mümeyyiz

• temyiz kudretine sahip kişi...
• türk edebiyat tarihi'ndeki ilk çocuk dergisinin adıdır.
• türk edebiyatında çocuklar için çıkarılan ilk dergidir ve nihayet tam metinlerine birkaç gün önce ulaşılabilmiştir.
  
  ortaya çıkması da öyle garip bir hadise ki güler misin ağlar mısın?
  
  ondokuz mayıs üniversitesi öğretim üyelerinden prof. dr. yavuz bayram, 1983 yılında üniversite talebesiyken osmanlıca kaynak taraması için babasının tavsiyesi ile bir imamın evine gidiyor. imam, yavuz bayram'a elindeki birkaç osmanlıca matbu eseri veriyor ve yavuz bayram bu eserleri alıp kitaplığına koyuyor. aradan 27 yıl geçiyor ve yavuz bayram bu osmanlıca eserleri birkaç öğrenciye lisans tezi olarak veriyor ve çocuklar araştırdığında bu eserin ilk çocuk dergisi olan mümeyyiz olduğu ortaya çıkıyor. hem de tam nüsha, 244 sayfa.
  
  şimdi ağır konuşacağım ama kendimi tutayım, edebi elden bırakmadan birkaç soru sorayım:
  
  1) akademiye kabul edilecek kişilerde aranan ilk özellik nedir?
  -merak! araştırma ve geliştirme duygusu!
  
  2) bu nasıl bir vurdumduymazlıktır ki 24 yıl "bu eser de neymiş" diye bakma ihtiyacı hissetmiyorsunuz? hadi eğitim fakültelisiniz, bir edebiyat fakülteli kadar osmanlı türkçesine hakim değilsiniz, tamam. o zaman neden bu nüshaların peşinde koşup evinize hapsediyorsunuz? koskoca mümeyyiz'i lisans öğrencileri mi tespit edecekti?
  
  3) bizim ömrümüz sahaflara adanmaya mecbur bir ömür. dîvânü lugati't-türk yıllar önce bir sahafta bulundu, yusuf u züleyha'nın tek nüshası almanya'da köhne bir kütüphanede, tanpınar'ın huzur romanında suat'ın kayıp mektupları daha geçenlerde ibrahim şahin bey tarafından bulunup yayımladı. yunus emre'nin kayıp dizelerinin prof. dr. mehmet fatih köksal tarafından yayımlanmasının üzerinden de çok geçmedi. velhasıl, edebiyatçıların ömrü bunları kovalamakla geçiyor. ne hakla çevirisini yapmadığınız ya da yapamadığınız bir eseri 24 yıl boyunca kitaplığınızda tutarak türkoloji bilginlerinin hakkını gasp ediyorsunuz? bırakın efendim, belki başka insanlar saha taramalarında bulup ortaya çıkaracaklar.
  
  biraz da eserin öneminden bahsetmekte fayda var.
  
  1869-1870 yıllarında "mümeyyiz" adlı siyasi gazetenin cuma günü çıkarılan eki olarak yayınlandı bu çocuk dergisi. ilk sayısı 15 teşrin-i evvel 1869, son sayısı 14 teşrin-i evvel 1870’de çıkarılmıştır. toplam 49 sayı çıkmıştır. her sayısı farklı renklerde basılmıştır.
  
  dergiyi kırımlı türk eğitimci sıdkı efendi çıkarmıştır. amacı, çocukların ahlakî ve edebî gelişimine katkı sağlamaktı. hedef kitlesi ilköğrenim çağındaki çocuklardır. zeka soruları ve cevapları, haber metinleri, fıkralar, okur mektupları, hikayeler, fabl ve masallar, nasihat ve uyarı metinleri, ansiklopedik metinler dergide yer bulmuştur. gazetenin artık çıkarılıp çıkarılmayacağına dair herhangi bir yorum yapılmadan yayın hayatı son bulmuştur.
• resit olmak ile karistirilmamasi gereken hukuk terimi.rust ispati 18 yasini doldurmak veya kizlarin 15 erkeklerin 17 yasinda evlenmesi ile olur.oysa temyiz kudretine sahip olmak "iyiyi kotuyu ayirt edebilecek kabul ediliebilir insan meziyetine sahip olmama ve bu yuzden saglikli muhakeme - karar verme yetisinden mahrum olma" anlamina gelir.bu yuzden 60 yasindaki bir alzheimer hastasi icin 42 senelik bir rust ispati olsa da, kendisi hastaligi nedeniyle mummeyiz olamayacaktir.
• dini literaturde 'iyiyi kotuden ayirma yetisi'ne sahip kisi olarak da kullanilir.
• türkçe karşılıklarından biri de "sezgin"dir.
• arap yarımadası ve iran'da ondalık hane ayracı olarak kullanılan işaret.
• 1869 yılında çıkarılmış olan ilk çocuk dergisinin adıdır.
• hukuk literatüründe, iyiyi kötüden ayırt etme kabiliyetine sahip kişi olarak kullanılır.
• katiplerin yazılarını ve evrakını inceleyip düzelten memur kişisi.