saraybosna kuşatması

• sırpların saraybosna etrafındaki dağları ele geçirerek oluşturduğu kuşatma. 800 metre^* uzunluğundaki, hemen yanıbaşında bir havaalanı olmasına rağmen, savaş zamanı saraybosna'nın dünyaya açılan tek kapısı olan tünelin yapılmasını sağlayan kuşatma. bu tünelden sadece insanlar geçirilmemiş. bütün saraybosna'nın ihtiyacı olan yiyecek, giyecek, savaş malzelemeleri, doğalgaz ve elektrik... dipinden su çıkmasına rağmen, üst taraftan elektrik telleri geçmektedir. tünelin üstündeki evde oturan yaşlı bir teyze vardır. ismi şüde olan bu teyze savaş zamanı, tünelden çıkan askerlere su vererek onlara az da olsa moral aşılamayı kendine görev bilmiştir. o teyzenin de eli öpülmeli, hayır duası alınmalıdır.
• avrupa'nın tam ortasında işlenen bir suçtur bu kuşatma. bir başkent kırk dört ay kuşatılmış; kadın, erkek, genç, yaşlı, çocuk ve bebek olmak üzere toplam beş yüz bin kadar insan hapsedilmiş ve dışarısı ile ilişkisi kesilmiştir. sırp birlikleri savaşı kaybedip kuşatmayı kaldırdığıda bu şehir maddi ve manevi olarak çok büyük hasar görmüştür. saraybosna'ya kuşatma boyunca günde ortalama üç yüz bomba düşmüş, yaklaşık on bin insan öldürülmüş, seksen bin insan yaralanmış, yüz bin bina zarar görmüş ve yirmi bin kadar bina kullanılamaz hale gelmiştir. şehrin nüfusu, ölenler ve göç etmek zorunda kalan insanlar sebebiyle üç yüz elli bin gibi bir rakama gerilemiştir.
  
  bu olaylar saraybosna'lılara hayatta kalmayı, zorluklarla mücadeleyi, savaşmayı ve yılmamayı öğretse de öğrettiği başka şeyler de vardır;
  
  bu kuşatma saraybosna'lılara riskli caddeleri koşarak geçmeyi ve asla karşıdan karşıya geçen üçüncü kişi olmamayı öğretmiştir.
  
  çünkü sırp keskin nişancı ilk geçeni fark eder, ikinciye nişan alır, üçüncüyü vurur.
• 1992-1995 yılları arasında 44 ay süren kuşatma. kuşatmada çoğu sivil yaklaşık 12 bin kişi öldü. boşnaklar kuşatmayı aşmak için saraybosna havalanı altından bir tünel kazdılar böylece karşıya silah, yiyecek kimi zaman da insan taşıdılar.
  (bkz: bosna savaşı)
  (bkz: tünel)
• medeniyetin kalesi olarak görülen avrupa milletler cemiyetinden, birlesmis milletlere kadar gercek yüzünü gördüğümüz kusutma.
  sokaklara masum uyarı levhalarının yerine, pazi(dikkat) snajper pankartlarının hakim olduğu zamanlar.
  http://www.ntvmsnbc.com/news/106865.jpg
  
  srebrenica da unutulmamalı.
• bosna savaşı sırasındasaraybosna şehrinin kuşatma altında kalması dolayısıyla bosnalıların bir araya gelerek tırnaklarıyla kazdıkları geçittir. dobrinja-butmir arasında bulunan 800 metrelik tünelin kazılması dört ay sürmüştür. şehrin ablukaya alınmasıyla aç, susuz, ilaçsız kalan insanlar var güçleriyle bu tünelin kazılması için uğraşmışlar ve tünelin açılmasıyla sarajevoya ilaç, gıda ve silah ulaştırılabilmiştir. bugün tünel kolar ailesitarafından müze haline getirilmiştir ve ziyaretçiler tarafından belirli bir bölümü gezilebilmektedir. gezi esnasında rahmetli alija izzetbegoviçin tünelden geçişinde kullandığı aracı,tünelden belirli bir kesiti(20 metre), savaş sırasında kullanılan askeri kıyafetleri ve gezi çıkışında da tünele ilişkin savaş yıllarından kalan görüntülerin yer aldığı videoyu izleyebilmek mümkündür. bu videounun izlendiği odada bosna ve türkiyenin de bayrakları yer alır.
• yukarıda adı gecen tünel kolar ailesinin evinin yanındadır. evin sahibinden öğrendiğime göre oğlu şu an ankarada askeri eğitim almaktadır. zaten müze haline gelen evin duvarlarındaki tüm fotografların çerçevelerinin bir köşesinde bosna bayrağı bir köşesinde de türk bayrağı yer alır. ayrıca evin arka odasında duvarda bir atatürk resmi vardır.
  
  hemen girişinde şu not yer alır.
  
  sarajevski ratni tunel
  kuca porodice kolar
  spas u ratu
  uspomena u miru
  
  the sarajevo war tunnel
  house of the kolar family
  salvation during the war
  memory for peace.
• savaş başladığından beri ilk büyük katliam bugün 27 mayısta yapıldı. şehir merkezi vase miskina caddesinde ekmek sırası bekleyen sivillerin üzerine boria yönünden 3 top mermisi ateşlendi. 26 kişi öldü, 108 kişi yaralandı. ruhları şad olsun.
• 26 haziran 1993te bakareva caddesine yapılan saldırıda altısı çocuk yedi kişi katledildi. ruhları şad olsun!
• 14 aralık 1993, gimnazijska caddesi ile obala kulina bana'nın köşesine vrace yönünden atılan havan topu saldırısında 8 kişi vefat ederken, 10 kişi yaralandı.
• 22 ocak 1994, alipasino( ali paşa) polje semti bosanska caddesinde kar topu oynayan çocuklara sırp kontrolü altında olan nedzarici tarafında ki düşman mevzilerinden 3 adet havan topu saldırısı. altısı katledildi, altı yaralı.