esas

• latin harfleri ile çıkan ilk türkçe gazetenin adı.
  
  içimizde hemen, cumhuriyet devrimlerini mazisi olmayan, kendinden menkul şeyler gibi görüp de harf inkılabı sonrası, yani 1928 sonrası yayınlandığını düşünecek aymazlar olabilir. halbuki işin aslı oyle değildir.
  
  latin harfleri ile yayinlanan ilk türkçe gazete 1911 senesinde, manastır’da yayınlanan esas isimli gazetedir. künyesini verecek olursak
  
  müdir-i mesulu: zekeriya sami (umur-ı tahririye ve idare için muma ileyhe müracaat olunur)
  mahall-i idaresi: manastır’da saat altındadır.
  nüshası 10 paradır.
  
  “menafi’-i vatan ve umuma hadim olarak şimdilik cumartesi günleri neşr olunur.”
  
  buraya kadar yazdıklarımı esas’ın osmanlıca nüshasından hareketle kendim latinize ettim. bakalim esas kendi kendini ne şekilde latinize etmiş:
  
  mudir-i me çouli zékirya sami (oumour tahririye ve idaré itchoun moumaileihe mouradjaat olounour)
  mehal idaréçi: manastirda saat altenda
  noushaçi 10 para der.
  
  “ménafi-i vatan vé oumouma hadimé olarak chimdilik djouma értéçi guni néchre olounour.”
  
  bu ornege bakarak harf inkilabi ile bir cok seyi rahatlikla soylemek mumkundur. fakat bu bende, yorumsuzlugu sececektir. zira inkilap tarihi laf ve kitaplarindan ziyadesiyle urker ve ihtiraz eder.
  
  vesselam.