malların serbest dolaşımı

• toplumun mevcut koşulları altında serbest ticaret nedir? sermayenin özgürlüğüdür. sermayenin ilerlemesini hâlâ sınırlamakta olan birkaç ulusal engeli de devirdiniz mi, ona tam bir hareket özgürlüğü kazandırmış olacaksınız. ücretli emeğin sermayeye olan ilişkisinin varolmasına izin verdiğiniz sürece, meta değişiminin yer aldığı koşullar ne denli elverişli olurlarsa olsunlar, ortada her zaman sömürülecek bir sınıf varolacaktır. sermayenin daha kârlı bir biçimde kullanılmasının, sanayi kapitalistleriyle ücretli işçiler arasındaki uzlaşmaz karşıtlığı ortadan kaldıracağını sanan serbest ticaretçilerin bu iddialarını anlamak gerçekten güçtür. tersine, bunun tek sonucu, bu iki sınıf arasındaki uzlaşmaz karşıtlığın daha da açık bir biçimde ortaya çıkması olacaktır.
  
  .......................
  
  ama, genel olarak, serbest ticaret sisteminin yıkıcı olmasına karşın, günümüzün himayeci sistemi de tutucudur.
  
  serbest ticaret sistemi, eski ulusları parçalar ve proletarya ile burjuvazi arasındaki uzlaşmaz karşıtlığı uç noktasına iter. tek sözcükle, serbest ticaret sistemi toplumsal devrimi hızlandırır. işte yalnızca bu devrimci anlamıyladır ki, baylar, ben serbest ticaretten yanayım.
  
  karl marks
  serbest ticaret sorunu üzerine
  felsefenin sefaleti