the elephant man

• ingilizce kitap özetleri tarihinin en çok ödev konusu olan kitaplarından biridir. bir diğeri için;
  
  (bkz: great expectations)
• john merrick: people are frightened by what they don't understand.
• dr. fox: have you ever mentioned his mental state?
  
  dr. frederick treves: oh, he's an imbecile, probably from birth. man's a complete idiot... pray to god he's an idiot.
• mrs. treves: i'm very pleased to meet you, mr. merrick.
  
  john merrick: i'm very pleased...
  
  [john begins to cry]
  
  dr. frederick treves: what is it, john? what's the matter?
  
  john merrick: it's just that i-i'm not used to being treated so well by a beautiful woman...
• john merrick: [after seeing pictures of dr. treves' family] would you care to see my mother?
  
  dr. frederick treves: [surprised] your mother? yes please.
  
  [john pulls out a small portrait]
  
  mrs. treves: oh but she's... mr. merrick, she's beautiful!
  
  john merrick: oh, she had the face of an angel!
  
  [sadly]
  john merrick: i must have been a great disappointment to her.
  
  mrs. treves: no, mr. merrick, no. no son as loving as you could ever be a disappointment.
  
  john merrick: if only i could find her, so she could see me with such lovely friends here now; perhaps she could love me as i am. i've tried so hard to be good.
  
  [mrs. treves begins to cry]
• david lynch'in normal bir insan evladı gibi film çekme taklidi yaptığı yapımıdır.
  
  aslında ironik şekilde -kafa yapısı olarak- lynch de eserdeki anormal john merrick emsalidir yönetmenler toplumu içinde. eserde nasıl ucube merrick'i görme dürtüsü, imkanı olan herkesi dürtükleyip bu anormalliği seyretmeye itiyorsa, lynch'ten ve ucube tarzından haberdar olanlarda da benzer bir merak hasıl olmakta, onun insan ayarlarını bozan eserlerini kah severek, kah irkilerek seyretmeye sevk etmektedir.
  
  lynch'in, the elephant man'de bir ucubenin hikayesini anlatırken kendi acayip tarzını alabildiğince normalleştirmiş olması, hikayede yer verilmek istenen vurguların daha belirgin olmasını sağlamıştır kanaatimce, iyi de olmuştur.
• daha önce de sorgulandı mı bilmiyorum, gözümden kaçmadıysa yok ama...
  
  filmi izlerken de, sonrasında joseph merrick'in (asıl adı buymuş) gerçek hayatını okuyunca da aklımdan geçti; frederick treves'in de - farkında olmadan -, bytes'ın da sonra hani kalorifer dairesinde çalışan adamın da filmde yaptığını; bu insanın dikkat çekiciliğini kendi çıkarları için kullanmasını konu ederken, david lynch de aynısını yapmıyor mu, diye.
  
  belli ki yapıyor, hem de feci şekilde. zaten yeterince olumsuzluğu barındıran hayatın anlatımında onu daha da dramatize ederek, değiştirerek . ailesini hiç olmadı sanıyoruz, işkenceler altında şovlarda gösterildi, bilerek konuşmadı, gerizekalı gibi davrandı sanıyoruz... daha da gidiyor bu.
  
  neden peki?
  
  kendisinin, evden babasınca kovulduktan sonra, amcası da bakamaz hale gelince işsizlikten ve mecburen para kazanması gerekeceğinden kendisini ilk defa şovlarda kullanılması üzere pazarladığını söylemek olmazdı masalvari - ama bakın ki doktor ismine kadar doğru olan hikayede. izleyiciyi daha fazla etkilemeliydi ki film daha kalıcı olsun!
  
  yok millet nasıl kullanırmış hava atmak için, nasıl gariplikle alay edermiş, nasıl ticari kazançlar peşindeymiş... mesaj da buram buram içinde, izleyince ders almalı izleyici tabii. yönetmen dediğin, insanlara bir "şey" anlatır, kıssası hisse sunar. harika iş!
  
  bu görüntünün altında yatan sebebi bile senaryoda yeniden yazıyor lynch, annenin hamilelikte fillerin saldırısına uğraması gibi. olmazdı kesinlikle olmazdı, genetik hastalıkları koymak.
  
  ısrarla, neden peki?
  
  iş için kullanmaya bakarsak, filmde vicdan azabı çeken doktor frederic treves'in david lynch'ten ne farkı oluyor, hele ki kötü bulunacak? en azından o merrick'in daha iyi yaşamasına çabalamış, arkadaşı da olmuş.
  
  ikiyüzlülük nasıl da yüksek doz kullanılmış oluyor...
  
  hani, gerçekten dünyada böyle insanların yaşamış olabileceğini, böyle acı gerçeklerle hayatın hayat olduğunu anlatmak istediği için olduğu gibi, daha gerçekçi şekilde hikayeyi sunsaydı adam... derdim ki, "evet, kendi çıkarı da var, ama güzel iş". ama her şeyi ilgiyi artırmak için değiştir, bir de yetinme "pis insanlar!"ı koy kötü şekilde. acındırmayı da tavana çek, bağırsın merrick "i am not an elephant! i am not an animal! i am a human being! i am a man!" diye!
  
  adam sergilenmek için anlaştığında kendisine verilen ekiple konuluyor bu isim!
  
  ...
  
  diyorum ya... zaten kötü bir hayat, cidden öyle. anlamak mümkün değil herhalde gerçekten, ama anlamayacağına şartlanıp da keyfe göre davranmak da yanlış.
  inanan sınav der, inanmayan birine gelen tesadüf. her ne olursa olsun, bunu yaşayanı görmek üzüyor, kendine şükrettiriyor. öyle ki filmi izlerken umdum, bu gerçekten yaşamış bir adam değildir diye ama öyleymiş işte tahmin ettiğim gibi.
  
  ...
  
  tek bir oscar alamamış ya david lynch bu filmle! ohhhhhh! kapak olsun!
  
  eraserhead kesmedi o zaman, daha esaslısını bulayım dedin değil mi!
  
  "aıkademii"ye "avord"u vermediği için ilk defa bu kadar sempati duydum, ne de güzel etmişler... kapak lynch kapak!
• 4 kasım 2010'da desem'de ücretsiz gösterilecekmiş. bir de sinema salonunda izlemek isteyenler ya da izlememiş olanlar için güzel bi fırsat.
• (bkz: forever alone)
• david lynch abinin 1980 de çekmiş olduğu, ismini john merrick in büyük ve file benzeyen kafasından alan, bu tür insanların çektiği acıları anlatan karanlık bir drama. filmi izlerken kah gülüyor kah ağlıyorsunuz. izlenip insanın haline defalarca şükretmesi gereken garip bir film.