liliyar

• bir şiirin gördüğü görebileceği en aciz, en güzel, en yüksek kapanış dizelerinden birine sahip şiir.
  şiir boyunca kendine mahsus bir duyuşu çoğul bir sesle ("bizi" bırakıp nereye gidiyorsun lili, "bizi" öpmeden mi gideceksin lili) yükselten şair, zirveye çıktığında, son mısrayla birlikte kendini ("ben" konuşmasını bilmem lili) aşağıya bırakarak şiiri kendi ağırlığından kurtarır. şair mahviyete, şiir sonsuza yükselir.
  
  ah be üstad.
• bir cinayet şiiri.
  
  demek gideceksin arkana dönüp bakmayacaksın
  hangi kuş hangi şafakta ölecek görmeyeceksin
  öyleyse al bu kürkü bu veda kürkünü lili
  tüyleri şiirler olan bu mahcup kürkü..
  
  sen istesen de..
• her okuyuşumda istisnasız ağladığım, olmadı burnumun sızladığı tek şiir. şiir mi bilmem.
• karakoç’un bu şiirine, 1953 amerikan yapımı olan, yönetmenliğini charles walters’ın yaptığı ve başrollerinde leslie caron, mel ferrer, jean perre aumont’un oynadığı "lili" adlı film kaynaklık etmiştir.
  
  filmin başkahramanı olan lili, on altı yaşında temiz kalpli, saf, insanlara sonsuz güveni olan biri. filmin başkahramanlarından olan pool’un tanımıyla "o küçük bir çan gibidir. nasıl vurursanız vurun o saf bir ses verir." babasını kaybettikten sonra şehre bir tanıdıklarının yanına çalışmaya gelen lili, onun da öldüğünü duyunca çaresiz bir şekilde kalacak bir yer ve iş arar. bu sırada bulunduğu şehirde de bir sirk kurulmuştur. bu sirkte çalışan sihirbaz marcus’la tanışır ve onun aracılığıyla burada garson olarak işe başlar. marcus’un gösterilerini büyük bir hayranlıkla izlemekten görevini yerine getirmeyen lili’nin, daha ilk akşamdan işine son verilir. lili bu arada gönlünü de sihirbaz marcus’a kaptırmıştır. lili marcus’u severken sirkte kukla oynatan pool da lili’ye âşık olmuştur. fakat lili bunun farkında değildir. pool’u kaba ve sert biri olarak görür. pool çok iyi bir dansçıyken savaşta sakatlandığı için sirkte kukla oynatmaya mecbur kalır. bunu bir türlü kabullenemez pool ve özünde çok iyi biri olmasına rağmen sert mizaçlı, kaba biri olarak tanınır çevresinde.
  
  lili işten atılınca ortada kalır. gidecek bir yeri de yoktur. tüm umutları tükenen lili intihar etmeye karar verir. tam o sırada perdenin arkasından havuç kafalı kukla çıkar ve lili’yi yanına çağırır. kuklayı oynatan pool’dur. lili ile kukla sohbete başlarlar. bir insanla cansız bir kuklanın konuşmaları sirktekilerin de ilgisini çeker ve lili’yi tekrar işe alırlar. her akşam bu gösteri tekrarlanır. izleyiciler de yoğun ilgi gösterirler bu farklı gösteriye. lili’nin belki de en çok mutlu eden zamanlar kuklalarıyla konuştuğu anlardır.
  
  bu arada lili marcus’u içten içe sevmeye devam eder. marcus’un evli olduğunu duyunca lili sirki terk etmeye karar verir. bu arada da yaptıkları gösterimlerle dikkat çeken pool’a iyi bir iş teklifi de gelir. fakat lili olmadan bu işe başlamaları da mümkün değildir. lili eline bavulunu almış sirki terk etmeye koyulurken, kukla arkadaşı havuç kafa yeniden belirir perde arkasından ve lili’yi yanına çağırır. "bize veda etmeden mi gideceksin? bizi de yanında götür lili!" diye yalvarır kukla arkadaşları birer ikişer. kukla arkadaşlarından olan tilki, lili’ye hediye bir kürk almıştır. borcunu ödemediği taktirde kendi kuyruğunu vereceğine dair anlaşma imzalamıştır. lili kukla arkadaşlarının kendisine gösterdikleri sevgi ve sadakatten dolayı gözyaşlarını tutamaz. kuklaların titrediğini fark eder bir ara lili ve perdeyi kaldırır. perdenin arkasında kaba ve sert diye tanıdığı pool’u görür. ona "sen nesin? duygularını kaybeden bir canavar mı?’’ diye bağırır. sirki terk eden lili yolda tüm yaşananları düşünür. çok sevdiği kuklaları oynatan, onları konuşturan pool’dur. yolda rüyaya benzer bir şey görür lili. kukla arkadaşlarıyla yürürken her birinin pool’a dönüştüğünü, onunla dans ettiğini görür. o kuklaların aslında pool olduğunu ve aslında pool’u sevdiğini anlar lili koşarak sirke döner. kapıda da pool vardır. çocukça bir sevinçle pool’a sarılır ve film burada biter.
  
  not: baştan sona alıntıdır.
• geçmişte benim için yazılmış olduğunu hayal ettiğim şiirdi. unutmuştum. hatırladım az önce.
  
  bu şiiri ilk okuduğum zaman 16 ya da 17 yaşındaydım. lili bendim. kendimi onun yerine koymak istemiştim. o zaman en sevdiğim şiirdi. unutmuşum. çok tuhaf. insan en sevdiği şiiri unutur mu? unutmuşum. durup dururken hatırladım. lili filan da değilmişim zaten.
• sezai karakoç'a tutulmanın sebeplerinden biridir.
• serin sesler'de sefa'nın fena güzel okuduğu insanın boğazını düğümleyen şiir.
  ben konuşmasını bilmem lili...
• tilki kukladan esinle yazılmış "öyleyse al bu kürkü bu veda kürkünü lili/tüyleri şiirler olan bu mahcup kürkü" dizelerini hayli hüzünlü bulduğum şiir.
  
  güzel bir psikodrama örneği sayılabilecek lili filminden esinle liliyar gibi bir şiir yazmış sezai karakoç, liliyar da hadi hadi şarkısına esin kaynağı olmuş mudur acaba? bu ihtimal ilhamın ne kadar disiplinsiz, fırlama ve bazen de ^*yavşak olduğunu düşündürür bana.
• (bkz: ireyhan eker misin)
  
  "ireyhan eker misin (lili yar)
  balınan şeker misin (lili de lili yar)
  dünyada ettiğini (lili yar)
  ahrette çeker misin (lili de lili yar)"
• sezai karakoç lili icin yazmıştır. charles walters' ın lili'si. filmi izleyip şiiri okudugunuzda, sezai karakoç'un filmin içinde nasıl eridiğini anlıyorsunuz.ah lili ve keklik gibi dönüp bakışı...