iter

• international thermonuclear experimental reactor.
  
  2070 yilinda endüstriyel füzyon enerjisi santralleri uretmek amaciyla uzerinde calisilan cok uluslu proje.
  sonra hedef 2023 dediginizde neden komik bulundugumuzu soruyorsunuz. bir su projeye bakiyorum bir de cok inanilmaz proje diye sunulan kanal istanbul ameleligine bakiyorum sinirden aglayasim geliyor.
  
  laboratuvarda doteryum ve lityum kullanarak füzyon yaratacaklar insanlar.
  daha da anlasilir olmak gerekirse enerjisini kullanabilecegimiz ufak bir gunes uretecekler.
  
  ve bu projede turkiye yok.
  neden yok ?
  
  cunku biz o paraya okuz alicaz.
  
  cunku dunyanin gotune tekmeyi vurmasinin uzerinden 40 yil gectikten sonra hidrojen pili ile calisan araba yapma pesindeyiz biz. enerji politikamiz sizinti dergisinin bilim sayfasi seviyesinde. hidroliz ile elektrik harcayarak sudan hidrojen elde edip onunla araba goturecegiz. vizyonun ise yaramazligini anlatmaya kelimeler yetmez.
  
  40 yil icinde dunya nufusunun 9 milyari asacagi ve fosil yakitlarin tukenecegi gercegini onumuze koydugumuzda isinmak uretim yapmak ve ulasim icin battaniyeden daha gercekci bir plan arayisi icinde olmamiz gerektigi ortada.
  
  iki gozum onume aksin gipta ediyorum bilime guvenen ve ona kaynak aktarmak icin yarisan toplumlarin aydinligina. su projenin altina imza atan ulkeler 2070 yilinda fazla gelen enerjiyi bize satmayip tasaklarina surseler agzimizi acip tek laf edecek durmda degiliz.
  
  nukleer enerji santrali yapacagiz diye ortaligi inletenler eylemsiz füzyonun hayalini bile kuramiyorlar. yapmalarini gectim birinin 1980 yilindan beri bu hayal ugruna calsiyor olmasi bile bir ulke icin gurur kaynagidir.
  
  2070 de burada olanlar eger gerceklesirse füzyon santralinin acilisinda benim icin de bir bira acip bilginin ve nitelikli emegin serefine icsinler. dunya epigenetik konusurken evrim yoktur sempozyumu duzenleyen, dunya kuantum mekanigi konusurken ufolar melek midir diye tartisan, dunya transgenik tur uretirken insan disli balik bulundu haberlerine sasiran, dunya 3d yazicilarla organ basmaya baslamisken kanser hastaligini hastanin cebine para sikistirarak cozmeye calisan bizler simdiden gelecegi kaybetmeye mahkum durumdayiz.
  
  hukumet olarak gorevi nitelikli genclerine bilimsel projeler icin kaynak aktarmak olanlar bina aydinlatmasini tesis olarak acmaya torenle gidiyor. aydinlatmaniz batsin. vizyonunuza sokayim.
  
  imza;
  limon kimyon zorro
  2014
  cern, iter, iss gibi projelerde bir somunu olmayan dunyanin korkulan dev gucu turkiyeden sevgilerimle.
• ks. international thermonuclear experimental reactor.
  ing. uluslararası deneysel termonükleer reaktör^*
  
  nükleer füzyon olayının dibine vuracak bir reaktör. yer olarak güney fransa'da bulunan cadarache seçilmiş^*
  
  amaçları arasında kendi devamlılığını sağlayabilecek bir plazma yaratmak da bulunan bu über projenin tahminen 10 milyar $'a malolması, ilk deneylerin 2015'te yapılması planlanıyor.
  
  kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/iter
  iter resmi sitesi: http://www.iter.org/
  ha bir de (bkz: oha)
• diyanet isleri baskanligi'nin sunni islam hizmetine genel butceden^{* * * *} her yil 3 milyar dolar ayiran hukumetin pek tabiki uyelik icin odenek ayirmayacagi 21.yy'in en buyuk bilim projesi. cunku onemli olan bilimde, kulturde, sporda vs. degil imanda şampiyon olmak.
• çok acayip bir olay bu çok. dünya üzerinde enerjisi kullanılmak üzere küçük bir güneş yaratılmasını aklım alıyor ama türkiye'nin böyle bir projeye destek vermeyecek kadar kör ve cahil adamlar tarafından yönetilen bir ülke olmasını havsalam kabul etmiyor.
• türkiyeyi yöneten kadrodan herhangi bir kişinin adını sanını ve ne işe yaradığını bilmediğine emin olduğum süper teknoloji projesi. petrol kaynakları tükendiğinde hayatta kalabilmek için insanlığın tek umudu olan bu projeye ülkemizinde destek vermesi gerekir ama hiçbir üniversiteden iter araştırmalarına dahil olmak için bir proje, hükümete veya dpt'ye bir teklif gittiğini duymadık.
• iki şeyi anlamamız gerek. iter denilen arkadaşın bizim ruslar'a sipariş verdiğinmiz nükleer santralden ne farkı var. nükleer santrallerde atomu parçalayarak enerji elde ediliyor. buna fisyon deniliyor. iter'de ise atom birleştirilerek enerji elde edilmeye çalışacak. buna da füzyon deniliyor. ikisinin farkını fizik yüksek mühendisi bir abi şurada bizim aynştayn'a anlatır gibi anlatmış. şurada da kozmik anafor anlatmış.
  
  eğer başarılı olurlarsa enerji diye yırtınan dünya fisyonu, fosili, yenilebiliri bırakıp 1'e 10 veren bu sisteme dönecek. bu yatırım teknolojisini öyle bir ıskaladık, öyle bir ıskaladık ki, yine dışa bağımlı olacağız, yine enerjiyi satın alacağız, yine sanayi ülkesi olamayacağız, yine "batı aslında bizim gelişmemizi istemiyor" geyiğinin dibine dibine vuracağız. dünya'da 7 devlet bu işi ortak yapıyor; çin, abd, japonya, avrupa birliği, g. kore, rusya, hindistan ulan hin-dis-tan. abd 1999'da projeden ayrılmış, 2003'de tekrar ortaklığa geri dönmüş. bu 7 devlet dünyanın enerji piyasasına hem yatırım olarak, hem de enerji satarak şekil verecek.
  
  santralin kurulacağı alan 60 futbol sahası büyüklüğünde ^*. 500 bin evin sürekli enerji ihtiyacını karşılayacak büyüklükte düşünülmüş santral. santralin çalışma prensibi şöyle, füzyonun gerçekleşeceği odada 100 milyon santigrat derecelik nükleer plazma sağlanıyor. bu, güneşin yüzeyindeki ısıdan 10 kat yüksek bir ısı. peki neden güneş gibi daha az ısıyla bunu yapamıyoruz da, güneşten 10 kat bir sıcaklık gerekiyor (bkz: basınç). elinizde güneşteki müthiş basınç gücü yoksa, ortamı ısıtmanız gerekir. 100 milyon santigrat derecelik ısı sayesinde parçacıkların birbirini ittirmesini^* önlüyor, hidrojen izotoplarının çekirdekleri birleştiriliyor ve ortaya çıkan enerji yol, su, elektrik olarak dünyaya veriliyor.
  
  odanın içine mıknatıslarla çevrili bir tünel yapılmış. tünelin manyetik olmasının sebebi, ısıyı soğuk duvarlara çarpıp kaybetmemek. burada 1 derecenin bile kaybı hesaplanıyor. yani cern'deki mantığın aynısı. yine yani, ısı havada 100 milyon santigrat derecede bir yere çarpmadan tünelde dönüyor. sistemi çalıştımak için 50 mw enerji lazım. 50 mw ne kadar büyük?.. beklenen geri dönüşüm ise 500 mw.
  
  eğer başarılı olursa ki muhtemelen başarılı olacak, 2040 yılında dünya yeni bir enerji üretim biçimiyle resmen tanışacak. bilim insanları; yani bilime yatırım yapanlar yeni bir şey üretmiyor. doğayı taklit ediyorlar. şimdi de yıldızları taklit ediyorlar. dyson küresine böyle böyle ulaşabilir dünya. fosil yakıt gibi ilkel enerji biçimleriyle ancak kendimizi çeviririz. bu işe ortak olmamak, yatırım yapmamak resmen bu ülkeye ihanettir.
  
  proje mali krize girdiğinde bize teklif gelmişti ama elimizin tersiyle ve gururla geri çevirdik teklifi diye anımsıyorum ben. biraz araştırdım bakındım ama hiç bir yerde neden ortak olmadığımızla ya da batı bizim gelişmemizi istemediği için mi ortak yapılmadığımızla alakalı bir bilgi yok. eski sanayi bakanı nihat ergün'ün "bu işe ortak olmamız elzem" tipi açıklamaları var. 2012'de verilmiş bir bilgi. "sıradayız" filan diye belirtmiş ama projenin kuyruk civarına gelmişler adamlar. para lazımken "koltuk çıkmamışız", üretim aşamalarına ortak olmamışız, bu sayede teknolojimizi, sanayimizi geliştirmemişiz projede deneme aşamalarına gelmiş "sıra bekliyoruz." para verip başarı bekleyen ebeveynler gibi. kazakistan gibi 30 ülke sırada, biz var mıyız bilmiyorum.
  
  her halükarda bu projeyi ıskaladık. bu ıskada emeği geçenlerin bilim belasını versin. batı bizim gelişmemizi istemiyor da hindistan'ın gelişmesini niye istiyor amq. kendimizi dev aynasında gören egosu yüce cüceleriz.
  
  http://www.iter.org/
• gerçek anlamda uluslararsı ve dünya çapında bir proje. katılan ülkeler dünya nüfusunun yarısından fazlasını temsil ediyor ve çözüm büyük ihtimalle bütün dünyaya yarayacak.
  iter, büyük hadron çarpıştırıcısından 6 kat daha pahalı bir proje. tesis inşaatının %45'ini avrupa birliği ödüyor ve buna ayırdıkları bütçe 6,6 milyar euro. şu anda fransada tesis inşaat halinde, 2018'de binaların tamamlanması bekleniyor ve sistem de italya ve kore'de üretim halinde. italya'da ve kore'de üretilen sistemleri 3d modelleme üzerinden karşılaştıran birim ise fransada. uluslarası çalışma konusunda güzel bir örnek olması mümkün ama sıçılma ihtimali (bence) çok fazla. 2020 yılında sistemin kurulması, 2022 yılında da yavaş yavaş çalışmaya başlaması bekleniyor.
  
  kaynak: http://www.sueddeutsche.de/…s-sonnenofens-1.1666043
• plazmanin iceride kararli bir bicimde tutulabilmesi konusunda, bir gelisme saglanmis. ticari fuzyon reaktorune artik bir adim daha yakiniz. bu kararlilik problemi konusunda insanlik olarak 10 yildir yerimizde sayiyorduk biraz ilerleme kaydedilmesi iyi oldu, dilerim orta vadede (3-5 yil) artik kararlilik sorununu bir kenara birakir yolumuza devam ederiz.
  
  surasi acik ki daha cok enerjiye ihtiyacimiz var.
  
  gazete haberi
  http://actu.epfl.ch/…to-controlling-nuclear-fusion/
  
  makale
  http://www.nature.com/…l/v3/n1/full/ncomms1622.html
• yine yıllar yıllar geriden izleyeceğimiz ön görülen maliyeti 60 milyar dolar olan bir proje. bugün doğalgaz ve petrol için dışarıya bağımlıyız yarın füzyon enerjisinden gelecek enerji için bağımlı olacağız ya da bu sistemleri ülkeye getirmek için... 50 yılı aşkın süredir üzerine çalışılan bu proje gün sonuna gelindiğinde bence dünyanın en ileri ilk 5 teknolojisinden biri olacaktır. bizim o gün bu teknolojiyi anlamamıza, kavramamıza ihtimal dahi yok. 50 veya 60 senelik eksiğimiz var. bari projeye zamanında ortak olsaydık biraz teknoloji transferi ve enerji üzerinde sözümüz olurdu. dünya koşarken yine sınıfta kalıyoruz.
  
  bu konuda beni tedirgin eden başka bir şey var: sıfır karbonla elektrik üretme kapsamında şimdiden dünyanın geri kalan birçok ülkesine yavaştan baskı yapılmaya başlandı. eninde sonunda kömür, petrol, doğalgaz bunlar tarih olacak. biz "yasal olarak" temiz enerji üretmek zorunda kalacağız. üretemezsek çevre suçu işlemiş olacağız ve bunun yaptırımları olacaktır. o gün temiz enerji anlamında elimizde ne olacak? keban barajı mı? allah aşkına iktidar adayları biraz bunlardan bahsetse ya! gerçekten enerji bizim her şeyimiz ama kimse fikir dahi yürütmek istemiyor.
  
  edit: şimdi ulaştırma bakanı osmangazi köprüsü ve otoyolu için 6.7 milyar dolar dedi. bunu göğsünü gere gere dedi. inanamıyorum gerçekten. bu kadar da değil. ne güzel kazık yemişiz ya. ne güzel.
• fransa'nın guneyinde, 13 milyar dolarlık, uluslararası tokamak (magnetic confinement fusion) arastırmaları deneysel projesi. gunumuz plazma fizigi calismalarindan elekrik üretebilen bir cesit enerji santrali. dunyamizda minik yildizlar olusturarak petrole bagimliligi azaltma calismasi. cern'den sonra deneysel fizikte avrupa'nin amerika karsisindaki ustunlugunu taclandirmasi olacaktir belki de. video:
  http://www.dailymotion.com/…oject-presentation_tech