ahi baba

• ahi baba: eskiden esnaf kuruluşlarının başında bulunan, verdiği karar ve hükümler esnaf tarafından kesinlikle yerine getirilen kimse. azeri ve selçuk türkleri'nde, osmanlılarda şeyhler için de kullanılmıştır. halk dilinde saygı değer, çok yaşlı, ak sakallı kimseler için kullanılır.
• (bkz: âhû baba)
• ahilik teşkilâtının bir şehirdeki en büyük reisi.
  bir şehirde ne kadar esnaf teşekkülü varsa her birinin ayrı reisleri olup en büyüğüne ahi baba denirdi. ahi babaların tayini belli usuller çerçevesinde yapılırdı. ahi baba ölünce yerine bu hizmeti yürütebilecek bir oğlu varsa o getirilir, yoksa esnafın oy birliğiyle kendi aralarından dindar, dürüst tecrübeli, işinin erbabı bir kimse seçilir ve esnaf tarafından gösterilen bu aday, kadının arzı üzerine padişahın beratıyla tasdik edilirdi.
  ahi baba son dönemlere kadar, kırşehir'deki ahi evran tekkesi'nde postnişin bulunanlara bağlı idi. nitekim 1279 (1862) tarihli bir fermanda ahi babaların icazet ve inâbelerinin kırşehir'deki ahi evran tekkesi şeyhlerince verildiği belirtilmektedir. ahi babalar, reisleri bulundukları bütün esnaf teşekküllerinin sistemli şekilde çalışmasını temin etmek, şikâyetleri devlete iletmek ve mesleğe yeni girenlere "şed bağlatmak" gibi yetkilere sahipti. (bkz: şed bağlama)
  osmanlı ülkesindeki bütün müslüman sanatkârlar, ahi babalardan ve onların yetki verdiği kişilerden aldıkları izin belgesiyle iş görür, sanat icra eder ve satış yapabilirlerdi. ayrıca ahi babalar, emirlerindeki idareciler vasıtasıyla esnaflığa aykırı hareketlerde bulunanları kontrol eder ve cezalandırırlardı. kaynak islam ansiklopedisi
• ahilikte bir ünvan babadan oğula geçmediği gibi, ahi babalık da geçmez. çırak olmadan kalfa olunmaz, kalfa olmadan usta olunmaz. usta olmadan da ahiliğin yönetici ekibine geçilemezdi. yöneticiler de yaşlı ve tecrübeli ahilerden oluşurdu. ahi babalar diğer ahi ileri gelenleri tarafından sadakatine, güvenilirliğine ve ilmine imanına göre seçilirmiş.
  
  bir babanın yazdığı nasihatleri de vardır. özellikle bugünlerde okumak gerek.
  
  ey oğul;
  gerektir ki, güzel ahlaktan, aklıselimden dışarı adım atmayasın.
  nefsine ve şeytana uymayasın.
  haramdan, iğrençliklerden perhiz edesin.
  sünnetleri kocaltmayasın.
  elinle koymadığını götürmeyesin.
  kimsenin çoluk çocuğuna hıyanet nazarı ile bakmayasın.
  kimseye kibir, buğuz, buhul ve haset etmeyesin.
  her kimin ayıbını görürsen örtesin.
  dünyaya aşırı muhabbet göstermeyesin.
  senden büyüğe izzeti-ikram edesin. hürmet ve hizmette bulunasın.
  bir elin kisbini kifayet kisbe, bir elin kisbini ahiret günü için, fukaraya sarfedesin.
  hayır işlerinde elinden geleni yapmakta kusur etmeyesin.
  eline, diline, beline sahip ol. kalbini, kapını, alnını açık tut.