placebo etkisi

• (bkz: hiç inananla inanmayan bir olur mu)
• isminden de tahmin edileceği üzere bir çeşit beynin kendi kendini kandırma ve iyileştirme sürecidir. plasebo etkisi, insanın kendi kendisine yardım etmesini sağlar.
  
  yapılan pek çok neuroscience deneyleri göstermektedir ki plasebo etkisinin tümüyle prefrontal kortekse yani düşünümlü, planlı düşünce merkezine bağlı olduğu göstermiştir. insanlara ağrı kesici aldıkları söylendiğinde, frontal lobları normalde ağrıya yanıt veren insula gibi duyusal beyin bölgelerinin faaliyetine ket vurarak yanıt veriyordu. yani prefrontal korteks, temel beden sinyallerini yönlendirme gücüne sahiptir. insanlar daha az acı çekmeyi umduklarında daha az acı çekerler. bir nevi kendini gerçekleştiren kehanet. tabi burada ket vurma işlemini o bedensel sinyali tamamen yok etmek olarak düşünmeyin. korteks ağrıyı az hissetmek için nedenler üretir ve bu şekilde dikkati başka yöne çekebilirler. bunun yanında acı sinyallerini kapatabilirler. bazen bu sinyal kapatma işlemi esnasında korteks, insanın daha iyi olanı seçmesini sağlayacak hislerini görmezden gelmesine de neden olabilir. bu tür durumlarda bilinçli düşünceler, iyi karar alınmasına engel olabilir.
  bir nöroiktisatçı, bir grup insana bu durumu ölçecek bir deney gerçekleştirmiştir. deneklere güya kendilerini daha zinde ve enerjik hissetmelerini sağlayacak bir enerji içeceği verilir. içinde ise kafein vardır. şişenin üzerine üstün işlevsellik gibi reklam cümleleri yazar. katılımcılardan bir kısmı içeceğin tam fiyatını öderken, diğer kısmına ise indirim yapıldığı söylendi ve indirimli ödeme yaptılar. ürünü içtikten sonra katılımcılardan birkaç bulmaca çözmeleri istendi. sonuçlar enteresan. indirimli fiyat ödeyenlerin tam fiyat ödeyenlerden ortalama yüzden30 daha az bulmaca çözdüğü görüldü. denekler, büyün içecekler aynı olmasına karşın, indirimdeki ürünün çok daha güçsüz olduğundan eminlerdi. deney defalarca tekrarlanmasına rağmen sonuçlar aynı idi. ucuz enerji içeceği tüketicilerde bir tür plasebo etkisi yaratmıştı. ucuz ürünlerden daha az etkili olmasını beklediklerinden ürün daha pahalı olan ürünle aynı bile olsa genellikle etkisi daha az olmaktadır. akılcı beyin zaman zaman gerçeklik algımızı çarpıtabilir.
  benzer deney aynı şarabın tattırıldığı ancak üzerine farklı etiketlerin yazıldığı deneylerde de gerçekleşti. ne var ki şarapların fiyatları söylenmediğinde kişiler aynı yanılgıya varmıyorlardı. bu sonuçlar gösteriyor ki daha pahalı olan şeyler, prefrontal korteksin belli bölümlerini daha çok uyarıyordu. bu beyin bölgeleri içecekleri tadanların tercihlerini değiştirmesini sağlıyordu.
  kaynak: how we decide kitabından derlenmiştir.
• telkin veya algıyla yönlendirilen şeyin içeriğinde aslında kişisel/toplumsal bir hal/fayda bulunmasa da ortaya çıkan amaçlanan etkidir.
  
  ideolojiye veya inanışa ait söylemlerin kişide/kitlelerde bağlılığı ve özgüveni kazandırması gibi, iyileştireceği söylenen ama farmakolojik bakımdan etkisiz bir ilacın etki ortaya çıkarması halidir.
• mukemmel bir placebo konserinden ciktiktan sonra insanin uzerinde olusabilecek etki..
• placebo'ya çok benzeyen grubun dinleyen kişiyi placebo dinlemişcesine etkilemesi.
• (bkz: hiçbir şey olmasa bile kesinlikle bir şeyler oldu)
• böyle bir şey yoktur
  ya plasebo etkisi vardır ya da placebo effect vardır.
  
  (bkz: aramayı hala inanmamak)
• (bkz: plasebo)
  (bkz: aramaya inanmıyorum ama bir güç var)
• bir çok şeye cevap olabilir, olmayadabilir.
• ara ara gelen şöyle bir düşüncem var.
  
  hayal edelim.
  
  bir grup uzman bir deney tasarlıyor. klasik olarak denek ve kontrol grubu oluşturuyorlar. konu da mesela yeni geliştirilmiş mahmut adlı hapın uyku üzerine etkisi olsun.
  
  denek grubu ikiye ayrılıyor.
  
  bir grup mahmut adlı hapı yutarken diğer grup placebodan faydalanıyor.
  
  ancak durum biraz farklı. çünkü uzmanlardan birisi denek grubundaki köylüsü hamdi isimli elemana "bazılarınıza şakacıktan hap vereceğiz" demiş.
  
  bunu duyan hamdi de denek grubu ayrılmadan herkese ötmüş bu durumu.
  
  ve olaylar gelişmiş.
  
  gerçek hapı alan bireylerden bazıları la bu acaba şekerli hap mı diyip kafalarında kurup durmuşlar ve sonuç olarak gözlerine uyku girmemiş.
  
  şekerli hapı alanlardan bazıları ise aga yüzde elli şans var belki de bize mavi hap gelmiştir diyip rahatlamışlar malum mesaiden çıkıp buraya gelmişler.
  
  sonuç olarak
  
  gerçek hapı alıp uyumayanlar mı yoksa sahte hapıp uyuyanlar mı placebo etkisini görmüştür?
  
  diğer taraftan uzmanlar şekerli hapı alıp uyumayanları görünce la acaba yanlış hapı verip onlar da placebonun içerisinde kendilerine bir yer etmişler midir?