long-term potentiation

• ltp’nin gerçekleşmesi için her zaman postsinaptik densiteye daha fazla ampa reseptörlerinin yerleştirilmesi gerektiğini söylüyoruz ancak aslında bu doğru değil. ampa reseptör altbirimlerini kodlayan 4 genin de silindiği ve yerine kainate reseptörlerinin eksprese ettirildiği çalışmalar ltp’nin ampa reseptörlerine bağımlı olmadığını gösterdi.
  
  peki bunu nasıl açıklayacağız? onlarca yıl yapılan araştırmalar hep ampa reseptörlerinin kritik rollerine odaklandı. onlarca fosforilasyon, ubiquitination bölgesi tanımlandı. bunların hepsi önemsiz miydi? elbette hayır. ama ampa reseptörlerinin yokluğunda da ltp’nin normal olması bize ltp sürecinin düşündüğümüzden çok daha derin olduğunu gösteriyor.
  
  roger nicoll’ün yaptığı bir çalışma bu olayı büyük ölçüde aydınlattı. amino asit sekans analizlerine göre hem ampa reseptörleri ve onların yardımcı altbirimleri tarp hem de kainate reseptörleri ve yardımcı altbirimleri neto pdz-bağlayıcı bölgeler içeriyor. postsinaptik densitede ise pdz-bölgesi içeren iskele proteinleri bulunuyor. reseptörlerdeki pdz-bağlayıcı bölgeler ve postsinaptik densitedeki pdz-bölgeleri etkileşimleri sayesinde ltp sırasında postsinaptik reseptör sayısı artırılıyor ve ltp gerçekleştirilmiş oluyor.
  
  ilgili çalışma:
  https://doi.org/10.1073/pnas.1800719115
  
  ltp’nin deyim yerindeyse “yolunu bir şekilde bulması” nöronların sinaptik plastisite gibi önemli bir olay için bir çok mekanizması bulunduğunu gösteriyor. bu mekanizmalar hem beyin bölgesine göre hem de nöral aktiviteye göre farklılık gösteriyor. mekanizmaların bazıları öncelikli bazıları ise görünüşe göre ana mekanizmaların başarısız olması halinde devreye giriyor.
  
  bu karmaşıklığın içinden nasıl çıkacağız peki? genetikçilerin çok sevdiği bir tabir olan “histon kodu”na benzer şekilde plastisitenin de bir “ampa kodu” olduğu önerildi. richard huganir (neuroscience’ın önemli dehalarından biridir) daha önceki çalışmaları ayrıntılı bir şekilde inceleyerek beyin bölgeleri ve nöral aktiviteye göre hangi mekanizmaların öncelikli olarak “recruit” edildiğini derledi ve büyük ihtimalle yakın zamanda biyolojik bilimlerin içinde yer alan insanların sıklıkla duyacağı “sinaptik plastitenin ampa reseptör kodu” başlıklı derlemesini yayınladı:
  https://www.sciencedirect.com/…ii/s0896627318309061