nova roma

• roma imparatorluğunun başkentinin yaklaşık 324'ten 337'ye kadarki ismidir.
  imparator constantinos ile roma'nın pagan üst tabakası arasında görüş ayrılıkları başlaması ve roma'nın kuzeyden gelen akımlara açık olması dolayısıyla 328'de yeni yönetim merkezi burası olmuştur. kentin eski yapıları olduğu gibi korunurken, yeni sınırlar 6 kilometrekare genişletilmiştir.
  
  *net olmamakla birlikte, eski yapıların korunduğu bilgisi ve coğrafi şartlar göz önünde bulundurularak, şehrin planı: akropolis'ten mese caddesine (divanyolu) denize paralel sokaklar, doğulu şehir yapısı olarak merkezden çevreye yayılan bir plan oluşturulmuştur.
  *eski dönem agorasına dokunulmaz ve ismi augustaion olarak değiştirilir. bir imparatorluk sarayı yani magnum palatium ve senato inşa edilir. roma'daki circus maximus örnek alınarak hipodrom yapıları tamamlanır. septimius severus döneminde yapılan surların dışında forum konstantinos oluşturulur (çemberlitaş meydanı).
  *bu inşaat faaliyetleri constantinos'un oğlu constantius tarafından sürdürülür.
  akropol üzerindeki artemis, aprhrodite ve apollo-helios tapınaklarının yakınındaki piskoposluk kilisesi aya irini ve roma'daki miliarum aureum'dan örnek alınarak yapılan milion, bu dönemlerde yaptırılmıştır.
  *roma'nın köklü ailelerinin şehre yerleşmesi için saraylar ve konutlar yaptırılmıştır.