metastaz

• bu bayram sabahında gözlerimde yaşlarla canım anamı canım babamı düşündüm. hayatlarında ters giden, bizi onlarsız bırakan olguları bulmaya çalıştım.
  
  babamınkini anlıyorum. annemin ölümünden sonra hayat onu tüm hayatı boyunca özlemini duyduğu yaşam koşullarına ulaştırmıştı ama o "gül yok tadı yok" diyordu. hayatın anlamını yitirmişti fon onu mutlu edemiyordu. annemden beş yıl sonra babamı da kanser koparıp aldı bizden.
  
  anneminkini anlamak biraz daha zor, tahminlerim olsa da tam emin olamıyorum. o da sanırım anneannem ve büyükbabamın babam hakkında sürekli olumsuz konuşmalarından ve benzeri şeylerden epeyce etkilendi. ölümünden sonra kardeşlerimle evi toplarken her taşındığımız evin duvarına astığımız genç kızlık resminin arkasına bir yazı yazdığını görmüştük. yazıda "mezar taşıma yazılsın" diyordu, "kimseyi kırmadım ama kendim paramparça oldum".
  
  babam yaşam enerjisi yüksek biriydi. hayatın güzelliklerini anlar, annemi ve bizi mutlu etmek için elinden geleni yapar ne yaparsa güzel yapardı. mücadeleciydi. hayat ona bonkör davranmasa bile çabalardı.
  annem de naif ve ılımlı biriydi. hep gülerdi, sıcacık gülerdi. her ikisi de çevrelerinde savilen, saygı duyulan kişilerdi.
  ben ise biraz hoşnutsuz bir tipim. benzeştiğimiz yönler de var; annem kadar iyimser babam kadar mücadeleciyim. her ikisi gibi ben de iyiye, güzele tutkunum.
  anne ve baba tarafımdan kanser nedeniyle kayıplarımız epeyce oldu. hepsinin yaşamının iç yüzünü bilemem tabii, bildiklerim, gözlemlerim beni hep aynı sonuca götürüyor. kanser olan hastalar incelense eminim hepsinin yaşamlarında yakın zamanda onları hayattan koparacak denli kuvvetli etki bırakan, kabullenemedikleri olgular çıkar. benim kanser sürecim de aynı şekilde başlamıştı...
  
  başlık metastaz ben oturmuş kanseri anlatıyorum çünkü kanseri anlamadıysak metastazla tanışıyoruz. metastaz; en kısa ve öz tanımıyla vücudun kanser sürecine girmesine neden olan etkilerin hala devam ediyor olması demektir. kanseri anlayıp çözüm üretilememiş ki vücut aynı tepkiyi sürdürüyor.
  
  kanser olan bir yakınınız varsa/olursa, o kişi sizin için uğrunda bazı şeyleri değiştireceğiniz kadar önemliyse lütfen onu yaşamdan koparan olguları anlayıp elinizden geldiğince düzeltmeye çalışın. onun ihtiyacı olan en önemli şey yaşam enerjisidir.
• duydum duymaz olaydım dediğim, babamın günden güne gözümüzün önünde erimesini izlerken, sürekli lanetler okuduğum kelime.
• kanser hücrelerinin vücudun bi kısmından başka bi kısmına geçmesi.
• duyduğum andan beri hayatımın merkezine oturan kelime, tam da artık her şey yolunda, tümör küçülmüş işte derken, metastaz geldi çaktı suratımın ortasına. aylardır kanserle mücadele eden anneyi yorgun düşürmüş pes ettirmiş, benim bütün umutlarımı silip süpürmüş yerine en karanlık düşünceleri getirmiş olan kelime.
• bir kanser metastaz yapmissa evre 4 sayilir.
• türkçeye fransizca "métastase"dan geçmistir ama asli yunancadir. kelimesi kelimesine "yer degistiriyorum" demektir.
• primer tümörden ayrılan bir hücrenin kan ya da lenf yoluyla başka bir doku ya da organa gidip ikincil bir tümör oluşturmasına ve tüm bu sürece verilen isimdir. çeşitli aşamaların gerçekleşmesi gereken kompleks bir süreçtir.
  
  primer tümörden bir hücrenin ayrılması ve doku stromasına invaze olması gerekmekte, yani hücreler arası ortamı sindirerek hareket etmesi ki vücuttaki tüm mekanizmalar bu duruma karşı bir mücadele veriyor her zaman.
  
  bunu başardıysa 2. aşama, yakınındaki bir kan yada lenf damarını bularak dolaşıma katılmak. ki damar duvarını sindirmek için de enzim salgılaması lazım.
  
  hadi damardan girdi diyelim. dolaşımda sağ kalması anormal bir hücre için çok zor bir durum. velek ki sağ kaldı. dolaşımdan çıkıp yeni bir doku ya da organa adapte olarak angiogenezi yani yeni damar oluşumunu sağlaması ve kendini beslemesi lazım ki ikincil bir tümör oluşturabilsin.
  
  bening yani iyi huylu tümörler metastaz yapmazken, malign yani kötü huylu tümörler metastaz yapar. dolayısıyla ailesinde kanser geçmişi olanların her yıl mutlaka bir tümör markırlarına baktırması yararlarına olacaktır.
  
  her metastaz tedavi edilmez diye bir kaide yok. ileri seviye olmasına rağmen kemoterapi ve radyoterapi ile sağlığına kavuşanlar mevcut. kanserin tipi, hastanın genel durumu çok önemli tedaviye yanıt aşamasında. ama en önemlisi erken teşhis, o yüzden arada sırada gidip bir kan tahlili yaptırmak gerek.
• 2 gün öncesine kadar bilmediğim, keşke öyle de kalsaydım dediğim şey.
• keske anlamini hic bilmeseydim dedigim kelime
• sanırım erdoganin yeni öğrendiği kelime. bu ara her konuşmasında cümle içinde kullanıyor.epey pekiştirdi bence.