - islam.
  
  - dilin nedir?
  - arapça.
  
  müslüman olmayan arab’a bu soruları sorduğunda, ‘’ben arab’ım, dinim hristiyan dinidir, dilim arap dilidir.’’ diyor.
  
  bir fars’a bu soruları sorduğunda ‘’ben fars’ım, dinim islam dinidir, dilim fars dilidir.’’ diyor.
  
  ama bizden bir kişiye sorduğumuzda şöyle diyor:
  
  - sen kimsin?
  - müslümanım.
  
  - hangi millettensin?
  - müslüman milletinden.
  
  - hangi dindensin?
  - müslüman dininden.
  
  - dilin nedir?
  - müslüman dili.
  
  halbuki özü türk’tür, dini islam dinidir, dili türk dilidir. müslüman adında millet yoktur, müslüman adında dil yoktur. müslüman, islam dinini kabul etmiş kişi demektir. din başka, dil başka. din başka, milliyet başka. dinde dil yoktur, dinde milliyet de yoktur.’’
  
  (üzeyir hacıbeyli’nin 1910 yılında hakikat adlı gazetede yayınlanan dil adlı makalesinden)
• hayatını anlatan 1981 yapımı 163 dakikalık üzeyir ömrü adlı filmi youtube'dan izlemek mümkündür. güzel bir belgeseldir.
  
  http://www.youtube.com/watch?v=ma8znpubz_y
  
  edit: link.
• azerbaycan milli marsini besteleyen unlu muzisyen. leyla ile mecnun operasi musluman bir ulkede bestelenen ilk opera olarak tarihe gecmistir. muzikleri bazen agir folklorik ezgiler icersede donemin sartlarina gore oldukca ozgun ve coksesli motiifler icerir. bestelerine kendisi de soz yazdigindan ozellikle fuziliden yararlandigi bolumler oldukca etkileyicidir. meshur koroglu operasini premiyerinde, rivayet edildigine gore, herkes hacibeyov'u kutlayip 'boyle bir opera daha yazmalisin!' diye memnuyietlerini belli ederken stalin gur bir sesle hayir! diye seslenmis, kisa bir sessizlikten ve stalin'in begenmedigi korkusundan sonra , 'hayir, degil bir en az elli opera daha yazmalisin bunun gibi' diye memnuniyetini dile getirdigi soylenir. ayrica ezginin gunlugunden dinledigimiz meshur "gulcehre" parcasi arsin mal alan adli operada gecmektedir ve yorum ezginin gunlugunun yorumu ile aynidir tek farkla bu opera 1913 yilinda bestelenmistir. bu arada arshin mal alan operasi da o donemde gorucu usulu ile evlenmeye karsi olan bir eserdir ki o donemde genclerimizi kotu yola saptiriyor gerekcesi ile epey elestirilmistir.
• çok büyük bir azerbaycan sanatçısıdır.
  sovyet egemeliğinde başlayan ruslaştırma dönemimden önce adının,
  üzeyir hacıbeyli,
  üzeyir hacıbeyzade
  ve de
  üzeyir hacıbeyoğlu olarak söylenip yazıldığı olmuş.
  sovyet döneminde ise ne yazık ki,
  üzeyir hacıbeyov olmuş.
• leyla ile mecnun ve koroglu gibi azeri operalarinin bestecisidir.
• sırbistan'ın novi sad şehrinde, tuna nehri kıyısında bir büstü bulunur. bu büst 2011 yılında azerbaycan cumhurbaşkanı devlet başkanı ilham aliyev ve sırbistan cumhurbaşkanı boris tadic tarafından açılmış.
  
  https://twitter.com/…nari/status/785561799634644992
• tam buralara hitap eden , melodik, koma seslerin hakimiyetinde bir leyli ve mecnun operası vardır.
  http://www.youtube.com/watch?v=nm9xsngdzai
  muazzam bir bestekâr imiş. bilen çok yok maalesef.
• bu gün 128. yılı kutlanan dahi azerbaycanlı besteci. google da boş durmamış tabi, hazırlamış konulu doodle'ını.
• (bkz: fikret emirov/#41903879)