• 18. yüzyıl fransız şairi. robespierre'in emriyle kafası giyotinle uçurulmuştu. ayrıca hayatı kendi adının verildiği (andré chénier) bir operada da işlenmişti.
  • istanbul doğumludur chenier.. önce bahriye mektebine girmiştir; bir süre bahriyeli olarak görev yapmış, sonra daralıp kendini yollara vermiş, seyyah olmuştur.. klasisizmin devamı sayılsa da, içindeki lirizm parnasist mektebin doğuşuna ön ayak olmuştur..

    "bu şarkılar, sesten şahitleri zindanımın,
    bir merak uyandıracaktır; o güzel kadın
    ne oldu acaba sonunda.
    alnını, sözlerini nurdan bir hale sardı;
    yanındakiler mutlak korkmuş olmalılardı,
    kendi sonlarını görüp onda."

    ("hapisteki genç kadın" nam kıtıpiyos şiirden..)
  • 1762 yilinda istanbul'da, bildigim kadariyla beyoglu-tunel taraflarinda dogan, iki yasindayken paris'e giden sair. ihtilalin buyuk bir taraftariyken sonra cikan terore karsi ciktigi icin giyotinle idam edilmistir(1794). son sozu giyotine giderken elini alnina vurarak soyledigi "halbuki bu kafada birseyler vardi" olmustur.

    andrea chenier, ihtilal yillarindaki yasamiyla umberto giordano'nun metnini luigi illica'nin yazdigi dort perdelik operasina da konu olmustur. (ilk oynanis:1896, milano, turkiye'de ilk oynanis:1963, ankara. bu opera istanbul devlet opera ve balesi'nin de repertuarinda vardir.)
  • "andrea chenier", annesi yunan babasi fransiz andre chenier hakkindaki operanin italyanmaz'la$tirilmi$ ismidir.

    opera, promiyerini* 28.3.1896'da milano teatro alla scala da yapmi$tir.

    * in "umberto giordano" , daniele cellamare , fratelli palombi editori , roma , 1967.

    ***

    - giyotin -

    andre chenier 'nin * ba$i paris 'te
    gobegi istanbul 'da kesildi.

    sunay akin

    ic. "62 tav$ani" , cinar yayinlari, 6.b., istanbul-mayis 2000.
  • // (...) dogdugu ev galata 'dadir. 1770 yilinda st priestre kontu tarafindan konsolosluga donu$turulen bina $u an neon lambasi imalathanesi olarak kullanilmaktadir. sen piyer hani olarak da bilinen binanin giri$inde $airin burada dogdugunu belirtir bir plaket vardir. plaketin altinda ise kontun kilic kalkan armasi...

    kom$u binada, zamanin fransiz merkez bankasi * ikamet etmi$ oldugundan sokagin ismi de eski banka sokak * olarak kalmi$tir. (...) //

    http://www.istanbulguide.net/…le/connus/chenier.htm
  • (bkz: come un bel di di maggio)
    (bkz: la mamma morta)
  • 30 ekim 1762 istanbul doğumlu şairdir. karaköy de doğmuştur. sen piyer han da. oturduğu ev şu an bir marangozhane ama o sokakta yani bankalar caddesi'nin üstündeki sokakta sen piyer han'ın duvarında adı ve chenier ailesinin mührü bulunur. gördüm, merak ettim kim diye. araştırdım sordum ettim ama hakkında fazla bilgi yoktu. sonra sunay akın'ın bir radyo da anlattığı hikaye ile tanıdım onu.

    fransız devrimi'ni yapanlardan biridir andrea chenier. devrim sonrası kralı idam etmek isterler ama andrea karşı çıkar. kralcılıkla suçlanır oysa o bağıra çağıra neden istemediğini söylemiştir; "ben kralın idamına değil idamın kendisine karşıyım" der. ve sonra hapise atılır. hapistekilerin hepsi harıl harıl savunma yazarken o şiir yazar yaprakların üzerine. sonra hakim karşısına çıkar. savunma yazan herkes salıverilirken o suçlu olmadığını belirterek "savunma suçlular içindir" der. ortada suç yoktur. idamına karar verilir. giyotinin başına götürürler ve ona son bir şans verirler, savunduğu şeyden vazgeçtiği zaman asılmayacaktır. halk yalvarırcasına haykırır "vazgeç" diye.

    kafasını iki eliyle tutup "bunun içinde daha çok şey vardı" der. sonra koparırlar o büyük fikirlerle dolu kafasını. tarih 1974 yılının 25 temmuz'udur.

    yapraklara yazdığı son şiir;

    iambes

    canlanır son ışık ve tatlı rüzgarlar gibi,
    gözümde güzel günler
    dibinde giyotinin üflerim neyimi
    deyip neylersin kader.

    düşünmeden kendimi, çürüyüp gideceğim,
    bu karanlık çukurda
    benim de kaderim bu! orada bekleyeceğim
    alışalım unutmaya
  • (bkz: 18. yüzyıl fransız edebiyatı/#22195986)
  • ah be abi ne yapmışsın sen. değer miydi fikirlerin için ölmeye. keşke görebilseydin 21. yy'da fikirlerin 5 kuruş etmediğini. "bunun içinde daha çok şey vardı" dediğin kafalardan milyarlarcası şimdi "bunun içindekileri istemiyorum" diyen ellerin arasında. insan gibi adam.
  • 25 temmuz 1794'te giyotinle başı uçurulan ancak şiirleri asırlardır dimdik ayakta duran şair.

    http://www.yazihaneden.com/…/07/galatadan-giyotine/
hesabın var mı? giriş yap