ivaz efendi camii ^*

• ayvansaray'da anemas zindanlarinin bitisigindeki mutevazi tek mekan/ tek kubbeli mimar sinan camisidir. eskiden ahsap bir revagi^* oldugunu duvardaki ve yerdeki izlerden anlayabiliyoruz.
  
  hanim sultan camilerinde, kadin ve politik guc ,kadinin yeri vs. arastirmalari yapanlar celikmetre'nin bildigi kadariyla henuz burayi kesfetmemislerdir. bu boyuttaki camilerin tipik olarak merkez eksende bir kapisi olmasina ragmen, ivaz efendi camisinin giris cephesinin sag ve solunda ikiser, esit buyuklukte kapi vardir. ic taraftaki kapilar ust kattaki hanimlar mahfiline, dis taraftaki kapilar ise esas sahina acilir. mimar sinan'in strukturel olarak kendini ispatlayip, yaslandikca daha cok mesaj kaygili eserler yaptigi dusunulurse, bu tavrin tesadufi olamayabilecegi bile iddia edilebilir.
• edirnekapıdan haliçe doğru surları takibederek inerken sırasiyle mezarlar, ağaçlar, eski bir su maksemi ve nihayet surların üstünde yeşilliklerin arasına saklanmış gibi duran mütevazı bir güzel çarpar gözünüze: ivaz efendi camii.
  
  fahri kainat'ın süt kardeşi, halime oğlu şeybetü'l hudrî'nin kabrinin gerisindeki ni'mel-ceyş toklu dede hazîresinin yanında bulunan kapıdan girip kıvrımlı ve meyilli tarihî sokaklardan yukarı doğru yürüdüğünüzde önce kasvetli anemas zindanlarına, ardı sıra da ivaz efendi camisine varırsınız. gittiğinizde camii açıksa ya şanslısınız veya istanbul'da gezme sırlarına vakıf bir kimsesiniz demektir. zîra çalınacak tarihî eşyası olan bir camii, şayet kapısında dâimâ bekçi bulundurulacak denli gözde ve revaçta değilse tedbir maksadiyle namaz vakitleri dışında kapısı mecbûren kilitli tutulur; ivaz efendi camiinde dahî vaziyet böyledir.
  
  camii, bir müddet^* çini imalâthanesi olarak kullanılmış olan tekfur sarayı mâmûllerini görebileceğiniz birkaç yerden biri ve en iyisidir. mihrab cephesi ve minber külâhı çiniyle kaplıdır. çinilerde yeşil rengin başka camilere nazaran daha çok kullanıldığı fark edilir. o devirde yapılan büyük çaplı her eser gibi bu camii de bir külliye olarak yapılmış, fakat günümüze sadece avlu kapısının karşısında bulunan, üstünü başını otlar bürümüş, yolun zamanla yükselmesiyle çukurda kalmış bir meydan çeşmesi ulaşmıştır.
  
  anemas zindanlarını gördükten sonra içinizdeki ürpertiyi atmak, rûhunuzu teskîn etmek için camiyi ziyaret etmek iyi bir yoldur.
• alanyalı kazasker manav ivaz tarafından yaptırılmıştır. sinan ın eseri olup olmadığı konusunda çeşitli görüşler vardır.
• bahçesinde; mahalleliye ait evleri, bir ağaca takılı, sadece demiri olan bir basket potasını, bir mezarlığı, mezarlıkta güvercinleri ve de anemas zindanları girişini barındıran, kuzey haliç i tepeden gören cami.
• (bkz: i was efendi camii)
• mimar sinan eseri olduğu halde adı en az bilinen camiilerden biridir. ayvansaray'ın gözden ırak olması ile alakalıdır diye düşünüyorum. mimari olarak sinan estetiğini yansıtır ve onun son yaptığı eserlerden biridir.
• avlu kapısının önündeki çeşme için (bkz: mimar mustafa ağa çeşmesi).
• genel olarak mimar sinan eseri olduğu söylenir. cami, eski blakhernai sarayı'nın teraslarından biri üzerine inşa edilmiştir. aynı zamanda anemas zindanları üzerinde yer alır. ayvansaray kültür ve turizm güzergahı üzerinde bulunan cami bölgedeki en anıtsal türk yapısıdır.
  
  caminin mimarisi bütünüyle değişik ve ilginçtir. mimarisinin yeri geriye doğru kaymıştır. asıl ilginç özelliği ise girişidir. bütün camilerin kapıları ortada yer alırken, ivaz efendi cami'sinin cephesinde, iki kenarda ikişer küçük kapı vardır, orta da pencereler sıralanır. taş ve tuğla duvarları, çok sayıda pencereleri ile, içindeki az sayıda ama çok güzel iznik çinileriyle görülmeye değer bir mimari örneğidir.