• cevap yazmaya üşenen birkaç yazar gördüm ki acılarını paylaşıyorum. yalnız değilsiniz ama ben dayanamadım. argüman asker olmayanlara göre mantıklı olabilir ama bu da genel itibariyle zırhlı harekattan, modern zırhlı birliklerden, bunların kompozisyonundan planlamasından kabiliyetlerinden bihaber olmanızdan kaynaklanıyor.

    ana argüman genellikle şunun etrafında dönüyor. rpg-2 , rpg-7, milan, tow, javelin gibi sistemler tankların artık canına okuyorlar. peki neden hala tank var? tank çağının artık sonunda olmalıyız o vakit. böyle mi?

    ilk bakışta akla yatkın gelen bir şey tabii. bir ana muharebe tankı (amt - mbt) 4+ milyon dolar değerinde. bunu faal halde tutmak tank garajda yatıyorken saatte 24 dolara, hareket halindeyken kilometre başına 92 dolara patlıyor. bir tank her katettiği kilometrede 92 dolar yedek parça masrafı çıkarıyor yani. benzini dünya üzerinde başka hiçbir aracın içmediği gibi içiyorlar. (3lt/km asfalt yolda 5lt/km arazide) üstüne 4-5 mürettebat taşıyorlar ve 20 dolara alınmış bir kaçak rpg7 bu maliyette bir silahı bazen elimine ediyor. o zaman neden hala tank?

    savaş sadece sizin gördüğünüz gibi öso ışid ya da taliban ile koalisyon güçleri arasında geçen bir şey değil. konvansiyonel savaş, yani savaş dediğimizde aklımıza ilk gelen şey, iki ordunun birbirlerine modern silahlarla girişmesi şeklinde vuku buluyor. tank bu tip bir savaşın halen tartışılmaz baş aktörü. dağlık ormanlık olmadıkça müstahkem mevzilere az kayıpla saldırabilmenin ve düşmanın zırhlı saldırılarını kesebilmenin tek yolu tank. antitank silahları gelişiyor evet ama tankın yerine koyup kayıp oranını azaltabilecek de elimizde bir şey yok. diğer taraftan hava üstünlüğü de tank kullanma gibi bir avantajınız varsa bunu kullanabilmenin tek yoludur. 3000 tankınız olsun ama tank savaşını en çok kayıran arazi olan çölde bile olsa tankları koruyacak hava üstünlüğünüz yoksa bağıra çağıra rezil olursunuz. (bkz: körfez savaşı).

    tarihte özellikle de kursk savaşı günlerinde tank dediğiniz şey askeri gücün saf katışıksız simgesiydi. ne kadar güçlü bir ordunuz olduğu ülke olarak kaç tümen asker çıkardığınızın yanında bunların ne kadarının zırhlı tümen olduğuyla da çok alakalıydı. almanlara sağda solda panzerler dememiz bir yerde bu sebepledir. tankla özdeşleşmişlerdir. günümüzde ise şehirlerde ve ormanlık arazide tankın sınırlarını çok daha iyi bildiğimiz için mesela ikinci dünya savaşının tank sayısında rekortmen olan ülkelerin o kadar da yüksek miktarda tankları olmadığını görüyoruz. günümüzde 7000 tank yapıp düşmana salmak yerine tank tiplerini ve kabiliyetlerini, mürettebat eğitimlerini ve mühimmat özelliklerini geliştirip tankı müşterek operasyonun bir parçası yaparak kullanıyoruz. 1916 cambrai savaşındaki gibi tankın yenilmezliği falan tabii artık yok ama tank çağı komple kapandı diyen de çok gülünç duruma düşer.

    rpg2-rpg7 gibi omuzdan ateşlemeli roketlerin modern tanklara olan etkisini de bilmeden konuşmamak gerek. rpg serisi silahların ekserisi çukur imla haklı eriyik bakır ile tank zırhı deliyorlar. tank zırhı da artık düz çelik plakalardan oluşmuyor. seramik katmanlar arasına sandviç yapılmış çok yüksek patlayıcılarla çukur imla haklı mermiler tankın sadece çizip geçiyor. 2003 ırak işgalinde bir m1a2 abrams tankı 21 rpg isabetiyle mürettebatını korumayı başarmıştır. kendisine saldıran ırak taburuna ise bu tankın boyasının çizilmesi 56 ölü askere patlamıştır. ha rusların en yeni tandem rpg7vg arka arkaya konuşlu roketleri m1 şobham zırhını çok zorlamaktadır ama tank yine de tanktır. tankı bazen böyle tehdit ettiğinize bakmayın. tankın kendisi tehdittir. doğuş amacı budur.

    suriye'de afganistan'da ırak'ta gördüğümüz bütün o gerilla antitank operasyonları ise çok farklı bir minvalde gelişiyor. tanklar gerilla güçleriyle savaşırken mecburen piyadeye atış desteği için otonomiden kısıp yakın desteğe geliyorlar. zira gerilla terörist dediğin de ulaşılması güç yerde üslenip saklanan adamlar. tankın efektifliğini sınırlayan şey de bir yerde bu. herkes tankın nerede olduğunu biliyor, herkes o tankı duyuyor. tank ben buradayım diye bağırarak geliyor zaten. yapılış amacının dışında kullanıldığı için pusuya düşmeye de elverişli bir platform. tankların patladığını biraz bu yüzden görüyorsunuz. bu tankın suçu değil. tank komutanının suçu. piyade desteğinden yoksun şekilde tankla meskun mahalde vigilante hareket edince öso'cular tanka çatılardan diledikleri gibi nişan alabildikleri uygun pusu açıları yakalayabiliyorlar. şehirler ve yıkıntılar tankların mezarlığıdır. tarihte de hep böyle olagelmiştir (bkz: stalingrad). tanklar dolayısıyla anti partizan operasyonunun bir parçası değildirler. hele şehirlerde hiç değildir.

    en kötü senaryoda bile tank eskisi kadar kullanışlı invul bir araç değilse bile vurulması yaklaşması patlatması oldukça tehlikeli bir platformdur. nerede saklanıyorsanız saklanın sizi saptadığı anda hiçbir bina sizi 100% koruyamaz. tek başına hemen hemen hiç hareket etmedikleri için siz delikten burnunuzu çıkartamadan tank desteğindeki piyade tarafından vurulmanız işten değildir. tanka karşı ne yapılabilir? hava desteğiniz veya karşısına çıkartacak kendi tankınız yoksa pek yapacak bir şey yok. milan tow kornet sagger spigot gibi antitank platformlarına rağmen dünyanın her ordusunun hala ciddi sayılarda tank ihtiyatı bulundurmasının ana sebebi de işte bu. diğer platformlar tankın hayatta kalabilme yetisinin yarısına bile sahip değiller. elde arazi tutamazlar, saldırı defedemezler. ancak karşılaştıkları saldırıdaki zırhlı faktörü belli bir yüzdeyle elimine ederler. o da sıcak savaş ortamı, eğitim, mühimmat kalitesi, personel geçmişi o günkü hava durumu, hava üstünlüğü gibi mevzular işin içine girince %10 seviyelerine kadar gerileyebilir. tankı %10 şansla durdurmak için bir insan hayatı tehlikeye atarsınız. tank orada tehdit olmayı %90 sürdürür. tow operatörünüz de %90 ölür. insan hayatına değer veriyorsanız tahammül edebileceğiniz bir kayıp oranı değildir bu.

    1960'larda ilk atak helikopterleri çıktığında da askeri analistler aynı şeyi yazıyordu. ah-1 kobra ve mi-24 hind varken neden hala tank üretiyoruz? çünkü atak helikopterleri araziyi elde tutamıyor. eninde sonunda eve geri dönmek zorunda kalıyorlar. tanklardan çok daha kırılgan şeyler ve çok da pahalılar. tank ise hayatta kalma oranı çok yüksek bir şekilde mobil atış platformu olma iddiasını hiçbir zaman bırakmıyor. tankın yerine koyabilecek hala hiçbir şey yok.

    sonuç olarak :

    tank çağı sona erdi mi? : kesinlikle hayır.

    tankların zayıf noktaları var mı : çok var ama uygun taktiklerle bunlar minimize edilebiliyor.

    tankın yaptığı işi yapabilecek daha güvenli bir şey yok mu : yok

    ama ypg tankı olmadan menbiç'e girdi? : tankları olsaydı tankla destek de vermez miydi? 4 milyon dolarlık bir platformu kullanmayıp karşılığında 4 yerine 50 asker öldüğünde bunun hesabını vermek sizi germiyorsa mevzilenmiş düşmana karşı piyadeyle aynı operasyonu deneyebilirsiniz tabii.

    m60 tankları 1960 model? : israil modernizasyonundan sonra 2007 model. ana silahı 105-120 mm smoothbore. apfsds mühimmatı ateşleyebiliyor. şasisi oldukça iş görebilir vaziyette. o platformun konuşlandığı ikinci ordunun karşısında da modernizasyona girmemiş t-54/55 - 62-64 - 72 tankları vardı. bunun da yanısıra üretim yılı silah teknolojisinde her zaman büyük bir anlam ifade etmez. mesela m2 12.7 browning uçaksavar 1930 model. şu an tekerlekli herşeyin üzerinde kullanıyoruz gayet de güzel çalışıyorlar umarım değiştirmezler.

    yol kenarına bomba döşeyip tankı patlatıyorlar : evet ied / eyp 'ye karşı genel tank sayısını azaltıp daha gelişmiş modellerde zırhlı araç varyetesinin yolunu açmak şu anda dünyadaki trend. bunun bir sonraki adımı drone-tanklar. ondan da sonrası benim hayalgücümü aşıyor. ama orada bile tank çağı sona ermiyor.
  • kısmen doğru olan ifade zira önüne yatılarak durdurulması bile söz konusudur.
    edit:imla
  • soğuk savaştan kalma silah sistemleri karşısında, siha'lar başarılı olunca, birden şımarıyoruz. silahlarda, kalkan ve kılıç bağlantısı vardır. saldırı sistemleri geliştikçe, savunma sistemleri de gelişir. abd, avrupa ve rus sanayisi, dünkü bebe değil. adamlar sadece silah geliştirme konusunda değil, karşı tarafın silah sistemleri hakkında bilgi toplama konusunda da uzmanlar. karabağ savaşı sırasında, rusların pasif davrandıklarını sanmayın. büyük ihtimalle elektronik gözetleme yapmışlardır.

    abd abrahams tanklarını, ırak'taki şehir savaşlarındaki deneyimlerine göre, modernize ettiler. geliştirilen yeni nesil ana muharebe tankları, bugünkülere benzemiyor. daha sessiz ve zor görülebilen bir dizayna sahip. ana muharebe tankının boyutlarını düşünürsek, elektronik karıştırıcı eklemek zor değil. birde elektromanyetik fırlatmalı top koydukları zaman, mermiyi yiyenler, nereden ateşlendiğini anlayamayacaklar. çünkü patlama enerjisini kullanmadığı için, daha sessiz ateşlenecek. iha ve siha, onların 10-15 sene önceden geliştirdikleri bir teknoloji. karşımızdakiler, bizden en az 10-15 sene öncesinden hareket ediyorlar. bizde onların ötesini düşünmek zorundayız. çünkü, karşımıza nasıl bir teknoloji çıkaracaklarını bilemeyeceğiz.
  • ışid ile birlikte ortaya çıkan gerçektir. ikinci dünya savaşında en büyük günlerini yaşayan tanklar şu aralar atgm(anti tank guided missiles) dediğimiz silahlar sayesinde tanklar avantajdan çıkıp dezavantaj yaratmaya başladı resmen. türkiye kıçı kırık el bab'a gelene kadar 10 tane leopard 1 tane de m60 kaybetti (leopardların tanesi 1.8 milyon dolar m60 is 4-5 milyon dolar) ırak ordusu 40 tane m1a1 abrams kaybetti tanesi 4 milyon dolar. bir de bu tank kayıpları başlarda oldu şu an çook daha fazladır. çünkü musul'da inanılmaz zorlanıyorlar şuan.

    bilinen atgm'ler.
    (bkz: fgm-148 javelin)
    (bkz: milan)
    (bkz: stinger)(bu sadece havaya kullanılırmış )
    (bkz: kornet)
    (bkz: tow)

    mesela bir javelin 128 bin dolar bir tane javelin mermisi ise 78 bin dolar filan. sdf'nin işid karşısında bu kadar başarılı olma sebebi de yine atgm'lerdir. fransız ve amerika özel kuvvetleri şuan sdf ile birlikte hareket ediyorlar ve öncelikli amaçları svbied( suicide vehicle-borne ımprovised explosive device) 'leri bu atgm'ler ile yok etmek. düz arazide o canlı bomba aracı onlara doğru gelirken onlar da patlatıyor. örnek video
    https://www.youtube.com/watch?v=3jgrlehsvng
    birinci atılan milan ıskalıyor
    ikincisi javelin yukarıdan paramparça ediyor.

    youtube yine atgm vs tank videolarında geçilmiyor. üzgünüm ki türk tankları da çok fazla videoda var.

    edit: arkadaşlardan biri m60 tanklarının 1960 daki haliyle kullandığımızı sanıyor. en çok modernizasyon yapılan tanktır. fiyatı 4-5 milyon'a çıkmış durumdadır. zaten 1960 tankını kullanan ordu nijer ordusu filandır. askeriyemizin bel kemiğini modernizasyon sağlıyor en çok para oraya gidiyor. türk ordusunda tam olarak m60a1 (highly upgraded) olarak geçer.

    bir de her anti atgm her atgm'yi koruyamaz. bazıları direk gelip çarpar. bazıları kaç metre üstünde patlar vs diye biliyorum. tanklar nasıl kendilerini geliştiriyorlarsa atgm'ler de gelişiyor.

    bir de şöyle bir şey var. ypg manbij'i (el bab ile aynı büyüklükte) 0 tank ile 2-3 ayda aldı ama ne vardı arkalarında yine amerika ve fransız özel kuvvetleri ile birlikte. koalisyon uçaklarına sahiptiler. light infantry ve inanılmaz hava kabiliyeti suriyedeki en önemli araçlardan biridir. yani bizim elimizde öso denen çapsızlar yerine düzgün savaşçılar olsaydı. biz de sadece uçaklar ve topcu bataryalarıyla sınırın diğer tarafından vururduk o light infantry dediğimiz gruplar ise çat çat alırdı bölgeyi. ne asker kaybedilirdi ne de tank. şahsi görüşümdür yanlışım varsa söyleyin düzelteyim.

    edit 2: çok garip mesajlar geldi. bunları nerden uyduruyorsun diyenler. tanklar eger onemsiz olsaydı yok etmezlerdi diyenler(ki harbiden ekşi tarihi boyunca gelen en değişik mesajdı). arkadaşlar sadece bildiklerimi yazdım ben bi asker filan değilim dediklerime bakmayın yani dikkate alınacak biri değilim. burası internet herkes bildiğini yazar insan gibi tartışılır. bakın ne güzel bi tartışma ortamı. lakin çok garip yorumlar var ne diyeceğimi bilemiyorum.

    last edit: tanklar toptan kaldırılsın filan demiyorum. sadece tankların eskisi kadar heybetli ve korkutucu olduğunu düşünmüyorum. eskiden bi ordunun gücü eşitti tank ve hava araçları şimdi tanklar çok gerilere kaymış durumda.
  • (bkz: adam haklı mı haksız mı bilemedim beyler)
  • tank çağı henüz sona ermemiştir. ancak fırat kalkanı ve tsk ile ilgili olarak, bazı sorunlar yaşanmaktadır.

    - fırat kalkanı harekatındaki meskun mahal ve gayri nizami harp şartları, tankların etkin kullanımını zorlaştırmaktadır.
    - tanklarımız füze ikaz sistemine sahip değildir. ikaz sisteminin dahil olduğu soft-kill sistemi kullanılsa, videolarda gördüğümüz durumların bazıları yaşanmazdı. detaylı bilgiler şu entry'nin sonunda: (bkz: #64979063)
    suriye iç savaşı 2011'den beri sürmesine rağmen, soft-kill sistemlerinin neden entegre edilmediği sorgulanmalıdır.
    - hard-kill sistemimiz akkor henüz hazır değildir. bu durum anlaşılır olmakla beraber, ne zaman hazır olacağı ve entegre edileceği merak konusudur.
    - 360° komutan periskopu ve ukss takılmamıştır.
    - m60t(sabra 2) haricindeki tanklarımız ek zırh tabakalarına sahip değildir. reaktif ve boşluklu zırhlar, birçok atgm sistemine karşı etkilidir.
    el-bab harekatında çok sayıda leopard 2a4 tankımızın savaş dışı kalmasında, bu durum da etkili olmuştur.
    leopard 2a4'ler soğuk savaş şartlarında, ülkeler arası cephe savaşına göre tasarlanmıştır. yan zırhı yeterince güçlü değildir. ek zırh katmanıyla da güçlendirilmediği için, taret yanından vurulan bir tankımız şu hale gelebilmekte. (fotoğraf http://syria.liveuamap.com/ sitesinden)
    hatırlanırsa, kuzey ırak'taki bir m60t tankımız, kornet-e gibi bir atgm ile vurulmasına rağmen(tabii taret önünden vurulmuştu) devre dışı kalmamış ve kendisine saldıran atgm timini ateş altına almıştı.
    ya da, el-bab'ta atgm ile vurulan m60t tankımız. ciddi bir hasar almadı, muhtemelen devre dışı da kalmadı.
    - harekattaki tank sayımız fazla değildir ve zırhlı tabur görev kuvveti organizasyonu uygulanmamıştır. temel zırhlı birlik taktiklerinin uygulanmasında sorun yaşanıyor olabilir.
    - piyade ve gözlem desteği sınırlı. öso birliklerinin etkisi kısıtlı ve güvenilirliği tartışılır.
    - yakın hava desteği kısıtlı: iha/siha sayımız fazla değil. yakın destek uçağımız ve ac-130 gibi çözumlerimiz yok. saldırı helikopterlerimiz henüz kullanılmadı.
    - fırat kalkanı operasyonunda, uzak hava desteğini tamamen kesmek zorunda kaldığımız dönemler oldu. kayıpların bir kısmı bu nedenle olmuş olabilir.

    yukardaki eksikler ve 15 temmuz'un etkilerine rağmen, ordumuzun operasyonda başarılı olduğunu ise takdir etmek gerekir. ışid'e karşı bu etkinlikte savaşmış başka bir güç yoktur.
    umarım, el-bab'ın ele geçirilmesi esnasında da aynı durumu koruruz.

    edit: yeni m60t fotoğrafı eklendi.
  • piyadenin girmediği toprağı almış sayılmazsın. gece gündüz havadan, karadan, denizden de bombalasan işin sonu piyadenin ayaklarıyla o toprağa girmesine bakıyor. piyade adımını atar, bayrağını dikerse o toprak senin oluyor. piyade çağı bitmedikçe tank çağı da bitemez. evet tanklar artık kaleler değil, saldırıya çok açıklar, tankları savunmak çok maliyetli ama yine de bir kara birliğini en iyi koruyabilecek güç tanktır. tank sadece eskisi gibi çetin ceviz değil o kadar. piyade çağı bitmedikçe tank çağı bitmeyecektir. ha ben askerliği 19 gün konya’da bedelli jandarma er olarak yaptım. ama burası ekşi sözlük, savaş konusunda da atıp tutmakta beis görmüyorum. hayatımda hiç modern tank da görmedim. javelin de tutmadım. görsem domdom kurşunu mu derim.
  • tankların ve sair zırhlı aracın, zırh delici silahı olmayan silahlı gruplara karşı yenilmezlik, yenerken kaybı minimuma indirme özelliği hâlâ mevcut. bahsedilen anti tank silahların isabet, hasar verme, tankı savaş dışı bırakma, personelin hayatta kalma yüzdesi gibi şeyler de bu silahların kullanıma devamında kritik unsurlar.

    yoksa karadan havaya güdümlü uçaksavar füzelerin de savaş uçağı çağını sona erdirmesi gerekirdi.

    bu durumda herhangi bir ülke veya silahlı güçle ile savaşa girerken onların anti tank, uçaksavar füzesi sahipliği (bunu mümkünse engellemek) ve silahların kapasitesi en önemli stratejik parametre demektir.
  • altay tankını yapamadık diye kullanılabilir yeni bir laf gibi geldi bana. yapabilseydik "artık tank çağıdır" diye övülürdü.
  • tankları imha etme imkanı vardır doğru ama tank gücü olanla olmayanın arazide savaşında olmayan adım adım geriye doğru sürülür. amaç işgal ve saha hakimiyeti ise tankın alternatifi, az kayıplı bir strateji yoktur
hesabın var mı? giriş yap