yakutsk

• kisin en soguk gectigi subat ayinda 15 gun ikamet ettigim sehir. aklimda kalan detaylardan bazilari:
  
  - abartisiz -62 dereceyi gordum (sabaha karsi 4 gibi)
  
  - ortalama sicaklik -50 dereceydi
  
  - soguk kavrami bu sehirde anlamini tamamen yitiriyor
  
  - sadece bu bolgeye ozel olarak uretilen ayi postundan kurkler giyerek soguktan bir nebze olsun korunulabilir
  
  - donmus gollerin uzerinden ren geyikleri vasitasiyla boydan boydan gecmek yapilacak sayili aktivitelerden biri
  
  - caydanlikta kaynatilan kaynar su kapiyi acar acmaz havaya dogru atildiginda atilan suyun havada donup yere buz olarak dusmesini izlemek ayri bir zevk
  
  - sabah aksam 1 lt'lik bardaklarda yerel sibirya halki ile beraber ictigim yakutsk drink. bardagin 4/3'u yakutsk'da uretilen %80 alkol oranina sahip ev yapimi vodka geri kalani ise yabani bitki cayi. cok fena ici isitiyor; ayriyeten cok da iyi kafa yapiyor
• peki insanlar ne diye bokunu donduruyor buralarda diye merak ediyorsanız, dünya pırlanta üretiminin 20%'sinin burada yapıldığını belirtelim.
  
  ayrıca kısacık sürse de yaz günlerinde hava sıcaklığının 20 dereceye kadar yükselmesi enteresan.
• dünyanın en soğuk şehri olarak ünlenen yakutsk, aynı zamanda alışık olduğumuzdan çok farklı balık pazarlarına sahip bir yer. sıcaklığın -48 dereceye kadar ulaştığı şehirde, kaskatı kesilmiş balıklar ekmek gibi yan yana diziliyor. güneş ışınlarının dondurucu sis tabakasını delmekte bile zorlandığı şehirde, şaşırtıcı şekilde tam 270 bin kişi yaşıyor.
  
  rusya’nın sınırları içinde yer alan sakha cumhuriyeti’nin başkenti, kuzey kutup dairesi’nin 450 km güneyinde yer alıyor. yakutsk, yaşamanın yanı sıra, dondurucu bir sis perdesi altında kalan şehri görüntülemek isteyen fotoğrafçılar için bile çalışması çok zor bir yer.
  
  ocak ayında -48 derece yakutsk’taki hayatı fotoğraflamak isteyen isviçreli steeve luncker, 1 dakikadan kısa bir süre içinde işaret parmağını hissetmemeye başladığını, kamerasının da donarak çalışmayı durdurduğunu belirtiyor.
  
  sıcaklığın en yüksek -40 derecelerde seyrettiği yakutsk’un en yakınında bulunan oymyakon ve verkhoyansk şehirlerin de durum aslında pek farklı değil. her iki yerleşim biriminde de sıcaklık -47’ye kadar iniyor. ancak donmuş toprak üzerine inşa edilen yakutsk, dünyanın tartışması en soğuk yeri.
  
  ingiltere’nin oxford üniversitesi’nde sibirya iklimleri üzerinde çalışan anton vaks, yakutsk’ta ölçülen en soğuk sıcaklığın -64.4 olduğunu belirtti.
  
  neden bu kadar soğuk?
  sibirya’nın gereğinden fazla soğuk olmasının belli sebepleri var.
  
  vaks, sibirya’nın dondurucu soğuklarının en büyük sebeplerinden birini, okyanusların sıcaklık yayan etkilerinden izole edilmiş olması olarak belirtiyor. “güneydoğu’daki pasifik okyanusu dağlık bölgeler tarafından bloke ediliyor. atlantik ise ısıyı dengelemek için çok uzakta kalıyor. en yakın okyanus kuzey buz denizi, ancak kışın donmuş halde” dedi.
  
  fransa’nın başkenti paris’te bulunan doğal tarih müzesi, yakutsk gibi sibirya’nın gözlemlemesi en zor kentlerinden gelecek başarılı görüntüler için 10 bin euro ödüllü bir sergi projesi başlattı. ‘extreme cities’ adlı sergiye fotoğraflarınızı kabul ettirmek için yazın son günlerini değerlendirebilirsiniz. yakutsk’ta şu an sıcaklık rekor yükseklikte ve -38.4 derece.
• topragin yerin metrelerce altina kadar donmus olmasi nedeniyle mezar kazmanin birkac gun surdugu sehir. toprak uzerinde ates yakarak yavas yavas kaziyorlarmis. ne zorluklar var bilmedigimiz.
• yolda yürürken ayağın kayıp yere düştüğünde yarağı yedin bu memlekette, adam çıplak elinin üzerine düşüyor herifin elini kesiyorlar lan, o soğukta kangren olmuş.
• daha önce giden, gezme fırsatı yakalayan arkadaşlarım game of thrones adlı dizide white walkers kadrosunda işe başladıkları için iletişimimizin kopmasına neden olan şehir.
• havanın hafif soğuması ile tekrar akıllara gelen sibirya şehri. göt kesen soğukları yanında, toprakları altında donmuş metan gazı ihtiva etmesi ile küresel ısınmanın en korkulan etkilerinin baş aktörlerindendir.
  
  sibirya genelinde toprak sürekli donuk haldedir ve toprak altında bulunan metan gazı sürekli hapis halindedir. eğer aşırı ısınma sebebiyle sibirya bölgesindeki toprağın buzu çözülürse hayvani boyutlardaki metan gazı atmosfere salınabilir ve bu gaz karbondioksit gazından 20 kat daha zehirleyici bir etkiye sahip olduğundan doğa üzerindeki etkileri ve insanlığa nasıl bir zarar vereceği henüz kestirilememektedir.
  
  kaynak için buraya
  
  söz konusu şehirden ufak bir kesit
• dünya'nın en soğuk şehri. şu an -30 derece. yarın en yüksek -27 en düşük -32 derece olacakmış. ocak ayı hava durumu ortalaması -40 derece. kış tatili limiti -52 derece. -52'den soğuk olunca kurumlar tatil oluyor.
  
  doğal gaz kullanılıyor ama bireysel değil. doğal gaz yakma merkezleri borularla sıcak suyu binalara taşıyor, bir nevi şehir komple merkezi ısıtmaya sahip. peki bizim burda -5, -10 derece soğukta bile arabayı çalıştırırken sıkıntı yaşayabildiğimizi düşünürsek bu adamlar ne yapıyor? arabayı hiç durdurmuyorlar. yaz bittikten sonra arabayı bir çalıştırıyorlar, 10-20 dakikalık duraklamalar dışında hiç motoru durdurmuyorlar. aksi halde tekrar çalışmaz.
  
  260.000 kişiyi deli mi sikti de bu şehirde yaşıyorlar? yok. yeraltı kaynakları sağlam. dünya'ya pırlanta'nın %20'si buradan çıkıyor. keza altın ve diğer önemli madenler de öyle. hatta deniliyor ki, periyodik tablodaki bütün elementleri barındıran bir şehir yakutsk.
• kaydedilmiş en düşük sıcaklığın -64.4°, en yükseğin ise 38.4° olduğu yakutistan başkenti. en düşük ve en yüksek sıcaklık arasında 102.8°'nin olması da ayrıca dünya sıcaklık farklılığı rekorudur.
• google maps'e verilen hava durumlari dogru ise (ki neden yanlis olsun?) su anda hava sicakliginin -51 santigrad derece oldugu sehirdir.
  
  (bkz: saygilar)