miserere mei deus
-
gregorio allegri`nin en cok taninan ve hikayesiyle müzik tarihinin en büyük efsanelerinden biri haline gelen eseri miserere mei, deus`un ünü, yazildigi dönemde ve sonrasindaki yaklasik140 yil boyunca seslendirilme tekelinin sistine sapeli`ne ait olmasindan dogar. hikayeye göre, 14 yasindaki mozart italya turnesi sirasinda sistine sapeli`ni ziyaret edip, notasi disariya verilmeyen bu eseri dinler ve daha sonra hafizadan notaya gecirir. bir ikinci ziyaretinin ardindan ise son düzeltmeleri yapar. her ne kadar eser kendi basina son derece degerli olsa da hafizalarda asil yer eden ve bir anlamda eserin hak ettigi ünü gölgede birakan, bu cift korolu (biri dört, digeri bes sesli) a capella eseri notaya gecirerek müzikal dehasini ortaya koyan mozart`la iliskili kismidir. elbette, bu hikayede tartismaya acik unsurlar bulunsa da, dönemin kompozisyon kurallarina hakim olan ve ortaya cikarttigi eserlerle müzikal dehasi tartismaya yer birakmayan mozart`in bunu basarmis olmasi akla yatkindir. duyuldugunda insani saskinliga sürükleyen bu hikayenin yarattigi etki, armoni kurallariyla biraz hasir nesir olunduktan sonra önce büyüsünü kaybeder gibi olsa da aslinda bir baska takdir ve hayranliga birakir yerini.
-
lat. "tanrım bana merhamet et". paskalya öncesi kutsal çile haftasında*** okunan, kendisi de hikâyesi de meşhur katolik ilahisi. katolik kutsal haftası geçen haftaydı, gerçi ortodokslarınki bu hafta. roma, bu konudaki aforozu kaldıralı çok olduğu için rahatça dinleyebiliriz*. ödüllü koro şefi nigel short ve korosu (ismini kutsal haftanın son üç gününde okunan duadan alan) tenebrae'nin yorumunun tamamını bulan kaçırmasın, bir kuple.
-
"less is more" değil, "less is universe" diyen müzik.
"tanrım beni günahlarımdan arındır" derken soprano'nun tepeye vurmasıyla kullaklardan aşağıya arınıyoruz. buradaki arınma ve temizlenme işlemini sağlayan sopranonun, 2 aşamalı şekilde climax'a ulaşıp süzülerek aşağıya inmesi dinleyici üzerinde elektriksel bir boşalma yaratıyor. evet climax dedim evet boşalma dedim. hadi daha net söyleyeyim; orgazm'ın, tarihteki en güzel müzikal karşılıklarından biriyle haşır neşir olduğumuzu sanıyorum. genelde dinsel kirlenmenin tetikleyicisi olarak görülen cinsellik, "dünyevi olan"ın temelidir. kirlenme her zaman cinsellikle başlar. bu külliyatta bulup bulacağımız en uhrevi ve saf eserlerden birindeki -dünyevi şeylerden- arınmayı sağlayan şeyin dönüp dolaşıp yine orgazm'a dayanması enteresan.
kirlendiğimiz suda arınıyoruz..
http://www.youtube.com/watch?v=fcwo1hkhu40
(kaçırılması imkansız olduğu için climax'ların saniyesini belirtmiyorum. yüksek sesle dinleyiniz. bu arada o balkondaki sopranoyu* yirim, yirim : ) ) -
yakın zamanda çok özel bir mekanda canlı dinleme fırsatı bulduğum eserin hikayesi gerçekten etkileyicidir.sistine şapeli dışında söylenmesi bile afaroz edilme nedeni olan bu eserin şapel dışında okunmasına neden olup notalarını çıkarmış olan ve bunu sadece 14 yaşında yapan wolfgang amadeus mozart daha sonradan 14. papa clement tarafından huzura çağrılmıştır.bunun ne demek olduğunu anlayan mozart isteksizce de gitse çok şaşıracağı bir övgü almıştır.bununla beraber eser zaman içerisinde çok büyük değişiklere uğramış türlere de sahip olsa orjinaline genel anlamda sadık kalınır.ufak tefek müzikal çıkışlar dışında neredeyse allegrinin yazdığının aynısı bir eser dinleriz.bazı efsanelere göre ise sistine şapelinin baş şarkıcılığını yıllardır elinde tutan kişiyle mozartın yolları londrada kesişir ve eserin asıl hali oradan gelir.miserere mei deus un elimize ulaşmasını sağlayan belki mozarttan sonraki en önemli kişi ise felix mendelssohn dur.
-
hiç bir şeye değilse de, çoksesli müziğin mucizeviliğine taptıran parça.
-
1638'de yazılan eser.
parlak bir kristal kadar saf,
insanın ruhunu parçalayan, unutulmaz bir çığlık.
yazıldığı günden itibaren kopyasının çıkarılması yasaklanmıştı. çünkü vatikan, bu eserin mistik aurasını korumak istiyordu. lakin 1770 yılında, 14 yaşındaki wolfgang amadeus mozart, roma yolculuğu esnasında bu eseri 2 kere dinleyip tamamını zihninden kağıda dökmüştü. miserere'nin ilk izinsiz kopyası bu şekilde çıkarılmış oldu. akabinde 1771 yılında londra'da çoğaltıldı ve bunun önüne geçemeyen vatikan, yasağı kaldırmak zorunda kaldı. -
buraya türkçesini bırakayım bende.
acı bana, tanrım
büyük iyiliklerine göre
ve merhametinin çokluğuna göre
beni bütün kötülüklerimden yıka
ve beni günahlarımdan arındır
kötülüklerimi bildiğim için
ve günahlar her zaman benden önce olduğu için
yalnız başına, günah işledim
ve senden önce kötülük yaptım
konuşmanda adil olabilirsin
ve yargında haklı çıktı
bak, ben kötülük içinde düşünmüştüm
ve annem beni günahta düşündü
bak, iç kısımlarda gerçeği arzuluyorsun
ve bana gizli yerlerde bilgelik öğretiyorsun
zufaotuyla arındır beni ve temiz olayım
yıka beni, şimdiden daha beyaz olayım
ve mütevazi kemiklerim sevinçle
yüzünü günahlarımdan çevir
ve bütün kötülüklerimi sil
bana saf bir kalp yarat, ah, tanrım
ve içimdeki sağ ruhunu yenile
beni gözünden defetme
ve kutsal ruhunu benden alma
bana sevincini ve kurtuluşunu geri ver
ve beni istekli bir ruhla tut
sana yolundaki günahkarları öğreteceğim
ve onlar sana döndürülmüş olacaklar
beni kandan kurtar
tanrım, kurtuluşumun tanrısı
dilim dürüstlüğünden övgü alacak
tanrım, aç dudaklarımı
ve ağzım senin şanını söyleyecek
çünkü sen fedakârlıklar istemedin
çünkü fedakârlıklardan zevk almıyorsun, yoksa bunu yaparım
ne de yanmış kurbanları arzuluyorsun
tanrının fedakârlıkları kırılmış bir ruhtur
kırılmış ve mütevazi bir kalbi tanrı hor görmez
rabbinin huzurunda iyilik yap
zion'a zevk ver ve kudüs'ün duvarlarını inşa et
o zaman sen dürüstlüğün kurbanlarını kabul ediyorsun
adaklarda ve yanmış kurbanlarda
sonra sunağına boğalar sunmuş olacaklar -
ruhu bazen herhangi bir ibadeti yerine getirmekten daha fazla arındıracağına inandığım, sihirli müzik.
başka bir mucize için, (bkz: spem in alium). -
youtube'da yeni çok iyi bir kaydına denk geldim, o da bu başlık altında mutlaka bulunmalı :
miserere mei, deus - tenebrae choir -
ilgilisi ve araştırmacısı olduğum ortaçağ avrupasına dair ne varsa okunurken, fonda çalabilecek tanrısal eser...
hiçbir şeyiyle bu dünyadan değil, orası kesin. tamamen saf, berrak. duru...
yalnızca dinî mekânlara da özel değildir, aynı zamanda ve aslında uçsuz bucaksız mekânlarda da dinlenebilir. abant gölü'nün ücra köşelerinde de olabilir. carcassonne'da olabilir.
kudüs'te olabilir. aslında en güzeli, kudüs'tür... bütün dinlerin merkezine barış geldiği gün, şehrin ortaçağ zamanları hayal edilerek şehirde dolaşırken dinlenebilir...
bbc'nin konserinde soprano elin manahan thomas'ın zirveye çıktığı anlar, hakikaten aşkın anlardır... neredeyse ruhun bedenden ayrılmasına, neredeyse saf ruhsallığa ulaşılan anlardır.
dinleyiniz, dinletiniz
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap