pizza

• insanları mutlu etmenin yollarından biridir.
  
  aşağıda okuyacağınız maddeler, bana göre en kısa yoldan yerine en zevkli yoldan leziz pizza yapımını anlatmaktadır.
  
  1. gidin bir ekmek fırınından iki adet ekmek hamuru alın. (arzu edenler üç adet de alabilir.)
  
  2. pizza için genişçe bir tepsi hazırladıktan sonra tepsiyi tereyağı ya da margarinle yağlayın.
  
  3. ekmek hamurlarını tepsi içinde yağ emdirmek suretiyle iyice yoğurun ve pizzaya o yusyuvarlak şeklini verin.
  
  4. salçayı biraz yumurtayla karıştırın, arzu ederseniz üzerine kekik ekleyin ve pizza taslağınızın üzerine sürün.
  
  5. alt kısma az da olsa ince ince rendelenmiş mozzarellayı^* dökün.
  
  6. domates sevenler için: domatesleri küçücük küpler şeklinde kesin (ya da doğranmış domates satın alın) ve pizzanızın üzerine homojen olarak dağıtın.
  
  7. biberleri yuvarlak ve ince kesin, arzu ederseniz biraz zeytin de ekleyin ve pizzanızın üzerine homojen olarak dağıtın. (not: benim pizzam çıtır olsun diyorsanız bu aşamadan sonra pizzanızı 3-4 dakika fırına verin, birazcık pişiversin.)
  
  8. geldik en can alıcı noktaya. vejetaryen olmadığınızı varsayarak pizzanızın üzerine dana salam, sosis, sucuk, jambon vs. ekleyin. ancak unutmayın, aşırı ekleyip kalın bir pizza elde ederseniz pişmiyorlar. buna özen gösterin. (mantar sevenler bu etapta mantarı boca etmekten çekinmesinler.)
  
  9. iyi gidiyorsunuz, az kaldı. şimdi margarinden miniminnacık parçalar kesip –ki bunlar en fazla 7-8 parça olsun- pizzanıza yerleştirin, ve bu esnada fırına verin. 200 santigrat derecede 15 dakika dursun.
  
  10. 10 dakikanın ardından pizza yarı kıvamlı haldeyken üzerine ince ince rendelenmiş mozzarellayı boca edin.^*
  
  11. bir 10 dakika daha pişmesini bekleyin. beklerken meyve suyu, gazoz, kola vs. sevdiğiniz bir içecek açın, hafiften beklemeye koyulun.
  
  12. pizzanızı fırından alın, 2-3 dakika bekleyin ki kesilir kesilmez hamur olmasın.
  
  13. tahta levha^* üzerine alın ve orijinaline uygun olsun diye sekiz dilim halinde kesin.
  
  14. dilim dilim, peyniri uzata uzata yiyin, afiyet olsun!
  
  unutmadan: paylaştıkça tadı artıyor bu leziz besinin, bilginize.
  
  2018 ağustos editi: epeydir vegan olmuş bir birey olarak, tarifi yine de silmiyorum.
• türkiye'de gereğinden çok daha pahalıya satılan yiyecek. hem normal bir lezzete sahip, bir iki parça istediğiniz malzemelerin olduğu, hem de doyurucu bir pizza yemek için, örneğin 2 kişiyseniz en az 30 lirayı gözden çıkarmanız gerekiyor. yanında bir de kola içeyim derseniz daha beter. tek kişiyseniz daha çok zarar, bu sefer 20 liradan aşağı pizza yiyemiyorsunuz.
  
  bir de boyutlarla ilgili saçmasapan bir dağılım var. 1-2 kişilik, 3-4 kişilik denen pizzalar gerçeği yansıtmıyor. 3-4 kişilik dedikleri pizzayı tek başıma rahatlıkla yiyorum. öküz gibi de yemiş olmuyorum, normal bir şekilde insan doyabiliyor.
  
  üzerinde hiçbiri 30 gramı geçmeyen malzemelerin (birkaç parça et, üç beş zeytin, bir kaşık mısır, filan) olduğu peynirli bir hamuru hangi mantıkla 30 liraya satıyorlar anlamak mümkün değil. en az 100 gram et, bir kase pilav, az biraz salata, sınırsız hamur-ekmek içeren bir kebap pahalı yerlerde bile taş çatlasın 20 lira civarındayken, pizzayı nasıl bu kadar fahiş fiyata satıyorlar, insanlar da nasıl satın alıyor açıklanmasını rica ediyorum.
• 16. yy'da napolililer tarafından geometri bilimine tepki olarak icat edilmiş üçgen dilimlenip kare kutulara konulan yuvarlak şekilli yemelik.
• pizzayı italyanların icad ettiği düşünülür.
  ancak kökeni daha da eskilere inmektedir. babilliler, israilliler, mısırlılar ve diğer eski orta doğu halklarının toprak fırınlarda pişirdikleri mayasız yassı ekmekleri yedikleri biliniyor.
  pizzanın evriminde ikinci halka, mısırlılar, romalılar ve mısırlılar gibi eski akdeniz halklarının yassı ekmeklerin üzerine zeytinyağı dökerek ve kekik gibi bölgesel çeşni ve baharatlar ekleyerek yemeleridir. bu gelenek adı geçen yerlerde hala mevcuttur ve anılan yiyeceğe birçok yerde "pizza"ya sesce benzeşen isimler verilir. (yunanca'da "pita" dendiği gibi türkçe'deki "pide" kelimesinin de benzerliğine dikkat edelim. pide ve lahmacunun yine bu kökenden gelen bir yiyecek olup doğu akdeniz kökenli olduğu unutulmamalıdır.)
  
  m.ö altıncı yy'da (m.ö521-486) pers kralı darius'un sefer kayıtlarında ordusundaki askerlerin,uzun yürüyüşler esnasında yassı ve yuvarlak ekmekler üzerinde eritilmiş peynirle hazırladıkları yiyecekleri yediklerinden bahsedilir.
  
  m.ö 3'yüzyılda yaşamış tarihçi marcus porcius cato (m.ö 234-149) kızgın taşların üzerinde pişirilen düz ve yuvarlak hamurun üzerine bal,zeytinyağı ve baharatlarla hazırlanan bir yiyecekten bahseder.
  
  pizzanın kökeni ile ilgili en kesin bilgileri ise m.s birinci yüzyılda yaşamış "gurme" marcus gavius apicius'un yemek kitabından ve pompei kalıntılarından alıyoruz.
  
  yemeğe düşkünlüğü ile bilinen marcus gavius, bunu o dereceye getirmiş ki, eknonomik sıkıntıya düştüğünde açlıktan öleceği korkusu bastırılamaz hale geldiğinde zehir içerek intihar etmiş. ancak ölümünden önce yazdığı detaylı yemek tarifleri roma dönemi mutfağı hakkında detaylı bilgi sunmaktadır. marcus gavius kitabında düz yuvarlak ekmekler tavuk, çam fıstığı, peynir, sarmısak, nane, biber ve bitkisel yağ ile hazırlanmış receteler vermektedir.
  
  m.s 79'da patlamış olan vezüv yanardağının taşlaşmış külleri altından ise bugünkü pizza fırınlarına çok benzeyen bir yapı ve pompei'de ve yakındaki yunan kolonisi neopolis (sonradan naples veya napoli) rağbet gören bir yiyecek olan yassı ekmeklerin taşlaşmış kalıntıları bulunmuştur.
  
  1522'de peru'dan getirilen bir bitkinin meyveleri avrupaya girdi. önceleri parlak kırmızı rengi dolayısı ile zehirli olduğu sanılan bu besin çok geçmeden avrupalı'nın besin yelpazesine
  katıldı. böylece domates sosu da pizza'nın katkı maddesi olarak receteye eklenmiş oldu.
  
  aynı sırada napoli pizzanın atası sayılabilecek hamur işi türevlerinde italya yarımadası üzerinde öne çıkmaya başladı.
  
  17nci yy.a gelindiğinde pizza napoli'nin varoşlarında populer bir yiyecek haline gelmişti. bunun yapıldığı yerlere "pizzaoli" deniyordu. böylece bugünkü haliyle olmasa da pizza yavaş yavaş son şeklini almaya başlamıştı.
  
  18 yy.da napoli kralı olan ferdinando iv'ün (1751-1821) eşi maria carolina d'asburgo lorena, yazlık sarayın bahçesine bir pizza fırını yaptırmıştı.
  
  sonunda 1889'a gelindi. o yıl pizza'nın bugünkü haliyle ortaya çıktığı kabul edilir. o yıl italya kralı umberto i ve kraliçesi margherita di savoia napoli'de tatildeydiler. pizzaioli (pizza şefi) raffaele esposito'yu saraya davet ederek kendilerine ikramda bulunmasını istediler. uyanık şef bugün hala ana pizza çeşitleri sayılan üç tip pizza hazırlayarak kral ve kraliçenin hem kalbini hem midesini fethetmeyi başardı.
  bunlar:
  (domuz yağı, peynir ve fesleğenli )
  (domates,sarmısak ve zeytinyağlı) ve
  (mozzarella, fesleğen, ve domatesli)
  italyan bayrağı renklerindeki bu son pizza lezzetiyle de kraliçe'nin takdirini kazandı ve esposito hemen oracıkta adını margarita koydu.
  
  pizzanın bir ticari başarı oluşu bu sayede gerçekleşti. o artık fakir varoşların yemeği değildi. krallara layık bir menü olmuştu.
  
  daha sonra bindokuzyüzlerin başında pizza italyan göçmenlerle birlikte amerikaya yelken açtı. yeni kıtada açılan ilk pizzacıyı 1905'de new york 53 1/2 spring street'te gennaro lombardi'nin açtığı iddia edilir.
  pizza daha sonra chicago / taylor street caddesinde bir seyyar satıcı tarafından amerikan fast food geleneğine eklendi.
  
  ancak hakkettiği populariteyi kazanması savaş sonrası oldu. italya'dan savaştan dönen amerikan askerleri alışkanlıklarını da birlikte getirdiler. bunların arasında pizza da vardı. öte yandan savaş sonrası jerry colonna, frank sinatra, jimmy durante, joe dimaggio gibi amerikalı italyanlar pizzayı populer kültüre taşıdılar. dean martin "when the moon hits your eye like a big pizza pie, "that's amore^*" diyerek pizza sevgisini şarkı sözlerine bile soktu.
  
  kaynaklar:
  http://www.whatscookingamerica.net/…izzahistory.htm
  http://home.centurytel.net/cmptj/pizza/history.htm
  http://aboutpizza.com/page.asp?pageid=44
  http://www.pastrywiz.com/season/pizza.htm
  http://www.chefexpress.com/history.htm
• yuvarlak olmasına rağmen neden kare kutulara koyulduğunu kafayı takıp, internette hakkında biraz araştırma yaptığım yiyecek.
  
  neden yuvarlak pizzayı kare kutuya koyuyoruz?
  
  kare bir kutu yapmak, yuvarlak bir kutu yapmaktan çok daha basittir. bir kare kutu yapabilmek için tek bir karton parçası yeterli olabilir fakat yuvarlak kutuda böyle bir durum söz konusu değil. bir yuvarlak kutu en az dört bölümden meydana geliyor ve o yuvarlak kutuyu yapabilmek için özel ve pahalı makinalar gerekiyor.
  
  iki kutunun da iki ayrı parçadan meydana geldiğini biliyoruz: alt bölüm ve kapak. bu iki bölümü birbirine bağlayan şey ise menteşe. kare kutular, yuvarlak kutulara kıyasla zarar görmesi nispeten daha zor olan ve daha büyük menteşelere sahiptir. kutunun arka tarafı komple menteşe desek yeridir. ancak yuvarlak kutunun açılabilmesi için daha küçük bir menteşe üretmek gerekir. bu olay, kare kutuyu daha stabil kılan detaylardan biri.
  
  kare kutuları istiflemek, yuvarlak kutuları istiflemekten daha kolaydır. bir odaya yüzlerce, binlerce kare kutuyu istiflediğinizi düşünün. bir de aynı şeyi yuvarlak kutular için düşünün. yuvarlak kutuları yan yana dizdiğimizde aralarda gereksiz boşluklar oluşacak ve o boşluklar da bizim saklama maliyetimizi artıracaktır.
  
  son olarak, pizzayı kare kutuya koyduğumuzda kenarda boşluklar oluşur. bu boşluklar sayesinde pizza dilimlerini kare kutudan almak daha kolaydır. yuvarlak bir kutuya kalıp gibi yerleştirilmiş pizzayı almak pek de kolay bir eylem olmazdı. ayrıca pizza şirketleri bu boşlukları sos, baharat gibi ürünleri koyarak değerlendirirler.
• kesinlikle iyi bir pide, türkiye'deki çoğu pizza'dan daha çok gerçek pizzaya benzemektedir.
  
  gerçek italyan pizzasının hamuru elle açılır, yamuk yumuk olur, odun ateşinde ve taş fırında pişirilir. çıkınca kenarları kabarmış, yer yer patlamıştır. kabarık kenarı, ortasındaki peynire havuz olmuştur. ağız tadı olmayan tipleri kandırmak için ıvır zıvır tonla malzeme (mısır, zeytin, turşu, biber vs) doldurulmaz (bol malzemos?). çok kaliteli bir-iki malzeme konur, yerken odun ateşinde pişmiş çıtır ekmeğinin de tadını alırsınız. en gelenekseli, tabanına domates sosu, üzerine mozzarella ve en üstüne bir kaç yaprak fesleğen konularak yapılır ve yüz malzemeli saçma sapan hamur parçasından bin kat lezzetlidir. ve buna en yakın lezzet anadolu'da, özellikle karadeniz'de yiyeceğiniz sıradan bir pidedir.
• fastfoodlusunu yapmis herif evde. ne pis adamsin lan. senin girdigin helaya girilmez
  
  http://burgerlords.com/post/38488863421
• evde hamurla falan uğraşmadan da nefis yapılabilecek yiyecek.
  
  öğrenciler açın kulağınızı, içinde ne düğü belirsiz sağlıksız malzemelerle yapılan pizzalara yüz vermeyin. en fazla 15 dakikanızı alacak:
  
  bildiğin ekmeği gayet ince dilimler halinde doğrayın, hatta fırından kesilmiş olarak da alabilirsiniz. bayat ekmek de olabilir.
  küçük bir tavaya artık tepsinin büyüklüğüne göre ayarlayarak, normal bir fırın tepsisi ise mesela bir kaşık kadar tereyağ, yoksa margarin koyun, kızzısn biraz,
  bir kaşık kadar da kırmızı salçayı 1 çay bardağı kadar ya da biraz azı suyla sulandırın yağın içine koyup, biraz pişirin, bir iki fokurdasın yeter.
  bu arada ekmekleri birbirleri arasında boşluk kalmayacak şekilde tepsi, borcam artık her ne kullanacaksanız, içine dizin.
  ekmeklerin üzerine bu yağlı salçalı sostan kaşık yardımıyla sürün, her tarafına.
  rendelediğiniz kaşar peyniri ekmeklerin üzerine serpin,
  sonra da artık elinizde ne mazlzeme varsa hazırlayıp üstüne..
  püf noktası da kekik, olmazsa olmaz, en son en üste kekik serpin.
  175-200 derece ısıltılmış fırında 10 dakika kadar arada kontrol ederek (daha az da olabilir) tutun.
  afiyet olsun efendim, valla nefis oluyor, bana duacı olacaksınız! hazır pizalar haltetmiş.
  
  edit: eğer evde fırın yoksa geniş bir tencerede de yapabilirsiniz, aynı şekilde hazırlayın, tencerenin üstünü alümünyum folyo ile kapatıpi kapağını da kapattıktan sonra folyoyu iyice yanlardandan da kapatın. çok çok kısık ateşte pişirin, biraz daha zaman alır ama aynı sonucu alırsınız.
• dünyanın en pahalı yiyeceği galiba, maliyetini ciddi anlamda merak ediyorum.kalkıp şu büyük pizza markalarına laf söyleyecek değilim hayır onlara da söylenecek çok söz var da hadi diyosun markaydı ne bileyim standart fiyatlandırma, reklam giderleri ne bileyim biz pahalıyız kaliteli üretiriz izlenimi yaratma mantığı filan da dünyanın en varoş yerinde dükkan açmış kalın hamurun üstüne üç beş sucuk salam kondurmuş zeytin serpiştirmiş adam da kalkıp 9.90 filan gibi afaki fiyatlara satıyor ya aklım almıyor.altın sosu mu var lan bunun içinde.9.90 ne amına koydumun pizza bu.bir de indirimliymiş haa 12.90'dan düşmüş.12.90'a bir kebabcıda gayet ayranıyla salatasıyla ezmesiyle ana yemeğiyle kral bi yemek yenir üstüne de çay ikram ederler lan adama.
• kutusunun neden yuvarlak değil de kare olduğunu anlamıyorum. depolama sorunlarını aşmak için falan diye düşünüyorum da pizzayı nereye depoluyorsun ki? evlere servis ederken taşıma kolaylığı için diyeceğim alakası yok, zaten eve maksimum kaç pizza taşıyorsun ki? ha yuvarlak olmuş kutu ha kare hiç farkı yok.
  
  o halde kendisi yuvarlak olan bir yiyeceğin kutusu neden kare? kutunun içinden pizzayı daha kolay almak için mi? komik olma bunun için çözümün kutuyu kare yapmak mı? bekli maliyet diyorum zira yuvarlak kutu yapmak kare kutu yapmaktan daha maliyetli olabilir. ama olsun yine de 1 yıllık pizza alışverişimi pizzalarını yuvarlak pizza kutusunda servis eden restorandan yapacağımı buradan ilan ediyorum.
  
  edit: layıkıyla ikna oldum, yuvarlak kutu mu olur amk!