necib mahfuz

• bugun 94 yasinda vefat eden nobel edebiyat ödülü sahibi mısırlı yazar. mahfuz'un türkçe'ye çevrilen kitapları arasında hırsız ve köpekler, nil'in üç çocuğu, dilenci, miramar ve sokaktakiler sayılabilir.
  roman, öykü, oyun ve senaryo yazarı olan necib mahfuz, nobel edebiyat ödülü'nü kazanan ilk arap yazarı ünvanına sahip.
  
  edebiyatçılar, mahfuz'u 'firavunlar döneminin eski nil deltası'ndan bugünkü kahire'nin arka sokaklarına kadar çok çeşitli ortamlarda insana özgü değerleri ortaya koydu' diye tanımlıyorlar.
  
  1930-1934 yılları arasında kahire üniversitesi'nde felsefe öğrenimi gören yazar daha sonra mısır'da diyanet işleri başkanlığı'nda ve kültür bakanlığı sinema dairesi'nde çalıştı.
  
  1971'de kültür bakanlığı müsteşarlığından emekli olarak el-ahram gazetesinde yazmaya başladı.
  
  genç yaşta edebiyata ilgi duyan mahfuz, öğrencilik yıllarından başlayarak ingiliz ve fransız yazarların yapıtlarını okudu.
  
  dergilerde yayımlanan öykülerinden iki tarihsel romanlarından sonra 1941'de "hanü'l-halili" ve 1945'te "el-kahira el-cedide'de", kahire halkının yaşamını gerçekçi bir biçimde betimledi.
  
  1947'de zukakü'l-midak midak sokağı adlı romanının yayımlanmasıyla mısır'ın tanınan yazarları arasına girdi.
  
  1949'da el-bidaye ve'n-nihaye'yi (başlangıç ve son) yayımladı.
  
  beyne'l-kasreyn (saray yürüyüşü), kasru'ş-şevk (özlem sarayı) ve es-sükkeriyye adlı romanlarından oluşan sülasiyye adlı üçlemesinde (1956-57) toplumsal sorunları büyük bir başarıyla dile getirdi.
  
  mahfuz 1959'dan sonra simgeciliğe yöneldi.
  
  o yıl el-ahram gazetesinde yayımlanan evladü haratina (semtimizin çocukları) adlı dinsel ve toplumsal alegorisiyle islâm geleneğinin kalesi el-ezher üniversitesi'nin şiddetli eleştirisine uğradı ve yasaklanan kitabını lübnan'da bastırmak zorunda kaldı.
  
  el-liss ve'l-kilab (1961; hırsız ve köpekler), sersera fevka el-nil (1966; nil'de gevezelikler) ve miramar (1967; miramar, 1989) adlı kitaplarında da 1952'de nasır'ı iktidara getiren askeri darbeye karşı çıktı; kadınların konumu, siyasal tutuklular gibi toplumsal sorunları ele aldı.
  
  mahfuz'un kırka yakın romanından başka yedi öykü kitabı, 30'u aşkın senaryosu ve oyunları da bulunuyor.
  
  mahfuz 1994 yılında islamcı bir miltanın bıçaklı suikast girişimine hedef olmuş, sağ kolundaki sinirlerinin saldırıda gördüğü hasar yazı yazmasını engellemişti.