jurassic park

• dün gece televizyonda 1997 yapımı filmine denk geldim. ismi kayıp dünya jurassic park. daha önce filmleri tam anlamıyla izlemediğimden yeni filmlerinden biri zannettim. ama sonra dikkatle bakınca sinemadan anlayan biri olmamama rağmen görsel efektlerin sırıtmadığını oldukça başarılı durduğunu fark ettim. bu yakın zamanda çekilmiş olamaz dedim. çünkü yakın zamanda çekilmiş olsa görsel efektten cgi'dan animasyon filmi gibi durur göz kanatır diye düşündüm. internete yazınca da filmin 97 yapımı olduğunu gördüm. bana göre sinemanın şimdiki durumu türkiyenin durumu gibidir. 25 yıl geriye gidersek 25 yıl ileriye gideriz.
• bu filmdeki dinozorlar; 127 dakikalık süresi olan filmde, toplamda 15 dakika görünmüş olsalar da her birisi bir nesil için efsane olmuş, muhteşem canlılar. 6 dakikası cgi, 9 dakikası gerçek dinozor maketleri ile perdede görüldü. 9 dakikanın büyük bir kısmında da t-rex alıyor.
  
  filmdeki dinozolar şu arkadaşlar oluyor.
  
  * dino kelimesi, deinos'tan geliyor. korkunç demek. -saurus ise "lizard" yani kertenkele. dinozor en basit tanımlama ile korkunç kertenkele anlamına geliyor.
  
  * sol üstte görülen uzun boylu arkadaş, brachiosaurus. filmde ilk gördüğümüz, uzun boylu dinozorlar. brachio, kol-dal anlamına gelen branch kelimesinden geliyor. "dal dinozoru" olarak kabaca çevirilebilir. ismini ağaç dalı yediği için almış olması çok muhtemel. otçuldur.
  
  * parasaurolophus, brachiosaurus ardından göl kenarında su içerken görülen dinozor. para, yanında-neredeyse demek. sauro, -saurus'tan geliyor. lophus, latince ibik-tepelik demek. "tepeli/ibikli dinozor" gibi bir anlamı var yani. otçuldur.
  
  * triceratops, hasta olan ve bilim adamımızın karnına yattığı dinozor. tri=üç, cerat=boynuz, ops=yüz demek. "üç boynuzlu yüz" demek oluyor bu da. otçuldur.
  
  * dilophosaurus, şişman hırsızımızın canına okuyan, kızınca boynunun kenarından bir şeyler açılan dinozor. di=iki, lopho=tepe, saurus=kertenkele demek. başının hemen üstünde yer alan iki tepeden ötürü, "iki tepeli dinozor" olarak anılan bu dinozor etçildir. kendinden ufak dinozorlara saldırır. filmde, ufak boyutlu görülmüş olsa da boyları en az 4 metre civarında ve 300 kg olduğu düşünülüyor. çene yapısı yüzünden ısırma amaçlı değil, koparma amaçlı hamleler yaparak saldırırmış.
  
  * velociraptor, latince "hızlı yağmacı, çabuk kapan" anlamına geliyor. veloci=velox=çabuk, hızlı anlamında. eskiden bisiklet için kullandığımız velospit ile velociraptor için kullanılan aynı kelime yani. raptor ise soyguncu anlamında. etçildir. filmde, mevcut boyunun iki katı olarak gösterilmiştir. moğolistan civarlarında yaşamışlardır.
  
  * gallimimus, elemanlarımızla beraber bir müddet koşturan ama daha sonra, t-rex'in saldırdığı ufak dinozorlar. otçuldur. ismi "tavuk/kümes hayvanı taklidi yapan" anlamına gelir.
  
  * tyrannosaurus rex, elbette ki efsane dinozor. filmdeki t-rex dişidir. filmde kullanılan sesi birkaç hayvanın sesinin birleşiminden oluşmuştur. tiran, despot, zalim hükümdar anlamına gelen tyrant kelimesinden ismi gelir. rex=kral. müthiş bir avcı. yalnız avlanır. 6 metre boyunda, 9 ton ağırlığında bir canavar. filmde maketi yapılmıştır. yağmurlu sahnelerde çekilen t-rex sahneleri oldukça zorlu geçmiştir. mekanizmasının bozulmasından, üst derisinin yağmurla deforme olması gibi bir sürü problemle karşılaşılmıştır. maket o kadar gerçekçi olmuştur ki, yağmur yağdığı zaman set aralarında yemek yiyenlerin bazıları t-rex'in hareket ettiğini düşünüp çığlık bile atmışlardır.
  
  t-rex
• filmi 50 kere izledim; t-rex'in kafesindeki uçurum nereden çıktı, hala anlayabilmiş değilim.
• öyle bir reklam gazıyla çıkmıştı bu film. yapımcı şirketin 99 yıl boyunca video filmi yapılmayacak, televizyonlarda oynamayacak sinemaya gittiniz gittiniz şeklinde tanıtım yaptığını hatırlayan hatırlar. yani 2092 yılında dahi bu filmin olası bir kopyasının talep göreceğini sanan vizyoner kişiler yapmıştır. ha 5 seneye kalmadı show tv elek etti filmi, haftada bir veriyordu.
  
  gerçi 15 sene önceden bahsediyoruz, film endüstrisi bu kadar gelişmemiş haftada 3-5 bomba film çıkmıyor tabi. jurassic park aylarca vizyonda kalmıştı. ama 99 yıl çok hafız, 99 yıl fazla.
• bugün, beni sinemaya aşık eden filmin vizyona girişinin 30. yılı
  görsel
  görsel
  görsel
  görsel
  görsel
  
  30 yıl olmuş, hala bu uçurum nereden çıktı diye soranlara. filme alınmayan an, phil tippett'in stop motion demo videosunda görülebilir
• 1993 eylülünde o zamana kadar görülmemiş bir reklam gazıyla gösterime girmiş filmdir. benim için asıl önemi gittiğim ilk sinema filmi olmasıdır. film sonunda süreyya sinemasındakiler kahramanlar helikopterdeyken alkışı basmışlar ve bundan etkilenip "ha demek ki sinemada böyle yapılıyomuş lan" diyen bendeniz liseye kadar gittiği filmlerin sonunda hep alkışlamış, bir nevi daşşakoğlanı olmuştur.
• sonrasında dergileri falan çıkmış hatta cipsi bile çıkmış bir klasiktir 90`larda büyüyen çocuklar için.
  
  ama öyle böyle değil,hepimizin dünyasını allak bullak etmişti bu film.hatırlıyorum da oturup sabahlara kadar dinazor isimleri falan ezberlerdik.bir anda kıçıkırık dinazorlar bizim dünyamız olmuştu.artık spielberg nasıl etkilediyse bizi hepimiz bir bilimadamı gibi ortalarda dolaşıyorduk.
  
  ha bir de; bu dergi sayı sayı bizlere koskoca t-rex`in bir parçasını veriyordu, en sonunda onları birleştirip kendi t-rex`imiz oluyodu.bi de fosforluydu şerefsiz,geceleri pek bi güzel parlıyodu.
• ilk filmin çok beğenilmesi, diğerlerinin o kadar tutmamasinin bir sebebi de, bence, özel efektlerin yarattiği heyecan... yani, ilk seferinde "oha oha dinozor lan bu? canli lan? bababakbak ot yiyor lan? ohaaa" demiş olmamiz, ot yiyen, gerinen, uyuyyan dinozorlari bile ilgiyle seyrediyor olmamizdir... sonraki filmlerde verdiğimiz "e ne var? dinozor işte... hiç mi görmedik? takla atabiliyor mu?" tepkileri ise heyecanimizi kaçirmiş, filmden beklediğimizi alamamamiza yol açmiştir... { (c) auguste comte inceleme - irdeleme - sallama enstitüsü - 2002} (bir de cem yilmaz havasi olmuş bu entryde, araklamaya teğet geçmişim, hatta üzerinden geçmişim)
• micheal crichton'un süper kitabı, inanmazsiniz, filmi de çekildi...
• 17 eylül 1993... geldiği ilk gün ilk seansa gitmek için nerdeyse 1 hafta hazırlık yapmıştık arkadaşlarla. o zamanlar o kadar olaydı yani bu sinema işi. böyle 3 boyutlar, bilgisayar efektleri, uçanlar kaçanlar yok tabi o zamanlar. bi terminator-2 var bi de bu film. haa bi de star wars'lar çekilmiş zamanında o kadar. allahım t-rex in babalar gibi haykırdığı ilk sahnede "allah olum lan geliyo lan" diye birbirimize sarılmıştık arkadaşlarla sinemada . sanırsın hoşlandığım kız geliyo amk. bu film öylesine heyecan verir bana ... ilk göz ağrılarımdan.