maxwell'in cini

• iskoç fizikçi james clerk maxwell'in 1867 yılında, termodinamiğin ikinci yasasını ihlal edecek bir mekanizma(bkz: devridaim makinası) bulmak için yaptığı bir düşünce deneyinin kahramınıdır. termodinamiğin ikinci yasasına göre entropi hiçbir zaman azalmazken; aynı sıcaklıktaki iki cisim etkileşime sokulursa, arada ısı akışı oluşarak biri diğerini hiçbir zaman ısıtmaz.
  
  maxwell'in deneyinde, aralarındaki kapı hariç tamamen yalıtılmış a ve b odalarının içinde aynı sıcaklıkta aynı gazlar bulunmaktadır. odaların arasındaki kapının başına ise "cin" geçmiştir. bu cin iki taraftaki molekülleri de gözlemleyerek a'dan ortalamanın üzerinde bir hıza sahip bir molekülün geldiğini gözlemleyince kapıyı açarak onun b'ye geçmesini; ortalamanın altındaki bir hızdaki molekülün ise b'den a'ya geçişini sağlamaktadır. bu şekilde b'nin içindeki moleküllerin ortalama hızları artarken, a'dakilerin azalmaktadır. ortalama hız da sıcaklık demek olduğundan termodinamiğin ikinci yazası açıkça ihlal edilmektedir.
  
  deneydeki muhtemel hatayı ilk defa 1929'da leó szilárd göstermiştir. bu açıklamaya göre cin'in moleküllerin ortalama hızlarını gözlemlerken, hız bilgilerini depolayıp, birbirleriyle karşılaştırırken ve kapıyı açıp kaparken ürettiği entropi, kaybolduğu iddia edilen entropiye en iyi ihtimalle eşittir.
  
  ayrıca, belirsizlik ilkesi'ne göre zaten moleküllerin kinetik enerjilerini ve hareket yönlerini değiştirmeden hızlarını tespit etmenin bir yolu yoktur.
  
  retrieved from "http://tr.wikipedia.org/wiki/maxwell'in_cini"