• (bkz: ışık hızında giderken elektriklerin gitmesi)
  • özel göreliliğin göreli hız hesaplama formülüyle bulunur.

    biz gözlemciyiz, ışık hızında hareket eden adam var, ışık var. bize x, adama y, ışığa z diyelim. x'e göre y'nin hızı v1, c (ışık hızı) değerinde. diğerinin (v2) de öyle.

    bağıl hız: (v2 + v1)/(1 + (v1*v2/c^2))

    değerleri yerine yazarsak: (c+c)/(1+ (c.c/c^2)) = 2c/2=c

    yani birlerine göre hızları yine ışık hızıdır.

    umarım formülü doğru hatırlamışımdır ya çok gerildim şu an.
  • sözlüğün içler acısı durumlara düştüğünü gösteren başlık. eskiden biri bir soru ortaya atardı bütün ulemalarımız var gücüyle bilimsel cevaplar vermeye çalışırdı. şimdi bir bok bilmeden laf sokmaya çalışan troll sürüsü sarmış her tarafı. ben yardımcı olmaya çalışayım işin zaman kısmıyla ilgili.

    ışık hızının sabit olduğun gösteren ilk deney michelson-morley tarafından yapıldı. daha sonra maxwel ışık hızının tüm gözlemcilerce sabit olması üzerine elektromanyetik teoriyi ortaya attı. bunlar einstein'ın ünlü çalışmalarından çok daha önce.
    yani sanıldıği gibi ışık hızının sabit olması einstein'in fikri degildi. einstein ışık hızının sabitliği ve izafiyet ilkesi üzerine bu teoriyi kurdu. şimdi einstein gibi düşünerek başlayalım.
    bildiğimiz şeyler:

    1. izafiyet ilkesi; izafiyet teorisinden çok daha önce bulunmuş bir ilke, galileo mekaniğine kadar gidiyor. bu ilke diyor ki; fizik kuralları bütün eylemsiz referans noktalarında aynıdır ve mutlak hareket yoktur, göreceli hareket vardır (muhtemelen bunu da einstein'ın fikri sanıyordunuz).

    2. ışık hızı tüm gözlemciler için aynı, sabittir. yani; siz 10 m/s hızla koşup 15 m/s hızle elinizdeki topu ileri atarsanız, top yere göre 25 m/s hızla gider. ancak; siz 150.000.000 m/s hızla koşup elinizdeki feneri açarsanız (ısık hızı 300.000.000 m/s) ışık toplam degerde (450.000.000 m/s) değil yine 300.000.000 m/s hızla ilerler. asıl ilginç olan ise ışığın hem yere göre hem size göre aynı hızda ilerlemesi. yani hızlarından bağımsız olarak tüm gözlemciler ışık hızını aynı degerde ölçer.

    şu ana kadar einstein bir şey bulmadı. burdan sonrasını direk einstein'ın 1905'deki makalesi gibi anlatacağım.

    şimdi bir çubuk düşünün. bu çubuğun uzunluğu boyunca bir v hizı olsun. çubuğun arkasında bir fener var. önünde ise bir ayna. arkadan gelen ışık öndeki aynaya çarpıp fenerin olduğu yere geri geliyor. şimdi yapacağımız şey, ışığın gidip gelme süresini çubuk duruyorken ve hareket ediyorken hesaplamak.

    bu çubuğa ab çubuğu diyip uzunluğuna ab dersek; t=x/v olduğundan ışığın öne gidip geri gelme süresi t1: 2ab/c.

    şimdi çubuk hareket etsin. çubuğun hareket ettiği durumda, ışığın öne gitmesini ayrı, aynaya çarpıp geri gelmesini ayrı hesaplayıp değerleri toplayacağız.

    ışık öne giderken; yine t=x/v. ışık huzmesi arkadan çıkıp öne doğru gidiyor. ancak çubuğn da öne göre bir hızı var. bu sebeple; ışığın bize görünen çubuğa göre hızı c-v oluyor. ışığın öne gitme süresi ab/c-v. ışık aynaya çarpıp geri giderken ise ışığın bize görünen çubuğa göre hızı ab/c+v. şimdi bu iki degeri toplayıp ortalamasını alacağız.

    1/2[(ab/c-v)+(ab/c+v)] = 2c.ab/c^2-v^2 bu bize hareketli çubukta ışığın arkadan one gidip tekrar geri gelme suresini (t2) veriyor. t1 ile t2 yi oranlayalım.
    t1/t2=[2ab/c] / [2c.ab/c^2-v^2] =
    2ab(c^2-v^2)/2c^2.ab =
    (c^2-v^2)/c^2 = (her tarafı c^2 ye bölerek)
    1-(v^2/c^2).
    yani; t2=t1/[1-(v^2/c^2)]
    bu formül tanıdık gelmiştir. formülde bir de paydada kök var ancak burda yok. cünkü normalde çubuğun boyunun kısalması da var ve ikisi birlikte hesaplanıyor. biz şu an sadece zaman genişlemesini hesapladık. that's all.

    edit:imla
  • ışık hızı benim bildiğim kaynaktan bağımsız. yani kaynak saniyede 20 km hızla gidiyorsa ondan çıkan ışık saniyede 300.020 km hızla gitmiyor. gene ışık hızıyla gidiyor. bağıl hız olayı ışıkta çalışmıyor ve bu durum ışığa özgü bir şey. üst limit 300.000 km yani. evrensel bir sabit. füzenin ışığı de aynı, duran toptan yansıyan ışık da aynı.
  • (bkz: ışıklar içinde yatsın)
  • geçende 4 kutu redbull içerek koridorun ışığını yaktım ve koşmaya başladım. koridorun sonuna geldiğimde ışık anca gelebilmişti. bu kalitesiz ampulden mi yoksa redbull dan mı bilemiyorum.
  • buraya uzun uzun yazmak isterdim ama daha önce yazdìgim icin yönlendirmek mantîkli olacak.
    --teknik detaylardan uzak somut örnekli kesin bir anlatım için.
    (bkz: #67651793)
  • ilk entry i yanlis anlamadiysam söyle bir örnek veriliyor, diyelim ki biz bir hizli trenin icindeyiz, bu tren saatte 200 km/h ile gidiyor, karsi taraftan yine ayni hizla bize dogru ters yönden bir tren geliyor. "biz trenin icindekiler icin trenin camlarindan bakinca" bu karsi yönden gelen tren yanimizdan 400 km/h gecmis oluyor. olayi isik hizi ile ele alinca karsi taraftan gelen tren yanimizdan 300.000 km/s ile gecmis oluyor 600.000km/s degil yani. ilk verdigim tren örneginde hiz iki katina 400km/h cikmis iken isik hizi konstant kaliyor.
  • soru iki ışık hızı içerdiğinden gerçekçilikten uzaklaşıyor, başlanıyor nesne ışık hızına çıkamaz gibi bir çıkmaza.

    soruyu gerçekçi soralım.

    voyager 1 dünyaya geri dönüyor.
    62.000 km/saat hızı var.
    yani saniyede yaklaşık 17,2 km ile gidiyor.
    bu arada üzerinde bir lazer'i açtı.
    lazerin dünyaya gelişi 300.000km/sn hızla mı olur? yoksa 300.017,2 km/sn ile olur.

    benim teorilerden anladığıma göre ışık 300.000 km/sn ile gelmeye devam ediyor. süresi değişmiyor. yanlışsam düzeltin lütfen.

    bu mantıkta bakmaya devam edersek fizik kurallarını aşmayacak şekilde soruyu genişletelim.

    voyager 299.999 km/sn hızla giderken lazer ışını gönderdi.
    voyager neredeyse ışık ile birlikte dünyaya varacak.
  • (bkz: izafiyet teorisi nedir?)
hesabın var mı? giriş yap