zoonoz

• zoonoz, omurgalı hayvanlardan insanlara geçen herhangi bir enfeksiyon hastalığını tanımlayan terimdir. ülkemizde bizzat veteriner hekimleri tarafından üretilen ve yapılan aşılarla bu hastalıklara karşı önemli mücadeleler yapılmaktadır. işin ironik yanı ülkemizde veteriner hekimleri sağlık çalışanı sayılmamaktadır.
  
  birçok ağır ve önemli hastalık bu kategoridedir. ayrıca 200 den fazla zoonoz hastalık bulunmaktadır. başlıca önemli zoonoz hastalıklar şu şekildedir.
  
  1-covid-19
  2-kuduz
  3-tüberküloz
  4-brucella
  5-anthrax
  6-tularemi
  7-kuş gribi vs.
  
  sığır, koyun gibi çiftlik hayvanlarından kaynaklanan zoonoz hastalıkların yanında kedi, köpek tavuk, kuş vb. kanatlı hayvanlar, maymun, fare, yarasa vb. yabani memeliler ve tavşanlar gibi pek çok hayvan türüne ait zoonoz hastalık, insanlara bulaşarak ciddi sorunlara neden olmaktadır.
  
  zoonoz karakterli hastalıklardan bazıları tedavi edilebilir olmasına rağmen bazıları ise sadece koruyucu aşılamalar ile önlenebilen hastalıklardır ve insanlar içinde ciddi tehlike oluşturabilmektedir. bu gün tüm dünyada hem insan hemde hayvan sağlığı için büyük önem taşıyan brusella ve kuduz buna en iyi örnektir. zoonoz hastalıkların bulaşması hastalığın etkenine bağlı olarak farklı yollarla olmaktadır. ancak genel olarak bulaşma temas, solunum veya ağız yolu ile olmaktadır. tüm bulaşma yollarında asıl olan ortak nokta etkenin taşınmasıdır. hastalık etkeni bulaşık enfekte gıdaların alınması sonucu insanlara geçebileceği gibi ısırma ve tırmalama sonucu kan yolu ile de bulaşma olabilir. örneğin kuduzun bulaşabilmesi için mutlaka ısırık, tırmalama vb. nedenlerle oluşan açık bir yara olmalıdır. aynı durum brucella enfeksiyonlarında da söz konusudur. bulaşma yollarından biri olan deri yolu ile bulaşma ancak deri üzerinde çizik, çatlak gibi açık bir yaranın varlığında mümkündür. zoonoz hastalıklardan nasıl korunabiliriz? korunma için her şeyden önce etkenin veya hastalık kaynağının bilinmesi gerekir. bunun dışında önemli olan diğer bir konuda bulaşma yollarının bilinmesidir. zoonoz hastalıkların gerek hayvanlar arasında yayılmasını, gerekse insanlara bulaşmasını önlemek için koruyucu olarak yapılan aşı, ilaçlama, iç ve dış parazitler ile mücadeleye önem vermek gereklidir. brusella ve kuduz gibi tedavisi olmayan bazı zoonoz hastalıkların varlığı koruyucu hekimliği ön plana çıkarmaktadır. bu amaçla spesifik hastalıklara karşı geliştirilen aşı uygulamaları halen tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en etkin yöntem olarak kullanılmaktadır. bu nedenle veteriner hekimler zoonoz hastalıkların insanlara bulaşmasında bariyer görevi görür. kuduz, brucella, anthrax gibi çok ciddi hastalıklar hayvanların aşılanması sonucu yani koruyucu hekimlikle önlenmeye çalışılmaktadır.