• türk sermaye piyasalarında yakın zamanda işlem görmesi beklenen bir çeşit türev üründür.

    opsiyonlar, satın alan tarafa, opsiyonun üzerine yazıldığı varlığı alma ya da satma hakkı veren, satan tarafa ise söz konusu varlığı satma ya da satın alma yükümlülüğü getiren sözleşmelerdir. bu özellikleri nedeniyle sigorta poliçeleri gibidirler. nasıl ki sigorta poliçeleri olası bir hasar durumunda, teminat altına aldıkları varlıklara göre çok daha küçük primler karşılığında tazminat ödemeyi kabul ediyorlarsa, opsiyon sözleşmeleri de prim karşılığında, benzer mantıkla portföy ya da varlıkları olası zararlardan korurlar.

    konuyu daha anlaşılır kılabilmek için önce tanımlardan söz edelim.

    her opsiyonda bir alıcı, bir de satıcı vardır. alan taraf buyer, satan tarafsa opsiyon yazıcısı olduğu için writer ya da seller diye anılır. alan tarafa satın alma hakkı verenler call option, satma hakkı verenlerse put option'lardır.

    bir örnek üzerinden yürüyelim:

    100 lot garanti bankası hissesi üzerine yazılmış, 30.08.2011 vadeli, kullanım fiyatı 8.05 olan bir alım (call) opsiyonu olsun. ve diyelim ki primi de 50 lira.

    bu opsiyonu almak demek; 30.08.2011 tarihinde, spot piyasada garanti hisseleri 9 lira bile olsa, 8.05 liradan 100 lot garanti hissesi almak demektir. bu opsiyonu alan, vade tarihinde (30.08.2011) fiyatların 8.05'in üzerinde olacağını düşünen kişidir. satan tarafın beklentisi ise, fiyatların yatay kalması ya da düşmesidir.

    senaryo 1: vade tarihinde spot fiyat > kullanım fiyatı

    30.08.2011 tarihinde garanti hisselerinin 9 lira olduğunu düşünürsek; bu opsiyonu kullanmak kârlı olacaktır. exercise edilebilecektir.

    50* / 100*= 0.50 lira lot başına prim maliyeti olmak üzere 1 lot garanti hissesi yatırımcıya;

    8.05 + 0.50 = 8.55 liraya gelecek ve hisse başına 0.45 lira kâr etmiş olacaktır. (9 - 8.55 = 0.45)

    senaryo 2: vade tarihinde spot fiyat < kullanım fiyatı

    30.08.2011 tarihinde garanti hisseleri 7.85 lira olursa ne olur?

    vade tarihinde call opsiyonlar için spot fiyat, kullanım fiyatının altında olursa, bu opsiyonun verdiği hak kullanılmaz. piyasadan 7.85 liraya alınabilecek malı kimse gidip de 8.05'ten (prim maliyetiyle 8.55) almayacaktır. bu durumda opsiyon expired edilir. opsiyonu alan yatırımcının tek zararı da ödediği 50 liralık prim olur. prim, geri alınamaz.

    buraya kadar hep opsiyonu alan kişi gözüyle anlatıp, onun hesabını kovaladık. peki bu işlemin karşı ayağı olan satıcıdan ne haber?

    30.08.2011 tarihinde garanti hissesi spotta 9 lira ise malesef haberler kötü. piyasada 9 liraya satabileceği hisseyi, opsiyon gereği, aldığı primi de hesaba katarak 8.55 liradan teslim etmek zorunda. burada dikkat edilmesi gereken, ister call, isterse de put olsun, opsiyon alan taraf için bir haktır. kârlıysa/isterse kullanır bu hakkı, değilse de kullanmaz. zararı ise ödediği opsiyon primi ile sınırlı kalır. ancak satan taraf için bir yükümlülüktür. alıcı "hakkımı kullanacağım." derse, satıcı için bunun yerine getirilmemesi diye bir şey söz konusu değildir. o nedenle, opsiyon yazılırken, yazıcı korumalı mı değil mi önemlidir. eğer korumalı değilse*, yani üzerine opsiyon yazdığı varlık elinde yoksa, zarar büyük olacağı için bu alan tarafa ya da borsaya zarar verecek bir durum olmasın diye teminatlandırılır. bu durum nedeniyle opsiyon yazıcıları genelde büyük finans kuruluşlarıdır.

    piyasalarda ağırlıkla işlem gören opsiyonlar avrupa ve amerika tipi denilen vanilla opsiyonlardır. bir opsiyonun sağladığı hak sadece vade tarihinde kullanılabiliyorsa avrupa, vade tarihine kadar istenilen zamanda kullanılabiliyorsa amerika tipidir. bu özellik nedeniyle amerika tipi opsiyonların primleri, avrupa tipi olanlardan her zaman daha yüksektir. imkb vadeli işlemler piyasası ile işleme açılacak olan opsiyonlarda hisse üzerine yazılanlar amerika tipi olacakken, endeks üzerine yazılmış olanların avrupa tipi olması düşünülmektedir.
  • bir mali ileri bir tarihte gunumuz tarihinde o tarih icin fixlenmis bir fiyattan alma veya satma hakkini satin almaya verilen isim. eger mevzubahis satma hakkiysa buna put option, yok sayet alma hakkiysa call option denir. turev piyasalarin vazgecilmez enstrumanlarindandir.
  • scrubs 6x06 my musical'da gecen bir sarki. sozlerini de yazayim tam olsun ;

    carla:
    i could tell a bunch of lies

    elliot:
    i could buy him his own place

    carla:
    i could bring the baby here with me

    elliot:
    or tell him there's no space!

    carla (spoken):
    those are some lame-ass ideas.

    elliot (spoken):
    we are so screwed.
  • opsiyon (option) bir varlığı belirlenmiş bir zaman sonra belirlenmiş bir fiyattan satılıp alınmasını sağlayan bir türev işlemidir. çok dandik bi açıklama oldu kusura bakmayın detay vereyim biraz o zaman.

    amerikan ve avrupalı diye ikiye ayrılır. amerikan opsiyonda vade tarihinden önce de opsiyon sözleşmenizle işlem yapabilirsiniz ama avrupa opsiyonu buna izin vermez mecbur vade tarihini bekleyeceksiniz.

    avrupa tipi için çok şeker bir formul vardır: black-scholes eşitsizliği. eğer bir hisseyle ilgili (burada ingilizce yazacağım kusura bakmayın) price, strike price, risk-free rate, maturity, implied volatility ve d1 ve d2 isimli daha sonra cumulative normal distribution'larını bulup formule ekleyeceğiniz değişkenlere sahipseniz premium denen hedeyi hem call hem de put pozisyonları için bulabilirsiniz. daha sonrasında ise küçük dokunuşlarla yunanlar (greeks) denen tayfaya ulaşabilirsiniz. bunlara ulaşmak niçin önemli derseniz efendim mesela deltamız. deltamızı (call option için konuşuyorum) 1/delta şeklinde uygularsanız hisse için almanız gereken opsiyon sayısına ulaşırsınız (şu an saçmalamış olabilirim bana güvenmeyin) ha put option da ne olur derseniz, ben deltanın mutlak değerini alıyorum derdim tasam kalmıyor.

    sonrasında isterseniz yine bu formülü baz alarak ilerleyerek gamamızı bulabiliriz. bu gama nedir derseniz benim kafamda en düşük gama en ucuz opsiyondur yapıştır gitsin diye yerleşmiş yani bu yazdıklarımın ne kadar güvenilir olduğunun bir başka kanıtı. sonra beta bulursunuz bunu portföyünüzdeki miktarla çarpıp opsiyon işlemlerinizin için oluşturulan bütçede kullanırlar yani capm modelinden haşır neşir olduğunuz beta değildir bu aman ha (ya da aynı betadır bilmiyorum, hayırlısı) . sonra vega mega var işte gidiyor uzun hikaye bu.

    sonuç olarak finansal piyasalardan hele hele türev piyasalarından (ki türkiyede oldukça minnaktır) para kazanmak isteyen yallah portföy yönetim kuruluşlarına, yatırım bankalarına.
  • (bkz: preferences)
  • oyunlarda kontrolleri ayarlayabileceğiniz,müziğin sesini açıp kısabileceğiniz yer.ayrıca grafikleri güzelleştirip,oyundan daha cok zevk alamnızıda sağlar .
  • bir dönem türkiye'de de yaynılanmış, ingiliz kökenli kadın mecmuası.
  • american ve european optionlari olmak uzere ikiye ayrilirlar.amerikan optionlari vade tarihinde de once kullanalibalirken, european optionlar vadesinden once kullanilamaz.bu yuzden amerikan optionlari daha avantajlidir
  • programlarda tools icinde yer alan menu.home userlar tarafindan herseyin ordan cozulecegi inanci oldukca yaygindir.
hesabın var mı? giriş yap