zambiya

• milli futbol takımı 2012 afrika uluslar kupası şampiyonu.
  
  zambiyalı olunmaz zambiyalı doğulur! yıllar yılı zambiya dediler kız vermediler, alın adamlar tarih yazdı. çok da sevimli futbolcuları var, daha ne olsun! tanrı zambiya'yı korusun. itelemesinler zambiya diye artık, küçük görmesinler. darısı başına san marino.
• 28 nisan 1993 te meydana gelen uçak kazasında milli futbol takımını kaybeden ülke.
  ülke futbol federasyonu bir önceki maçtan sonra yapılan itirazları dikkate almamış daha ucuz diye eski bir askeri uçakla yolculuk yaptırıyordu kara kıtanın bahtı kara topçularına.
  dünya kupası elemelerinde senegalle karşılaşmak üzere yola çıkan kafile uçağın verdiği tedirginliğe rağmen neşeliydi.
  uçak gabon sınırları içinde libreville açıklarında denize gömüldüğünde içinde bulunan 16 sı futbolcu 30 kişiden kurtulan olmuyordu.
  futbolcuların cenazeleri, yaşarken kendilerinden esirgenen yeni ve daha sağlam uçakla ülkeye getirilmiş, futbol şehitleri büyük bir törenle ve alışık olduğumuz üzere hamasi nutuklarla toprağa verilmişlerdi.
  ölenler arasında samuel chomba, david chabala, wisdom chansa, eston mulenga, richard mwanza, derby makinka gibi zambiya futbolunun yıldızlarıda vardı. hatta derby makinka, beşiktaş'ın bir yıl önceki transfer listesinde yer almıştı.
  psv de oynayan takım kaptanı kalusha bwalya, anderlechte oynayan musonda ile fc bulle de top koşturan bwalya takıma senegal de katılacakları için uçakta değillerdi.
  kazanın ardından zambiya yeni bir milli takım kurmuş fakat son maçta beraberlik yettiği halde mağlup olunca dünya kupasına gidememişti.
• yurt içi kaynakları^* sömürülen ülke. sömürmek için aynen şu yapılmış. önce dünyada bakır fiyatları en düşük seviyelere çekiliyor. bunun ne kadar basit olduğunu petrolde filan bir çok defa gördük. bakıra bağımlı zambiya krize giriyor. bakır fiyatları düşünce girdiler çıktılarla örtüşmüyor. imf'den, dünya bankası'ndan kredi istiyor. yüksek makamlardan zambiya'ya ne olursa olsun kredi verilmemesi isteniyor ( michel camdessus diye eski imf başkanı söyledi bunu belgeselde ); bazıları zambiyanın riskli olmasından verilmedi diyor. ancak dünya bakır madenciliğinin en büyük üç ülkesinden biri olan zambiya'yı riskli bulan kim anlamadık. adamların diğer madenlerinden bahsetmiyorum bile, neyse sonra şartlar sunuluyor. zambiya doğal madenlerinin hepsinin işletmesini özelleştirilecekti. madenlerin işletmesini isviçreli, amerikalı şirketler yapacak zambiya da vergi alacak. açlık ve hastalık ile uğraşan ülke yaptırımlara dayanamıyor sonunda tüm şartları kabul ediyor. bakır fiyatları artıyor, zambiya futbol takımı afrika şampiyonu oluyor filan. mesela bu bakırı çıkaran isviçre menşeili glencore maden şirketinin 180 milyar avro yıllık cirosu var. zambiya'nın ise yıllık bütçesi 18 milyar avro.
  
  zambiya bakır, elmas, altın, gümüş, uranyum, çinko, kurşun, kömür^* gibi madenlerinden umudu kesmiş şimdilerde turizme filan sarmış. "penis boyu dünya ortalamasının en tepesindeki ülke" gibi garip, dandik istatistiklerde yer alıyor.
  
  nüfusun %70'i hiv-aids ile damgalanmışken ( dikkat ederseniz hastalıklı demedim ) uzun penis peşinde zambiya turizmine katkı yapacaklara yol açık.
• 1993 uçak kazasında ölen futbolcular arasında galatasaray'ın florya'da 3 ay deneyip almadığı makinga da vardı (yabancı kontenjanı bir tane kalmıştı, iorfa tercih edilmişti)
• ba$kanlik sarayinin bahcesinde toplanti yapan devlet buyuklerinin kafasina, maymin pisleme ihtimali yuksek olan memleket. televizyonda gordum, tam konu$uyordu ba$kan, birden kenara cekildi, tepesindeki agaca bakti, halinden pek memnun bir maymin, umursamadi kamerayi falan. doga ve insanin uyumuna heyran heyran bakarken ben, bitiverdi haber.
  
  bizim ofiste toplanti yaparken, fareler dola$iyor ayak altinda. nairobi'den bildiren bir ba$ka dostun anlattigina gore, onlarin i$yerine giderken, mayminlar sallaniyormu$ yol ustundeki agaclardan. beyaz bati ile kara afrikanin farki, fareler ve mayminlar arasindaki fark anladigim. gerci benim idrak yollarim iltihapli coktandir ama bana fena gelmedi bu algilama $eysi $imdi. mayminlar daha gusel, daha sevimli evet... faideli bir bilgi ile bitirmek geldi icimden entry'mi, gidesi, goresi gelenlere yardimci olur belki, biyrin; http://www.zambiatourism.com/
• 1888 yilinda ozel cokuluslu bir sirket olan cecil rhodes korsanligindaki british south africa company tarafindan kolonilestirilen ulke. bolgedeki geleneksel ortak kaynak kullanim haklarinin inkar edilmesi, ozel mulkiyet sisteminin kurulmasi ve irksal hiyerarsinin icad edilmesi gibi hizmetler bu sirket tarafindan bolgeye goturulmus ve kurumsallastirilmistir.
  
  kuresel cokuluslu sirket terorunun yeni bir sey olmadigini bizlere hatirlatmasi acisindan muhimdir. o eskidendi seklinde isin icinden cikip kendimizi rahatlatmamamiz acisindan da zambia'nin buyuk olcude hala cok uluslu organizasyonlar (imf, wto, uluslararasi yardim orgutleri vs. vs.) tarafindan yonetildigini hatirlamamiz elzemdir.
  
  ama illa rahatliycam diye rahatsizlanan heyecanli gencler icin su opsiyonumuz acik tabi:
  
  (bkz: afrika kurak tabi yagmur yagmayinca ne yapican).
• genç ölenler cumhuriyeti
• 1964'de bagimsizligini kazanmadan once kuzey rodezya olarak taninan ulke. zimbabve ise guney rodezya olarak biliniyordu. rodezya ismi ulkeyi somuren sirketin basindaki cecil rhodes'ten gelir.
• dün gece tarih yazarak hepimizi sevindiren ülke. 1993 yılında uçak kazası olan yerde şampiyonluğu kazanmaları ise gerçekten işi efsane boyutuna taşıdı.
• trafik soldan akar bu ülkede.