otuz yıl savaşları

• parali askerlerin gundemde oldugu savaslardir.
  kendilerine en cok yagma hakki veren orduya yaziliyordu bu parali askerler.ve hatta protestanlar katolik ordularina katolikler protestan ordularina katilmislar bu savasin cesitli donemlerinde.aslinda kimin kimi yendigi cok da belli degil boyle dusunuldugunde.cunku para hepsini yenmis bunlarin.
• bir rivayete gore bohemyali vatanperver general john ziska nin vasiyeti uzerine oldukten sonra yuzulen derisinden yapilan davulun 200 sene sonra ilk kez kullanildigi savas. adam derisinden savaslarda kullanilmak uzere davul yaptirtiyor hayretulhayret ....
• alman topraklarında tam anlamıyla bir kıyım yaşatan savaş.
  ülkenin nufusu savaşla birlikte yüzde yetmiş (sayıyla 70) azalmıştır. bu çapta bir ölüm oranı dünya savaşlarında dahi olmamıştır.
• 17. yyda olan bu mezhep savaşlarını müslümanlar21.yyda yaşıyorlar. bu savaşlardan zorunlu olarak ve ağır bedeller ödenerek sekülarizm çıkmıştı. mustafa kemal atatürk bunu bize rahatça sundu. müslüman dünyası bu çetrefilli ve uzun sürecek mezhep savaşlarından ne çıkartacaklar soru bu? sekülarizmi yeni mi öğrenecekler? haritaların değişeceği savaşgibi dursada böyle olmayabilirde demografik yapı değişebilir.
• esasında dört büyük savaş içerir.
  ilki kutsal roma cermen imparatorluğundaki protestan ve kral karşıtı şehir devletlerle kral yanlısı katolik şehir devletlerinin savaşıdır. iç savaşta katolik cephenin önde gelen temsilcisi bavyera; protestan cepheninki ise bohemya'dır. ilk savaşı yeterince dış destek alamayan protestan cephe kaybetmiştir.
  
  ikinci savaş, protestanların yenilgisini gören bir başka prostestan devlet olan danimarka'nın kutsal roma cermene karşı savaşa dahil olmasıyla başlar. danimarka da farklı sebeplerden dolayı fransa, ingiltere ve hollanda'dan yeterli destek alamaz ve kaybeder.
  
  üçüncüsü, 'siz hayırdır' diyen isveç kralı ıı. gustova adolf'un protestanların tarafında yer alarak kutsal rome cermen'e savaş açmasıyla başlar. başta savaşı kazanmakta olan isveç kralı, öldürülünce motivasyon çöker; cepheler birer birer düşer. katolikler^*yine yeniden galip gelir.
  
  dördünce ve son savaş, 'siz kime şekil yapıyorsunuz' diyerek devreye giren xııı. louis^* önderliğindeki fransa'nın kutsal roma cermen ve diğer habsburg devleti ispanya'ya savaş açmasıyla başlar. son savaşta habsburglara ve pektabii katoliklere fransa gömer. ki aslında fransa'da katoliktir ama çıkarları onu protestanların yanında savaşa girmeye itmişti.
  
  son ekleme: otuz yıl savaşları avrupa'nın gördüğü son din kaynaklı savaştır.
• sona erdiğinde almanya'yı bomboş bırakan, nüfusu 21 milyondan aşağı yukarı 13 milyona düşüren savaştır. bazı kentler tümden yıkılmış, koca bölgelerin tüm sakinleri, onların çiftlik hayvanları ve kaynakları kaybolmuştu. ticaret tümüyle durma noktasına gelmişti. ülkenin stratejik konumları fransızlar, hollandalılar, danimarkalılar ve isveçliler tarafından tutulmuştu. yoksulluğun yanında aşağılanma kol geziyordu. bazı tarihçiler bunu çok tehlikeli sonuçları olacak alman gururunun tohumlarını besleyen umutsuzluk toprağı olarak görürler.
• 1962 yılında almaya'nın hessen eyaletinde yapılan bir ankete göre alman ırkının en fazla canını yakan afetlerin (bkz: katastrophe) başını çekiyormuş. diğerleri ise sırası ile şöyle imiş hessen sakinlerine göre:
  1) otuz yıl savaşları ve ikinci büyük veba salgını
  2) ikinci dünya savaşında alman ırkının yenilgisi
  3) das dritte reich
  4) kara ölüm
  5) birinci dünya savaşında alman ırkının yenilgisi
  6) napalyon'un avrupa'yı kasıp kavurması
  7) yedi yıl savaşları
• tüfek ilk defa bu savaşta askeri amaçlarla kullanılmıştır. savaşı protestanlar kazanmıştır ve savaşın sonunda westphalia barışı imzalanmıştır.
• osmanlının protestanların yanında katoliklere karşı yer aldığı savaştır. ayrıca sabaton'da bu savaş üzerine şarkı yazmıştır.
  
  edit: link düzeltildi. olurda link kırılırsa şarkının adı "a lifetime of war"
• aynı dine mensup ülkeler arasında mezhep farkından dolayı yaşanmış birinci dünya savaşına kadar avrupa'nın yaşadığı en büyük felaket olarak kabul edilmiştir.