• diyarbakir havaalani'nda thy'nin ucagi kalkacak. gorevli, yolculari ucaga davet etmek icin son anonsu yapiyor.hoparlorlerden yukselen sozcukler soyle:
    "sayin yolcilar!
    ucak on dakka sonra kahacahtir.
    polis kontrolunden gectiizz, gectizz...
    gecmediz, ucah gitti, siz kaldiz...
    tikkatinize."

    hürriyet gazetesi 4.1.2001
  • slavik kokenli oldukca zor dil. bu dili zor kılan iki onemli ozellik: sessiz iki harf yanyana geldiginde bizim kulagimiza ayni gibi gelen ama aslinda farkli algilanan sesler olusturular ve dolayisiyla da farkli kelimeler yaratabilirler. ornegin cz de ç dir, c uzerinde virgul olan da ç diye okunur. ancak ilki agiz icinde yuvarlanarak ve bastirilarak vurgulanir, ikincisi ise daha hafif bizim kullandigimiz turden bir ç dir. bunun gibi pek cok harfin yanyana gelmesi farkli okunuslar ve vurgular gerektirir. bir de sessiz ve sesli harfler yanyana geldiginde sekil degistirirler. mesela ie'den sonra gelen s'nin ş olması gibi. duyulan seyin yazilmasi da o nedenle zordur. dilin ikinci zorlugu feminen ve maskulen kelimeler ve fiillerin yine feminen ve maskulen hallere girmesi ve her farkli zaman icin farkli sekiller almasidir. bir keresinde saymistim, bir kelimenin icinde bulundugu zamana ve birlikte kullanildigi diger kelimelere gore 29 farkli sekle girdigini hatirliyorum. bir polonyali cocugun dilini tam anlamiyla ve eksiksiz olarak 7 yasinda konusmaya ve anlamaya basladigi da soylenmisti bana. bir de ucuncu olarak sesli harfler az kullanildigi icin uzun ve sessiz harflerden olusan kelimeleri telafuz etmek gercekten zordur. ornegin krakowskie przedmieszczie varsovanin ana caddelerinden biridir. buradaki ikinci kelime "pjedmişçe" seklinde okunmaktadir ki yukarida bahsettigimiz ş ve ç nin vurgusu dogru yapilmazsa insanlar bu kadar bariz bir kelimede bile suratiniza alik alik bakmaya devam edecektir. bir de altinda virgul olan a ve e harfleri vardir ki bunlari soylemek gercekten zor ve bir o kadar da komiktir. aksanli e, "euğ', aksanli a, ise "auğ" seklinde okunur.

    hos bir kac ornekle konuyu kapatmak gerekirse (ki uzeri cizili l, uzeri virgullu n gibi aksanlari goremiyoruz bu klavyede) meshur sinema yonetmeni krzysztof kieslowski'nin dogru okunusunun "kjiştof keşlowski", meshur lech walesa'nin "leh vaveğsa", ve meshur yazar jerzy kosinski'nin (sasirmayiniz) "yejı koşiynski" seklinde okundugunu ekleyelim.
  • slav dil grubunun çekçe ve slovakça ile birlikte batı slavca grubunda yer alan dil. lehçe gerçekten zor bir dil. bunun da bir çok nedeni var. kısaca fazla detaylı gramer yapısı ve istisnaların çokluğu diyebiliriz.

    öncelikle alfabede 32 harf var. ancak iki harfin yan yana gelmesiyle oluşturulan sesler de var. harflerin bir bir telafuzu zor olmasa da, iki tane ş ve ç, üç j vs. sesinin olması ve bir kaç sessiz harfin yan yana gelmesinden dolayı telafuz zorlaşır.

    lehçe'yi zorlaştıran nedenlerden bir tanesi her kelimenin eril (rodzaj meski), dişi (rodzaj zeski) ve nötr (rodzaj nijaki) olmak üzere bir cinsiyetinin olması. istisnaları olmakla birlikte genel olarak tüm sessiz harfle biten kelimeler eril, a ile biten kelimeler dişi, o ve e ile bitenler ise nötr. okulary (gözlük) ve drzwi (kapı) gibi bazı kelimeler ise çoğul olarak sınıflandırılmış.

    ismin hallerine baktığımızda, toplam yedi tane mevcut.

    mianownik (yalın hal)
    dopelniacz (ait olma durumu)
    celownik (-e hali)
    biernik (-i hali)
    narzednik (eylem, vasıta durumu)
    miejscownik (-de hali)
    wolacz (seslenme hali)

    her hal durumuna göre kelimler ek alır. bu bakımdan (bence) türkçe'ye biraz benzerlik gösterse de bu ekler bazen sadece ek iken bazen son hecede değişikliğe uğramayla olur. tam bu sırada lehçe'yi zor hale getiren örneklerden birine değinelim. sıfatlar da etkilediği ismin gramatiksel hal durumuna göre değişiklik gösterir.

    brat (erkek kardeş, eril canlı), samochod (araba, eril cansız), siostra (kız kardeş, dişi), dziecko (çocuk, nötr). her kelimeye dobr- (iyi) sıfatını eklediğimizde eğer bu kelimeler ve iyi sıfatı cümlenin öznesi durumunda ise, yani yalın halde ise :

    dobry brat
    dobry samochod
    dobra siostra
    dobre dziecko

    aynı kelime miec (sahip olmak) sıfatı ile kullanılıp cümlenin nesnesi durumunda olduğunda,

    mam dobrego brata (iyi erkek kardeşim var)
    mam dobry samochod (iyi arabam var)
    mam dobra siostre (iyi kız kardeşim var)
    mam dobre dziecko (iyi bir çocuğum var)

    bunun yanında miejscownik (bulunma, -de hali) ve dopelnicz (ait olma durumunun, yönelme olarak kullanldığı durumda) hallerinde hem preposition (ön edat) hem de ek olarak gözükür. bu durumda lehçe biraz türkçe gibiyken biraz da diğer hint-avrupa dilleri gibidir. örnek vermek gerekirse,

    kuzyn (kuzen, eril canlı), klub (klub, eril cansız), restauracja (restoran, dişi), kino (sinema, nötr)

    ide do mojego kuzyna (kuzenime gidiyorum)
    ide do nowego klubu (yeni kluba gidiyorum)
    ide do dobrej restauracji (iyi restorana gidiyorum)
    ide do nowego kina (yeni sinemaya gidiyorum)

    sklep (market, eril cansız), warszawa (varşova, dişi), biuro (bürö, nötr)

    pracuje w nowym biurze (yeni büroda çalışıyorum)
    mieszkam w pieknej warszawie (güzel varşova'da yaşıyorum)
    robie zakupy w drogim sklepie (pahalı marketten alışveriş yapıyorum)

    fiilere gelirsek, lehçe'de her fiil için eylemin bitirilmiş (dokonany) ve bitirmemiş (niedokonany) iki türü mevcut. ayrıca bu eylemin tek kez ya da rutin olarak mı yapıldığını da gösteriyor. genelde fiilin önüne bir ek getirilerek yapılsa da, bazen fiil içindeki bir ya da birkaç harf değişimi veya tamamen farklı bir fiil olablir. bu nedenle belli bir kuralı yok. örnek vermek gerekirse,

    czytac - przeczytac (okumak)
    czekac - poczekac (beklemek)
    pic - wypic (içmek)
    konczyc - skonczyc (bitirmek)
    gotowac - ugotowac (yemek pişirmek)
    pytac - zapytac (sormak)
    uczyc sie - nauczyc sie (öğrenmek)

    sprawdzac - sprawdzic (kontrol etmek)
    wystac - wstac (kalkmak)

    mowic - powiedzic (konuşmak)
    kupowac - kupic (satın almak)

    *to be continued...
  • hareken bildiren fiilleri çok karmaşık olan dildir. yapılan hareketin araç yardımıyla yapılıp yapılmaması çok önemlidir. bazen bu araçların nitelikleri de önemlidir (uçuyor mu, yüzüyor mu, vs.) örneklerle açıklarsak:

    do domu - eve
    do kina - sinemaya
    do turcji - türkiye'ye
    do krakowa - krakov'a

    -------------------------gitmek-------------------------

    ide do domu - eve gidiyorum. (şu anda, yürüyerek)
    chodze do kina - sinemaya giderim. (zaman zaman, sık sık, her hafta, her gün, vs. yürüyerek)
    pojde do domu - eve gideceğim. (gelecekte, yürüyerek)

    jade do domu - eve gidiyorum. (şu anda, tekerlekli herhangi bir araçla)
    jezdze do krakowa - krakov'a giderim. (zaman zaman, sık sık, her hafta, her gün, vs., tekerlekli herhangi bir araçla)
    pojade do krakowa - kraow'a gideceğim (gelecekte, tekerlekli herhangi bir araçla)

    lece do turcji - türkiye'ye gidiyorum (şu anda, uçan bir araçla)
    latam do turcji - türkiye'ye giderim (zaman zaman, sık sık, her hafta, her gün, vs., uçan bir araçla)
    polece do turcji - türkiye'ye gideceğim (gelecekte, uçan bir araçla)

    plyne do turcji - türkiye'ye gidiyorum (şu anda, yüzen bir araçla)
    plywam do turcji - türkiye'ye giderim (zaman zaman, sık sık, her hafta, her gün, vs., yüzen bir araçla)
    poplyne do turcji - türkiye'ye gideceğim (gelecekte, yüzen bir araçla)

    -------------------------taşımak-------------------------

    ksiazke - kitap (akkuzatif halde)
    diğer bütün kelimeler - taşımak

    niose ksiazke - kitap taşıyorum (şu anda,yürüyerek)
    nosze ksiazke - kitap taşırım (zaman zaman, sık sık, her hafta, her gün, vs., yürüyerek)
    zaniose ksiazke - kitap taşıyacağım (gelecekte, yürüyerek)

    wioze ksiazke - kitap taşıyorum (şu anda, herhangi bir araçla)
    woze ksiazke - kitap taşırım (zaman zaman, sık sık, her hafta, her gün, vs., herhangi bir araçla)
    zawioze ksiazke - kitap taşıyacağım (gelecekte, herhangi bir araçla)

    bunun yanında hareketin niteliğine göre de değişik fiiller vardır.
    örneğin,

    przyjsc - yürüyerek gelmek (girmek)
    przyjechac - araçla gelmek (girmek)

    wyjsc - yürüyerek çıkmak
    wyjechac - araçla gitmek çıkmak

    odejsc - yürüyerek yavaş yavaş uzaklaşmak
    odjechac - araçla yavaş yavaş uzaklaşmak

    podejsc - yürüyerek yavaş yavaş gelmek, yaklaşmak
    podjechac - araçla yavaş yavaş gelmek, yaklaşmak

    anlamlarına gelir.

    not: sözlük lehçe karakterleri desteklemediği için, lehçe kelimelerdeki harflerde nokta, şapka, kuyruk vesaire gibi eksikliklere neden olmuştur.
  • 1 lira atınca titreterek masaj yapan koltukta konuşulan bir ukraynacadır aslında.
  • hizmette sınır yok, hatunları etkilemede kullanabileceğiniz cümleler benden gelsin:

    --- spoiler ---
    okunuşlarıyla yazılmıştır
    --- spoiler ---

    zabiyaj minye----------beni öldürüyorsun(güzelliğinle falan)

    yestaj piemkna--------------------çok güzelsin

    maş piemkne otçı----------gözlerin çok güzel

    uvielbiem çie----------sana tapıyorum

    piemkne şeym uşmıyahaş----------çok güzel gülüyorsun

    yestaj moin sıkarbem----------sen benim kıymetlimsin

    nie moge pişestaç otobie mışleç--------seni düşünmeden duramıyorum

    umuviş şeuım ze mnoo----------- benimle çıkar mısın

    laçego yestaj taka piemkna--------niye bu kadar güzelsin

    mogea oglondac tfoyo piemkno buje godcinami---------güzel yüzünü saatlerce izleyebilirim

    piemkna cefceno-------güzel kız

    sıkajdım diniem sıtayej soraz piemkneyşa----------her geçen gün daha da güzelleşiyorsun

    (bkz: copy paste değil alın teri)
  • lehce, alfabesinde dilin tarihsel gelisiminin etkisiyle uc adet gereksiz harf bulunan bir dildir. turkcedeki /u/ sesi icin "u" ve uzerinde bir aksan isareti olan "o", turkcede bulunmayan ancak "/j/ sesinin sert hali" seklinde tarif ede(meye)bilecegimiz ses icin "rz" ve uzerinde bir nokta bulunan "z" ve turkcedeki /h/ sesinin daha bir girtlaksi olani olarak tarif etmek zorunda kaldigim /x/ sesi icin "ch" ve "h" harfleri bulunur. bu harfler, bir zamanlar farkli sesleri temsil ederlerken, modern lehcede ayni sesleri temsil etmektedirler.

    lehcenin dikkat cekici bir diger ozelligi de, phoneticity oraninin bazi kelimelerde dusuk olmasidir. yani, bazi kelimeler yazildigi gibi okunmaz. ornegin, "pieprz" kelimesinin -yukarda belirttigim uzere "rz" harf kombinasyonunun /j/ gibi bir sesi temsil ettiginden dolayi- turkce traskripsiyonla /piepj/ seklinde telaffuz edilmesi gerekirken, asagi yukari /piepş/ seklinde telaffuz edilir.

    bu iki durumdandir ki, polonyalilar arasinda disleksi o kadar yaygindir ki, 3-4 kisiden birinde bulunur. dislektiklere bir rapor verilir, bu rapor sayesinde sinavlarda yapilan imla hatalarindan puan kirilmamasi saglanir.

    edit: eklemeyi unuttum, "bir polonyalı'nın önüne türkçe bir metin koyup, "j - y" farkını belirtmeniz yeterlidir. metni tamamen, düzgün bir türkçe telaffuzla okuyabilecektir." demis bir arkadas, iki yildir polonyalilara turkce ogreten biri olarak katilamayacagim. sunlar gibi durumlar var:

    - turkcedeki "y" harfinin karsiligi lehcede "j" olarak gosterilir, ayrica, lehcede "y" harfiyle gosterilen ses turkcedeki "ı" harfiyle gosterilen ses oldugundan, bu polonyalilar icin zor bir durum teskil eder, cunku kelimeye baktiklarinda y harfini bir unlu olarak gorurler ilk anda.
    - türkçedeki "c" harfi lehcede /ts/ seklinde telaffuz edilir.
    - türkçedeki "ö" ve "ü" harflerini telaffuz etmek almanca veya bu sesleri bulunduran baska bir dil bilmeyen bir polonyali icin gayet zordur.
    - polonyalılar bizdeki "c, ç, ş, j" harflerini kendi dillerinde bulunan daha sert seslerle telaffuz etme egilimindedirler.
    - türkçede bulunan ince /k/, /g/, /l/ seslerini ve bunlarin kalin karsiliklarini zaman zaman karistirirlar.
    - "ı" - "i" ayrımı da genel bir sorundur, butun "ı" lari "i" seklinde telaffuz etme egilimi gosterirler.
  • lehce,dünyada öğrenilmesi en zor üçüncü dil
  • şu an odamdaki üç polonyalı arkadaşımın kendi arasında konuştuğu dil. şifreli cine 5 gibi lan.
  • öyle bir dil ki okuyunca yazarının klavyesinin üstünden kedi geçmiş zannediyorsunuz. ya da kafa atmış klavyeye, ne bileyim.

    zdmuchnela swieczki a teraz wcina tort zapijajac go szampanem

    bu nedir ya?
hesabın var mı? giriş yap