• tarihin gordugu en buyuk insanlardandir. incil'i almanca'ya cevirmistir. tarihte almanca yazilmis ilk eser de budur. kendisi bu eseri yazarken tanri'nin yarattigi herseyi buyuk harfle yazma karari almistir; bu kural almanca'da hala uygulanir.
  • ismail hami danişmend'in "izahlı osmanlı tarihi kronolojisi" nde yer alan bir pasaja göre "protestanlığın kurucusu martin luther,türk milletini, allah tarafından avrupanın cezasını vermek için gönderilmiş bir kuvvet saymış ve hatta türklere mukavemetin küfür olduğunu bile ilan etmiştir.bu vaziyeti büyük bir alaka ile takip eden kanuni'nin iki de bir de lutherin sıhhat ve muvaffakiyet derecesi hakkında malumat aldırdığı bile rivayet edilir." bunun yanısıra lutherin "kanuni'den arpalık alan ve gizli din taşıyan bir diyanet işleri görevlisi olduğu" iddia edilmiş ancak bir belge gösterilmemiştir.
  • kesinlikle başarılı olarak kabul edilebilecek reformist papaz. zayıflamış ve artık saygınlığını yitirmeye başlamış katolik mezhebi temelli olan, protestanlık mezhebinin kurucusu.
    her ne kadar pek çok insan tarafından sevilen bir şahsiyet olsa da sevmeyenleri de yok değildir. bu sevgi eksikliğinin temelinde onun devletle ilgili düşünceleri vardır. dünyada ki düzeni tanrının bir parçası olarak görürdü ve bu düzenin önemli bir sağlayıcısı olarak da devleti görürdü. her kim devlete karşı gelicek olursa büyük bir günah işlemiş olurdu. bu açıdan bakıldığında almanya da egemenlik mücadalesini sürdüren prensliklerin bir reformu olarak kabul edilebilir protestanlık. az önce bahsettiğim düşünceye ek olarak, yahudi insanlara karşı olan olumsuz hatta nefret dolu görüşleri, hitler gibi büyük bir insanlık dramı yaratıcısının ortaya çıkması için gerekli zemini oluşturmuştur.
    ayrıca türkleri de tanrı nın hristiyanlığı cezalındırma da kullandığı kişiler olarak görmüştür.
    (bkz: protestan)
    (bkz: 95 tez)
  • kendi donemine kadar cok farkli kullanimlari olan almanca'nin ilk ortak dilbilgisi kurallarini belirleyen ve isim olan her seyin buyuk harfle baslamasi kuralini koyan dilbilimcidir.
  • çalışmayı bir nevi ibadet olarak gören kişi. ona göre insan ibadet etmediği zaman zarfında çalışarak ve işine bağlı olarak tanrı'ya hizmet etmeye devam etmeliydi. nüfuz ettiği bölgede ise bu öğretinin halen etkilerinin görebiliriz. alman disiplininin kaynağıdır diyebiliriz.
  • martin luther'in 1498'den 1501'e kadar eisenach kentinde öğrenci iken kaldığı bir ev hâlâ ayakta. bu ev yeni tamir edildi. 500 yaşındaki bu ev, neredeyse orijinal hâliyle ayakta, dikkat buyurun lütfen. çünkü bu ev almanlar ve hıristiyan âlemi için çok önemli, çok değerli bir ev. önem ve değer verdikleri için bu eve bakıyorlar. baktıkları için de, 2015'te tam 4 milyon avro harcayarak tekrar elden geçirildi.

    aşağı yukarı 100 metrekarelik bir arsa üzerinde inşâ edilmiş 4 katlı bu ev 500 yıllık olduğu için, 500 yıl önceki inşaat tekniklerine uygun bir şekilde elden geçirildi, onarıldı. bu yüzden de 4 milyon avro gibi bir tamirat bedeli çıktı ortaya. bu demek oluyor ki, almanya'da hâlâ 500 yıl önceki teknikleri bilen, tanıyan, uygulayabilen ustalar olduğu gibi, 500 yıl önceki malzemeleri bulabilecekleri üreticiler de var. ve bu ustalar ve üreticiler dünyanın başka bir yerinden gelmiyorlar, bizzat hepsi ve tüm inşaat malzemeleri alman malı. bir diğer husus da bu işi yapabilen ustalar, bizzat kelime anlamıyla işinin ehli birer "usta", yâni "meister". ve bu ustalar ustalıklarıyla geçimini sağlayabiliyor, aile kurabiliyor, ev, araba alabiliyor, devlete vergisini verebiliyor ve tatil de yapabiliyorlar...

    hâsıl-ı kelâm; ecdâd sevgisi böyle bir şeydir. kuru kuru seviyorum demekle ecdâd sevilmez. bunu yapanlar sadece ecdâdını sevdiğini iddia edebilir, zannedebilir. âinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz. sevgini âmelinle ortaya koyacaksın, ızhâr edeceksin, kî hâlin belli olsun. kuru hamâsetle, kuru laf salatasıyla bence peynir gemisi bile yürümez.
  • martin luther, ongordugu reform ile ronesans'in guclu yikiminin sinmesine neden olan din adamidir. cigrindan cikmis bir guc olan kilisenin ronesans ile iyice sallanan tahtini bir "yenilenme" perdesi ile onarmis ve saglamlastirmistir.

    "bir alman kesis, luther, roma'ya geldi. bu kesis, benliginde bahtsiz rahibin butun intikama susamis icguduleriyle, roma'da ronesans'a karsi baskaldirdi... en derin sukranla, olup biten muazzam isi, hristiyanligin kendi payitahtinda* ustesinden gelinisini anlamak yerine, onun nefreti bu oyundan yalnizca kendine besin cikarabilecegini anladi. dindar bir insan yalnizca kendini dusunur. -luther papaligin yozlasmasini gordu, oysa tam tersi elle tutulur hale gelmisti: eski yozluk, peccatum originale*, hristiyanlik degildi artik papa'nin tahtinda oturan! yasamdi! yasamin zaferiydi! butun yuksek, guzel, yurekli seylerin buyuk evet'iydi!... ve luther yeniden kurdu kiliseyi: ona saldirdi..."*

    nietzsche, bu ates sacan cumlelerde luther'in bilincli bir sekilde ronesans'in onunu kestigini soyluyor. bunun dogrulugu tartismaya ne denli acik olsa bile, kesin olan sey, luther'in hristiyan egemenlik sistemini yeniden yapilandirmada ve istese de istemese de ronesans'in dunya tarihine kazandirdigi kultur devrimini -en azindan almanya'da- kesintiye ugratmada buyuk bir rolu oldugudur.
  • gecenlerde hakkinda yazili bir makeleyi okurken beni yerlere vuran dinbilimci. kendisi verdigi bir resmi yemek sonrasi misafirlerine hitaben aynen sunu soylemis:
    "neden osurup, gegir miyorsunuz, yoksa yemekleri begenmediniz mi?"
    demek vakti zamaninda adab-i muaseret kaideleri daha bi baskaymis...

    almanca dili ile hasir nesir olanlar icin orijinali (ki orjinali daha da bir yarici):
    "warum ruelpselt und furzelt ihr nicht? hat es euch denn nicht geschmackelt?"
  • martin luther katolikliğin en temel ilkesine karşı çıkmıştır. içtihat yolunun açık olması, yani o anki durum için papanın sözünün tanrı sözü yerine geçmesidir. bu cennette yer satmaktan, dinden çıkarmaya, günahları affetmekten, dine yeni kurallar koymaya birçok alanı kapsar. bunun en belirgin olduğu yer ve luther'ın isyan ettiği nokta parayla günah bağışlamaktır.

    peki bu cesareti gösteren luther siyasetin çarklarına takıldıktan sonra ne olmuştur? idealist din adamı özelliğini kaybetmiş, bir siyasetçi ve prenslerin kuklası haline gelmiştir. eline güç geçtikçe yozlaşmıştır. sahip olduğu gücü koruyabilmek için daha da yozlaşmıştır.

    nispeten onun düşüncelerinin de etkisiyle ve ona da güvenerek ayaklanan köylülere karşı verdiği tepkiler sertin ötesindedir. bu konuda yazdığı kitabın adı "katil ve hırsız köylü sürülerine karşı" olarak çevrilebilir.

    reformcu bir din adamı kendini aşabilecek olanları gördükçe sevinmelidir değil mi? ne yazıkki değil. luther reformun kendinden daha uç noktalarında olan anabaptistleri ve benzerlerini yok etmek için elinden geleni yapmıştır. din adamları hiyerarşisine karşı çıkan, dinin insanla tanrı arasında olduğunu söyleyen luther, 360 derece dönerek bir protestan hiyerarşisi yaratmakta sakınca görmemiştir.

    kısaca kesinlikle bir aydınlanmacı ve özgür düşünce adamı değil, sadece ve sadece gençliğinde cesur ve şartların kayırdığı bir din adamıdır. bir çok cesur ve çok idealist din adamı yanlış zamanda, yanlış yerde fazlaca idealist oldukları için kıtır kıtır kesilirken (mesela üçleme inancını sorgulayanlar), kendisi saraylarda yaşamıştır.

    yaptığı eylemlerin kendisini aşan sonuçları avrupa'da hoşgörü kültürünün yerleşmesinde büyük pay sahibidir, ancak kendisinin hoşgörüyle uzaktan yakından bir alakası yoktur.
  • "türklere karşı gelmek tanrının iradesine karşı gelmektir" sözünün sahibi reformist. kanuni sultan süleyman'ın avrupa'daki birleşme hareketlerini önlemek için destek verdiği kişidir ki tarihçi hammer'in "türkler olmasaydı protestanlık ayakta kalamazdı" sözü de buna işaret eder. yahudi soykırımının kazanını hazırlamakla itham edilmesi ise anlamsızdır. yahudilere karşı da türklere karşı beslediği sevgi ve düşmanlığı aynı anda beslemiştir. hatta "bizler yahudiler karşısında köpekler gibi olmalıyız" sözü bu sempatisini ifade eder. günümüzde protestan kiliselerinin katolik kiliseleri ile sıkı fıkı olmaları ise ilginçtir. çünkü katolik kilisesi luther üzerindeki afarozunu hala kaldırmamıştır.
hesabın var mı? giriş yap