tetanoz

• genel kanının aksine passız çividen de geçebilen pis hastalık. en önemli enfeksiyon noktaları toprak ile teması olan oksijensiz, tozlu, loş ve pis yerlerdir. bir gül dikeni de sizi tetanoz yapabilir iken, bir fare bokuna yaralı elinizin değmesi de aynı şekilde sizi enfekte edebilir. mortalitesi yaklaşık %35 dir. vahşi hayvan ısırıklarında da kuduz ile birlikte aşısı yapılmalıdır. derin ve doku kaybı olan yaralanmalarda tek doz aşılama da yeterli hızda bağışıklık yaratamayacağından dolayı ekstra globülin tipi bir serum da yapılmalıdır.
  
  vücuda giriş yeri ve sinir sistemine yakınlığı faktörlerine göre 3-8 gün arasında enfeksiyon başlayabilir, şüpheli temasta 24 saat içinde aşılama yapılması riski düşürür. tetanoz oksijenli ortamda pek bulunamaz, havadar, temiz yerlerde ve gün ışığı alan zeminlerde yüzeyde bulunması nadirdir. ama yine de tedbir elden bırakılmamalıdır, çünkü tetanozun bilinen bir "temas sonrası tedavi"si yoktur yarayı iyice sabunlayıp, iyödür tipi bir sıvı sürmekten başka. hastalık başgösterdikten sonra kas spazmları inanılmaz şiddetli olabilir ve bebeklerde kaval kemikleri veya omurganın kırılmasına bile neden olabilir.
  
  bu hastalığa eskiden kazıklı humma denmesinin sebebi "hastaların spazmlarının şiddeti sonucunda kaskatı ve ters köprü pozisyonunda katılaşarak ölmesi" gösterilebilir.
  
  iyileşilse bile aylarca hastanede nekahat dönemi geçirebilirsiniz, bu yüzden aşılanın 5 sene korunun derim ben. ki aşı sonrasında bile derin yaralanmalarda bir doz hatırlatıcı aşı yapılabilir, aşılı iseniz bile doktora 24 saat içinde başvurun derin yaralanmalarda.
• insan, vücudunda nerede nasıl oluştuğunu bilmediğini büyük yaralarla karşılaşınca aklına ilk gelen hastalıktır genellikle. biliyorum ki, orada birileri en geniş bilgi ve tecrübe ortamı olan güzide sözlüğümüze bu sebepten girecek, belirtilerine bakacak. bir anıyla beraber, sizi aşı olmaya ikna etmek isterim.
  günlerden bir gün, halka açık etrafı dikenli tellerle çevrili bir arazide dökülmüş yapraklar üzerinde yiyip içmekte idik. ben o gün şuurumu tamamen kaybetmiş^* idim. akşam 8-9 civarı eve varmış idim. pantolonumu çıkardığımda, baldırımda bir buçuk, iki el büyüklüğünde yani şimdi el var el var ama neyse, kan lekesi gördüm. bacağımda yaraya baktım, bişey çok derin olmasa da, 2 3 santim etin içinde yol yapmış, sonra çıkmıştı. pantolonu inceledim, delik nokta halindeydi, yırtık değildi. dikenli tel olabileceğini düşündüm, ama yattım uyudum. ertesi gün yara sızlayınca, akşam google'a tetanos yazdım, okudum ettim. toprakta da olurmuş mikrobu, bağırsakta da olurmuş, adamı öldürürmüş falan falan. ama araştırmamın bir aşamasında, cerrahlığının yanında, çizim yeteneği de olan sir charles bell'in klasikleşmiş çizimini görünce ikna oldum, üşengeçliğim uçtu gitti. 1809'da çizilen, tetanozdan kasılarak ölmüş bir askerin çizimi içimi bir hoş etti. buyrun, o resmi sizle paylaşayım.
  http://upload.wikimedia.org/…harles_bell_-_1809.jpg
  aşı olmak için evden çıktığımda, gece saat 11'di.
• korkunç acılar yaşattığı söylenen tehlikeli hastalık. (bu tanım, tetanozun en yaygın türü içindir^*) en çok acı veren hastalıklar listesinde sanırım kuduz ile birlikte en üst sırada yer alır, tanrı korusun hastalığın son evresi şu çizimden de görülebileceği üzere korkunç ağrılı spazmlara neden olur ve istemsiz olarak kasılmaktan kaburga kemikleri ya da vücuttaki hemen her kemik kırılabilir. baldırımıza bazen giren minik kramplarda bile kanter içinde kalıp nasıl acı çekiyoruz. işte onun 100 mislini düşünün! çünkü tetanoz nörotoksini bilince hiç dokunmaz yani bütün o ağrılar çekilirken bilinç (ve dolayısıyla acıyı hissetme), kristal berraklığında açık kalır. tetanozdan ölüm oranı %30 civarındadır. en iyi ve modern tedaviler uygulanırsa bu oran %10'a düşer. ancak çok şiddetli geçen bir tetanozdan sağ çıkılabilse bile kişiyi ömür boyu sakat bırakabilecek sekeller gelişebilir (bir ihtimal) ama tam iyileşme de görülebilir. (diğer bir ihtimal) ufak tefek sorunlarla da bu savaştan çıkılabilir. eğer tam iyileşme olacaksa bile bu, genellikle 6 ayı bulur. çünkü tetanoz toksini akson terminallerini yok eder vücudun bunları yenilemesi de epey bir zaman alır.
  
  yaygın inanışın aksine pasın kendisinde tetanoz bakterisi yoktur. ancak pas, sadece oksijensiz ortamda yaşayabilen tetanoz bakterileri (ya da sporları) için barınma alanı olabilir. tetanoz mikrobunun asıl yaşam alanı toprak, gübre ve hayvan dışkısıdır. bu nedenle örneğin bir gül dikeni çiziğinden ya da toprakla direkt teması olan bir nesne kesiğinden tetanoz kapma ihtimaliniz, evinizdeki bir paslı çividen tetanoz kapma ihtimaline kıyasla çok çok daha yüksektir. nemli ve sıcak iklim bölgelerinde, soğuk ve kuru bölgelere kıyasla çok daha fazla tetanoz bakterisi vardır. iyi temizlenmiş ve içinde parça / pislik kalmamış yaraların tetanoz kapma ihtimali, kirli yaralara göre çok daha düşüktür.
  
  tetanoz belirtileri muhtemel tetanozlu yaralanmadan 3 ila 30 gün arasında ortaya çıkar. çoğunlukla ilk belirti çenedeki anormallikler, minik çene ağrıları, spazmlarıdır. tetanozun şiddeti ile belirtilerin ortaya çıkma hızı doğru orantılıdır. yani belirtiler yaralanmadan sonra ne kadar çabuk ortaya çıkarsa tetanoz o kadar ağır geçer ve ölüm tehlikesi de o kadar yüksek olur. dolayısıyla belirtileri yaralanmadan sonra 6. günde ortaya çıkan bir kişi büyük ihtimalle yoğun bakımda yaşam savaşı verebilecekken belirtileri 28. günde ortaya çıkan biri hastaneye bile yatmadan antibiyotik kullanımıyla hastalığı atlatabilir. (tabi kesin bir dil kullanılamaz yine de ) tetanoz başlangıcında semptomlar henüz tam ortaya çıkmamışken ama çıkmak üzereyken doktora gidilirse doktor basit ama geçerli bir test yapar. boğazınızın içine, üst tarafa uzun bir nesneyle dokunulur, eğer öğürürseniz tetanoz değilsiniz demektir ama eğer çeneniz istemsiz olarak kapanıverirse tetanozsunuz demektir. bu testin geçerliliği ve güvenilirliği bilimsel testlerle kanıtlanmıştır.
  
  tetanozdan korunabilmenin yolu vardır. o da tetanoz aşısı. ancak bu aşı ömür boyu koruma sağlamaz ne yazık ki. sanırım 1980 ve sonrasında doğanlar (ve okullarda aşıları tam olarak yapılmışlar) için tek doz bir tetanoz aşısı 10 yıl koruyor. ama aşılar geçmişte tam olarak yapılmadıysa arayla 3 kere tetanoz aşısı olmak gerekiyor koruma için.
• yıllardır insanlar tarafından paslı demir, çividen bulaşır gibi hakkında yanlış bilgilerle anılan hastalık. yanlış demeyelim de eksik diyelim hatta biz ona.
  
  olay paslı demirin vücuda saplanması çizmesi değildir. asıl önemli olan vücudun herhangi bir nesne, cisim, canlı tarafından oyuk açılması-kedi tırmalaması- ve bu oyuğu uygun gelişme ortamı olarak gören topraktan bulaşan bir bakterinin yerleşmesidir.
  
  tedavi yöntemi olarak aşı yaptırmak en temizidir. yalnız aşıyıda yaptırdıysanız bir kere, 5 yıl geçmeden yenisini yaptıramazsınız. aksi halde reaksiyon verebilir. bunu da dip not olarak belirtmek isterim.
• lockjaw der gavur buna, neden oyle der zira hastaligin ilerleyen evrelerinde kaslarinizda ki konvulsiyon oyle bir raddeye gelir ki, cenenizi acamaz hale gelirsiniz.
  bi de sirt kaslarinin konvulsiyonu sebebiyle exorcist tadinda bir kopru pozisyonu alma hadise vardir ki adali halil gelse sizi tus edemez.
  yine soylemem gereken baska bir son evre ise, bu hastaliga yakalananlarin gulumseyerek vefat etmeleridir.sebep yine yuz kaslarinizin kasilip kalmasi.
  yani yatagimda gulerek olmek isterim falan felan diyosaniz, kesin elinizi kolunuzu pasli tenekeyle, mis gibi olursunuz.
  (bkz: haydi cocuklar asiya)
• clostridium tetani adlı şirin ve oksijensiz ortam tercih eden bi bakteri tarafından yapılır bu hastalık.oksijensiz ortama da pasla kaplanmış,toprak altı mekanlarda kavuşur,burada gelişir.pasa dokunan kanınızdan bulaşması zordur.şööle çivinin bayağı bir girmesi gerek biyerinize ki etkilenin.her paslı mekanda bulunmaz bu bakteri.ama hiçbişeyin garantisi yok.gidin aşıolun.
• pasla direk alakası olmayan bir hastalıktır. clostridium tetani bitki ve hayvan atıklarında ve toprakda yaşayan bir bakteridir. insan vücuduna yaralanmış noktalardan, çiziklerden, yarıklardan girer. ve fakat bu girişte paslı bir madde etken olmuşsa daha tehlikelidir, ama bu hiç anlamadığım kimya konularına girer (oksit moksit, tepkime, reaksiyon)
• bu hastaligin yarattigi istemli cali$an kaslardaki istemsiz kasilmalar, kaslarin bagli olduklari kemikleri kirabilir.
• diğer adı kazıklı hummadır.
• tetanoz hastalığı ölümcül olabilen bir hastalıktır ve nedense küçüklüğümden beri adı benim için korkutucu olmuştur. aşının koruyuculuğu 10 yıl. ben de en son okulda aşı yaptırdığım için tekrarlatayım dedim bugün, ne olur ne olmaz nasılsa oraya buraya çarpıp bir yerlerimi çizdiriyorum önlem olsun dedim aklıma takılmaz. lakin bu aşı çok acıtıyormuş ya ben onu unutmuşum.
  
  ilkokul çocuklarının neden aşıdan korktuğunu şimdi bir kez daha hatırladım. sabahdan beri kolum sızım sızım sızlıyor. aşı bari işe yarasın çektiğim bu acı boşa gitmesin diye bir kaç gün içinde ayağıma paslı bir çivi , kafama da herhangi sivri bir şeyle vurmayı planlıyorum. böylelikle belki biraz daha düşünürüm bir şeyleri yapmadan önce.
  
  şaka şaka tamam acıyor falan da yaptırmak lazım, yanlış bilgilendirme olmasın.