yakınsama

• aynı zamanda ekonomik bir terimdir. bu inanışa göre-evet bir inanıştır- fakir ülkeler zengin ülkelerden daha hızlı büyürler. böylece fakir ülkeler zengin ülkeleri yakalayacaklardir.
• orijinal adı convergence the ıdea at the heart of science olan 1943 doğumlu tarihçi, gazeteci, yazar peter watsonun kitabı derin bir bilim felsefesi ortaya koyuyor.
  
  --- spoiler ---
  
  “yakınsama, modern bilimin beklenmedik özgün bir gelişmeye sahip tarihidir. farklı disiplinler, farklı kökenleri belirli ilgi alanlarına rağmen 150 yıldan fazla bir zamandan beri yavaş yavaş bir araya gelmişlerdir. bu disiplinler olağanüstü bir üst anlatıyı, tamamıyla iç içe geçmiş tutarlı bir hikâyeyi, yani evrenin tarihini tanımlamak üzere yakınsar ve birleşir. fizik ve kimya arasındaki yakın ilişkinin keşfi, yakınsamanın başarıları arasındadır. aynı şey kuantum kimyası ve moleküler biyoloji arasındaki bağ için de geçerlidir. parçacık fiziği astronomiyle ve evrilen evrenin başlangıç tarihi ile uyumlu hale sokulmuştur. pediatri etolojiden gelen fikirlerle zenginleştirilmiştir; psikoloji fizik, kimya ve hatta ekonomiyle uyumlu hale gelmiştir. genetik dil bilimle, botanik arkeolojiyle, klimatoloji mitle uyum sağlamıştır. yakınsama, nobel ödüllü fizikçi steven weinberg’in ifade ettiği gibi ‘evrenle ilgili en derin şeydir.”
  --- spoiler ---
  
  yukarıdaki paragraf, kitabın geri kalanıyla ilgili fikir verebilecek kısa bir alıntı. sonraki 550 sayfa boyunca vaat edilenin çok çok daha fazlasını en doyurucu bir şekilde bulabilirsiniz. her ne kadar bilim için disiplinler arası bir felsefi yaklaşım anlatıyor olsa da, kitabın benim için asıl cezbedici noktası; uzun zamandır bakındığım, sınıflandırılmış, ayrıntılandırılmış, katmanlı ve derli toplu bir bilim tarihi içermesiydi. bütün dünyanın fizik, kimya, biyoloji, tıp, psikiyatri, ekonomi, astronomi ve jeoloji bilgisinin keskin dönemeçlerini ve sonuçlarını okumak gerçekten heyecan verici. başka bir kaynaktan yeniden yeniden okumayı isteyeceğim keyif verici bir konu.
  
  kolektif kitap tarafından 2019 yılında yayımlanan kitabın başarılı çevirmeni eylem yenisoy şahin.
  
  https://kitaplarveseyler.blogspot.com/…n-derin.html
• insanlık tarihine bakıldığında, evrene dair yapılan ilk akıl yürütmeler birkaç bin yıl öncesine uzanıyor olsa da, bilimsel ilerleyişimizin geçmişi, karanlığından uyanan avrupa ile birlikte başlıyor ve bu tarih yaklaşık 300 – 400 yıl öncesine dayanıyor. bu gelişim süreci içerisinde yeni keşifler ve bulgularla birlikte yeni inceleme sahaları ve disiplinler türedi ve bu durumun kaçınılmaz bir sonucu olarak disiplinel uzmanlıklar, dar bir alanda derinlemesine yürütülen araştırmalar ön plana çıktı.
  
  oysa ki evren, içinde barındırdığı tüm keşfedilmeyi bekleyen sırlarıyla birlikte kesintisiz bir biçimde önümüzde uzanıyor. fakat hiçbir insan bu kesintisiz uzanımın tümüne birden vakıf olamaz. bir paleontolog, kuantum fiziğini akademik düzeyde bilemez veya bir astronom, zooloji hakkında özel bir ilgisi yoksa fikir yürütemez. bilimsel disiplinlerin birbirine böylesi uzak oluşu ve dar bir genişlikte derinlemesine uzmanlık gerektirmesi tüm araştırma sahalarının aslında birbiriyle bağlantılı oluşunu unutmayı kolaylaştırıyor. evrenin kesintisiz uzanımı içerisindeki dar bir genişlikte derinlemesine geliştirilen uzmanlık deneyimi, diğer alanlarda uzmanlaşan insanlardan uzaklaşmaya neden oluyor. oysa ki önümüzde uzanan tek, bütün ve bağlantılı bir gerçeklik var. bir katı hal fizikçisiyle bir moleküler biyolog bambaşka uzmanlıkları kullanarak, bambaşka araştırmalar yürütüyor olsa da aslında aynı gerçekliğin farklı yüzlerine bakıyorlar.
  
  peter watson, bilimde çok ayrı gibi görülen farklı disiplinlerin, sürükleyici bir bilim tarihi anlatısı içinde birbirlerine nasıl yakınsadığını, bilimsel farkındalığı da yükselterek anlatıyor. keyifle okunacak, ara ara dönüp bakılacak uzun soluklu bilimsel bir başucu kitabı olmaya aday.
• (bkz: convergence)
• bir odak noktasına yaklaşan paralel ışıkta olduğu gibi, ışınların birbirlerine yakınlaşmasına verilen isim.
• (bkz: yanılsama)
• statik analizlerde çıkan sonucun doğruluğunun kabul edilebilir olması için kullanılan ifadedir. hesaplamalar sonunda çıkan sonuçların karşılaştırılarak birbirine en yakın sayısal ifadelerin gözlemlendiği ve içeriklerin paralelliğiyle birbirine benzeyen sonuçlardan ortalamaya en yakın olanının doğru sonuç olarak kabul edilmesi durumudur.
• stereoskopik görüntüde sol ve sağ gözdeki imgelerin üç boyutlu tek bir görünüm yaratacak biçimde bütünleştirilmesi.
• okunduğunda ufku iki katına çıkaracak kitaplardan biridir. veya okunduğunda ufku iki katına çıkaran kitaplar.
  
  fikirler tarihi‘ni okumuştum, bu gün yakınsama’ya başladım. önsüz kısmı muhteşem.
  
  bitirince buraya bir şeyler yazarım.
• (bkz: yakınsamak)