nizam-ı cedid

• kuruluşu:
  modern avrupa yontemıyle bır ordu kurulmasına başlangıctan itibaren buyuk onem veren sultan üçüncü selim, plan ve programları yapılmadan önce bunu gercekleştirmek amacıyla avusturya ve rusya ile barış antlaşmaları yapıldıktan sonra orduyla cepheden istanbul'a dönen veziri azam serdarı ekrem yusuf paşa'ya ''askerlerin bir bolumunu davutpaşa karargahında bırakmasını'' emretmişti. daha sonra ''ağayeri'' denilen bugünkü arkeoloji muzesi'nin bulundugu eğitim alanına sevkedilen bu askerler, avrupadan getirilen bir kaç subay tarafından eğitim altına alınmıştır. devamında bu küçük askeri birlik, nızam ı cedid adıyla kurulan askeri teşkilatın esas çekirdeğini oluşturmuştur. daha sonra bu eğitimli askerlerin eğitimlerini ve oğrenimlerini yonetmek amacıyla talimli ocak adıyla yenı bır askeri birim dahi oluşturulmuştur. sultan ucuncu selim, ''nizam ı cedid'in ayrı bır askerı ocak olmasını ve buraya genc yenıcerılerın alınmasını emretti ise de yeniçeriler, kendi esas geleneklerine uygun bulmadıkları bu yenı egitim sistemıne razı olmayıp karşı cıktılar. buna ek olarak bazı devlet erkanı grupları ve ulema ''yürürlükte olan yasalarda yenı bır askeri düzenın oluşturulması hususunda her hangı bır maddenın yer almadığını'' söylüyorlardı. bu karşı goruşler uzerıne sultan ucuncu selım, nizam ı cedid'in bostancı tufekcı ocagına bağlı kalması sartıyla kurulmasını emretti. fakat gerek halk, gerek yenıcerilerin baskıcı tutumları sebebiyle bu yenı eğitim sistemi sarayın başına bela olmayı surdurdu. 1793'te cıkan bir yasayla bu askerlerın kagıthane'de eğitim ve oğrenımlerının yaptırılması kararlaştırılmışsa da daha sonra bu eğitim ve öğretimin halktan uzak tutulmasının yerinde olacağı düşünülen levent çiftliği'nde (şimdiki levent semti) yürütülmeye başlandı; bu konuda ''levent çiftliği kanunnamesi'' adıyla bir yasa cıkarıldı. bu yasa nızam-ı cedid'in asker ve subay sayılarını, ayrıca ıstanbul ve anadolu'da eğitim ve yetiştirme amaçlı kullanılacak ocakların tahsisini zorunlu kılıyordu. bu artık nızam ı cedid'in bağımsız bır askeri ocak olduğunun gostergesi idi.
  yeni kurulan nizam ı cedid ocağının guvenlıgının saglanması son derece onemlı bır surundu. cunku bu teşkılata, yenıcerı ocagı ile halkın sevgisi ve güveninin, daha doğrusu buna herhangibir biçimde zarar vermemelerinin sağlanması kesınlıkle gereklıydı. bunu tesıs amacıyla saray tarafından ceşitli propaganda ve gosteriler duzenlendı. halka, olası bır düşman işgalı sırasında herbiri kendi işleriyle uğraşan yeniçerileri toplamanın zaman alacağını, bunun yerıne halı hazırda bulunan düzenli ordunun daha etkili olacağı gerçeği anlatıldı... bu çalışmalar sonuç vermişti cunku halk kabul edilemez olanı anlamıştı.
  sultan ucuncu selım tarafından kurulan nızam ı cedıd'in sürdürülebilmesi ve giderlerinin karşılanabılmesı anacıyla darpane i amire ve enderun hazınelerınden ayrı olarak ırad ı cedıd adı verılen bir hazine oluşturuldu. bu hazinenin gelirleri, tütün, rakı, şarap, kahve, yun ve baş hayvanlardan her yıl yenıden duzenlenen ferman ve beratlardan belırlı bır mıktar alınan ozel vergılerden sağlanması kararlaştırılmıştır.