• ben gerizekalıyım demenin yollarından biri.
  • eksik sorulmuş soru. merak edilen asıl soru muhtemelen dolar türk lirası karşısında neden yükselir / düşer olmalıydı. ya da başka herhangi bir para birimi ya da emtia karşısında. keza dolar kendi kendine yükselip alçalmaz kağıt lan bu.
  • kast edilen şayet amerikan dolarının türk lirası karşısında neden yükselip düştüğü ise, aşağıdaki gibi bir açıklamayla bilmeyenlere bunu açıklayayım;

    iktisadın temel prensibi arz ve taleptir. bir nesnenin / paranın yani şey'in talibi çok ise, talep edilen nesne için daha fazla bedel ödemeyi göze alabilirler. bu da bizi talebin artmasından dolayı nesnenin değerlenmesine götürür. yine aynı mantıkla bir nesneye olan talep, nesnenin arzından az ise, ortada fazlaca o nesneden olacağı için değeri, karşılığında biçilen değer karşısında azalmaya başlar. piyasada bu arz ve talep dengesinde oluşur.

    dolar ile tl için de aynı durum söz konusu. eğer bir pazarda dolar azalırsa ya da dolara olan talep artarsa dolar değerlenir. tersi durumlarda da tl değerlenir ve dolar değer kaybeder.
  • (bkz: gerizekalı olduğunu açığa vurmak)
  • olayin puf noktasi sudur; (bkz: everything is sth happened)
  • en kısa mantıkla piyasada dolar bulamamaya başladığınızda dolar yükselmiştir, her tarafta dolar görmeye başlarsanız dolar düşer şeklinde cevaplandırabileceğimiz soru. bir şey ne kadar az ise o kadar değerlidir.

    mesela merkez bankası dün 50 milyon dolar sattı. amaç neydi, piyasada dolar bulunabilir olsun.
  • cevabini veriyorum ;

    yükselmesi dolmakla ilgilidir, yükselirken dolar duserken dolarin adı dolmazdir, ama dolar ismi anonimlestiginden fed (abd merkez bankasi)dususlerde de dolmaz yerine dolar ismini kullanacagina dair 1930 da yasa cikarmistir. komite de bu degisiklikle ilgili zorluk cikartmamistir.

    edit: konu kilit.
  • faiz paranın kirasıdır. faizin yükselmesi kira artışı anlamına gelir, faizin düşmesi de tam tersi. şu an abd'de beklenen faizlerin artış sürecine girmesidir. yani mecazi anlamda doların kirasının artması beklenmektedir. kirası yükselen emtianın değeri de otomatik olarak artar. pahalı evin kirasının yüksek olması gibi. türk lirasında ise beklenen siyasi baskıyla faizlerin düşeceğidir. yani kira geliri azalacaktır. kira geliri azalan emtianın da otomatikman değeri düşer.

    şu anki yükselişin sebebi budur. farklı şartlarda farklı sebeplerden dolayı düşüp çıkabilir, zamanı gelince değerlendiririz.

    eyyorlamam bu kadar.

    edit: faizler düşükken neden çıkıyordu diye soranlar olmuş, zaten farklı şartlardan farklı oynamalar olabilir, zamanı gelince değerlendiririz demiştim, çünkü yazarlar genelde basit anlatım talebinde bulunuyor.

    biraz daha açıp olayın farklı yönlerini de yazayım o zaman isteyenler için,

    mb bankasının temel görevi fiyat istikrarıdır. ülkemizde girdi fiyatları ağırlıklı olarak dolar cinsinden olduğundan, mb dolaylı olarak kuru da takip etmekte, politikasını enflasyon üzerinde etkili olan kur seviyesini de göz önüne alarak yapmaktadır.

    her ne kadar serbest kur rejimini benimsesek de kur seviyesi ciddi biçimde enflasyonu tehdit eder hale geldiğinde mb'nın elinde iki adet silah bulunur,

    1. olağanüstü toplanıp faiz artırmak,

    2. piyasaya müdahele edip dolar satmak.

    eğer siyasi baskı yaparak bu silahlardan birini mb'nın elinden alırsanız (şu an dolar kaç olursa olsun siyasi baskı sebebiyle erdem başcı'nın olağanüstü toplantı yapıp faizleri artırma seçeneği masada yoktur.) piyasada bir tl. tecavüzünün önünü açmış olursunuz. çünkü herhangi bir sert faiz artışında iflas edecek bu tecavüzcüler şu anda böyle bir seçenek olmadığından keyifle eylemlerine devam etmekte, mb'nın piyasaya dolar sürmesi için uygun ortamı oluşturmaktadırlar. yakın bir zamanda beş milyar dolarlık müdahaleye rağmen yükselmeye devam eden kurun ardından yapılan sert faiz artırımı sonucu büyük zarar yazan tecavüzcüler şu anda acısını çıkarmakla meşguller. amaçlarından biri de 2.40 - 2.45 aralığından dolarlarını satan vatandaşlarımıza 2.50 üzerinden geri satmak. (döviz mevduat hesaplarını takip edin)

    bu sebeple mb'nın piyasaya müdahale etme seçeneğini kullanmamasını, bekleyip 2.60 - 2.70 seviyelerinde olağanüstü toplanıp faiz artışı yapmasını umuyorum. ama seçim öncesi o seviyelere yaklaşan bir kurun da hiç istenmeyen bir durum olduğu ortada olduğundan önce disponibilite oranı ile ateşi düşürmeyi deneyecektir.

    aslında şu an beş cent satmadan tek ve en kısa çözüm cumhurbaşkanı'nın çıkıp "her ne kadar düşük faiz istesek de, gerektiği koşullarda faizleri artırma seçeneği mb'nın elindedir," demesi ki bunun olma ihtimalini çöldeki kutup ayısına sormak lazım.
  • bitcoin üzerinden bir nebze anlaşılacak bir durum. malum bitcoin'in arzı dağıtık bir sistem üzerinden kısıtlı miktarda oluyor. mesela doların arzı abd merkez bankasına, tl'nin arzı tcmb'ye bağlı. dolayısı ile politikaları doğrultusunda zibilyon doları basıp, arz talep dengesinde bir dengesizlik yaratabilirler. ama bitcoin öyle mi. arz aşağı yukarı sabit olduğu için teorik olarak sürekli yükselmesi lazım.

    ama öte yandan dünyadaki gerçek malları bitcoin ile her zaman alamayabilirsin. adam boğazdaki villasını sana bitcoine satmaz. demek ki bir paranın geçerliliği ve yaygınlığı da önemli.

    sonra bir gün bitcoin gümleyebilir. dünya çapında karar aldırtılıp yasaklanabilir. her ülke kendi topraklarındaki sunucularına el koyabilir. o zaman bitcoin'i kim koruyacak? demek ki arkanda güçlü bir ülke ve hatta silah gücü olması da önemli.

    peki bitcoin gümlerse ne olur, elindeki para sıfır olur. sıfır: hiç. ama şu ana kadar bitcoinden servet yapan insanlar da oldu. doları satıp bitcoin alacaksan yüksek bir kar marjın olmalı ki buna değsin. bu da bizi risk primine götürür.

    ayrıca da ihracatını arttırmak için paranı değersizleştirme politikası var ki buna girmeyelim çünkü bu da arzı arttırmakla sağlanıyor.

    kısacası arz/talep durumu, risk primi, paranın yaygınlığı, ülkenin gücü gibi pek çok etken var.
  • sadece faize bakarak doların neden alçalıp yükseldiğini açıklamaya çalışmamız yanlış olur. keza faiz düşükken de dolar yükselebiliyordu, bunu nasıl açıklayacaz o zaman? faizin dışında, ortada bir de yükümlülükler ve beklenti var. yani faizden bağımsız olarak; türkiyenin dolar bazında ödemesi gereken bir borç var, burada da çeşitli başlıklarda incelendi, bu borcun vadesi geliyor bu yüzde talep artıyor. aynı zamanda marketteki aktörler farklı sebeplerden dolayı bir takım beklentilere girerek talebi artırıyorlar bu da doların normalden daha büyük bir ivme ile değerlenmesine sebep oluyor. (yakında sular durulursa bir düzeltme gelebilir :) ytd)
hesabın var mı? giriş yap