declaration des droits de l'homme et du citoyen

• kral louis xvi ve fransa için monarşinin sonu anlamına gelen beyannamedir. iç savaş çıkmasını önlemek için kurulan meclisin aldığı kararlara boyun eğerek siyasi hayatı sona ermiş son fransa kralı louis xvi, yapılan reformdan nasibini almış ve fransız hürriyetinin kurtarıcısı ilan edilmişti. ancak ona isnad edilen bu şeref bile kafasının giyotin ile uçurulmasına engel olamadı.
  
  meclis, amerikan kongresinin hazırlamış olduğu gibi bir anayasa yapmadan önce dünyaya örnek olacak bir beyanname yayınlamaya karar verdi ve sözü edilen beyanname 26 ağustos 1789 tarihinde kabul edilerek yayınlandı. insan ve vatandaş hakları şöyle tanımlanıyor;
  
  insanlar hür doğar ve hür, eşit haklara sahip olarak yaşar. hürriyet, mülkiyet, güven ve baskıya karşı koyma, tabii ve kaldırılamaz haklardır. her türlü egemenliğin asıl kaynağı millettir. hürriyet başkalarına zarar vermeyecek herşeyi yapabilmek demektir. kanun genel iradenin açıklanmasıdır. her vatandaş ister şahsen, ister temsilci vasıtasıyla kanun yapılmasına katılma hakkına sahiptir. bütün vatandaşlar kanun karşısında eşittir. kanunun belirttiği haller ve koyduğu usuller dışında hiç kimse suçlandırılamaz, tutuklanamaz ve alıkonamaz. hiç kimse suçtan önce yapılmış ve kabul edilmiş bir kanundan başka bir kanunla cezalandırılamaz. hiç kimse düşüncelerinden dolayı kınanamaz. her vatandaş, bu hakkını kanunun belirttiği hallerde kötüye kullanmış sayıldığı vakit sorumlu olmak şartıyla, istediği gibi konuşmakta, yazmakta, yayınlamakta hürdür. vatandaşların serbestçe kabul etmeleri gereken vergiler onlardan yaptıkları işe göre eşit olarak alınır. toplum her hükümet memurundan, gördüğü işlerin hesabını sorma hakkına sahiptir. mülkiyet kutsal ve tecavüz edilemez bir hak olduğuna göre, kanunla gösterilen kamu menfaati gerektirmedikçe haklı ve peşinen ödenen bir tazminat verilmedikçe kimsenin mülkiyeti elinden alınamaz.