gazi alemdar gemisi

• ereğli’ye yolu düşenleri sahilde, karaya oturmuş izlenimi veren, tarihi çizgilere sahip bir gemi karşılar. kurtuluş savaşı sırasında karadeniz’de silah ve malzeme sevkıyatının yanında, karaya oturan gemileri kurtarma çalışması yapan alemdar gemisinin orijinal boyutlarında yeniden inşa edilmiş hali olan bu geminin adı: gazi alemdar müze gemisi
  
  --- spoiler ---
  
  1898’de danimarka’da kurtarma gemisi olarak inşa edilen denmark, osmanlı’nın birinci dünya savaşı’nda el koyduğu gemiler arasındaydı. 1915’te ismi alemdar olarak değiştirilen gemi, marmara denizi ve boğaz çevresinde kurtarma hizmetleri yapıyordu. savaş sonunda diğer osmanlı gemileriyle birlikte çürümeye terk edildi ama muharip olmadığı için işgal yıllarında kurtarma seferlerine çıkmasına izin veriliyordu. kurtuluş savaşı sürecinde küçük takalarla yapılan mühimmat nakliyesi için alemdar gibi bir gemiye ihtiyaç vardı.
  geminin mürettebatı yedi kişiden oluşuyordu. 2. çarkçı üsküdarlı osman efendi, 3. çarkçı trabzonlu hikmet efendi, güverte lostromosu üsküdarlı ali reis, serdümen trabzonlu rıfat reis, rizeli recep kahya, ateşçi göreleli yusuf, kamarot erzincanlı salih. istanbul’a dönüşte yedi kafadar gemiyi karadeniz’e kaçırma planları yaptı. musevi kamarot avram efendi derdest edilip kamaraya kapatıldıktan sonra (daha sonra o da personele katıldı) gemi 5 şubat 1921 gecesi gizlice karadeniz’e açıldı. rota, kurtuluş savaşı’nın savaş vererek kurtulan ilk şehri ereğli idi. 3 bin yıldır denizci yetiştiren bu şehirde gemici bulmak kolay olacaktı.
  
  fransizlari horonla kandirdilar
  
  alemdar’ın ereğli’ye gelişi kastamonu ve bolu havali kumandanlığı’na telgrafla bildirildi. oralardan gelen yanıtlar üzerine trabzon’a hareket etmek üzere personel, kumanya ve yakıt ikmali yapılan gemiye ereğli’den 12 denizci daha katıldı. gemiyi istanbul’dan kaçıran yedi kişiden çarkçıbaşı osman muhtar, prof. mümtaz soysal’ın babasıydı. ereğli’den gemiye binen 2. süvari üsteğmen ali dursun tevetoğlu ise pop yıldızı tarkan’ın dedesi.
  8-9 şubat gecesi trabzon’a hareket eden gemiye, fransız karadeniz komutanlığı’ndaki c-27 gambotu amasra’da pusu kurarak asker çıkardı. yönü istanbul’a çevrilen, gambotun takibe aldığı alemdar personeli kurtuluş planları yapmaya başladı. gemide kemençenin kıvrak nağmeleriyle horon oynayan personel, oyuna davet ettikleri dört fransız ile bir subayı etkisiz hale getirip silahlarına el koydu.
  
  rengini değiştirip kaçirdilar
  
  ani bir dümen kıran alemdar’ın peşine düşen gambottan açılan ateşe karşılık veren personele ereğli’ye yaklaştığında karadan da destek verilince gambot püskürtüldü. serdümen ve kaptan rizeli kahya recep bu çatışmada istiklal savaşımızın ilk ve tek deniz şehidi olarak tarihe geçti.
  beş esir askerin serbest bırakılmasına karşılık fransızlardan karadeniz’de dolaşan türk bayraklı gemilere dokunulmaması garantisi alınır. fransızlarla yapılan anlaşma gereği ereğli’de demirli kalması gereken siyah renkli alemdar, yine efsanevi bir başka kaçış öyküsüyle fırtınalı bir karadeniz gününde griye boyanarak trabzon’a getirildi. bu, aynı zamanda türkiye’nin kurtuluş savaşı’ndaki ilk uluslararası anlaşmasıdır. sscb’den savaş malzemesi taşıyan gemilere
  karakol ve kollama görevi yapan alemdar, 1951’de haliç tersanesi’nde onarımdan geçti, 1959’da hizmet dışı kaldı. 1964 ve 1980’de özel firmalarca satın alındı, 1982’de sökülmek üzere satıldı.
  
  dört tersanede inşa edildi ereğli’de birleştirildi
  
  28 ekim 2005’te geminin ilk kaynağı yapıldı. eylül 2006’da projenin koordinatörlüğünü karadeniz bölge komutanlığı üstlendi. gemi inşa sektöründe bir ilk olmak üzere; ereğli’deki dört büyük tersanede dört ayrı blok halinde inşa edilmesi, denizden çekilip bulunduğu yerde birleştirilmesi kararlaştırıldı. istanbul tersane komutanlığına çizdirilen planlar 2 nisan 2007’de ereğli gemi, madenci, ustamehmetoğlu ve ustaoğlu tersanelerine törenle teslim edildi. bu eserin mimarları dönemin karadeniz bölge komutanı tuğamiral türker ertürk, belediye başkanı halil posbıyık, deniz kuvvetleri komutanı metin ataç, tersane sahipleri, çalışanları, gazi alemdar derneği, batı karadeniz ticaret odası başkanı irfan erdem, kaymakam osman ekşi, eski belediye başkanı murat sesli, kara elmas üniversitesi rektörü bektaş açıkgöz, erdemir genel müdürü oğuz özgen, albay aydın doğan, alemdar proje subayı binbaşı mehmet dönmez istanbul ve gölcük tersanesi komutanları ve çalışanları ile ereğli halkı oldu. gemi, 11 ağustos 2008’de tarihinde dönemin deniz kuvvetleri komutanı metin ataç, bölgedeki illerin valileri, belediye başkanları, kaymakamlar ve halkın geniş katılımıyla müze olarak hizmete açıldı.
  
  yılda 85 bin kişi geziyor
  ereğli belediye başkani halil posbiyik
  
  gazi alemdar, ereğli’de yaşayan insanların ne kadar cefakâr; devletine, milletine, atatürk’e ve cumhuriyetine ne kadar bağlı olduğunu gösterir. alemdar’ı fransızları esir alıp kurtaran kahramanlar gemiyi ereğli kıyılarına doğru kaçırırken kahya recep şehit oluyor, kuvayi milliyeciler kıyıdan sipere yatıp gambotu püskürtüyor. devlet ve millet birlikteliğinin manevi ruhu ereğli’de zuhur ediyor. tarihin seyrini değiştiren bir anlaşmanın da imzalandığı yerdir burası. ereğli’nin düşman işgalinden kurtuluş günü olan 18 haziran’da gazi alemdar konulu şiir ve kompozisyon yarışmaları düzenliyoruz, askeri araçlar müzenin yanından geçiyor, halkımızla buraya yürüyoruz. 2010’da gemiyi 85 bin kişi gezdi. bu yıl alemdar’ın 90. yıl kutlamasını yapacağız.
  
  çelik yığınlarına ruhunu denizciler verir
  emekli tuğamiral türker ertürk
  
  gazi alemdar’ın hayata geçirildiği 2006-2008 yılları arasında karadeniz bölge komutanı olan emekli tuğamiral türker ertürk, projeyi koordine edip yürüten isim olmuş. süreci şöyle anlatıyor: “gemiler cansız çelik yığınlarıdır. alemdar gemisi de 49.5 metre boyunda, 362 ton ağırlığında bir çelik yığınıydı. fakat denizciler yaşadıkları ve görev yaptıkları bu çelik gövdelere kan, can ve de ruh verirler. alemdar’ın kahraman personeli bu çelik yığınına yalnız can vermemiş, ona unutulmayacak bir destan yazdırarak yurtsever türk ulusunun gönlünde ölümsüzleştirmiştir.
  
  kurtuluş savaşi’nin tek deniz muharebesi
  90 yıl önce bir avuç kahraman gemici tarafından işgal altındaki istanbul’dan, kuvayi milliyecilere mühimmat desteği için karadeniz’e kaçırıldı alemdar. fransızların ereğli açıklarında el koymasının ardından türk denizcilerin bu kez savaşarak gemiyi yeniden ele geçirmesi nedeniyle bu olay kurtuluş savaşı’nın ilk ve tek deniz savaşı olarak kayda geçti. ilk deniz şehidinin de verildiği bu kahramanlık destanı 2008’de benzersiz bir anıt-müze olarak ereğli’de vücut buldu.
  
  --- spoiler ---
  
  www.hurriyet.com.tr