erebor

• tolkien gateway'e göre etmolojik olarak sindarin'deki "ereb"^* ve "or(od)"^* sözcüklerinin birleşimiyle, ortak dil'deki yalnız dağ'ın elfçe karşılığı olarak türetilmiş isim. rhovanion'un kuzeydoğusunda, celduin nehri'nin içinden doğduğu ve orta dünya'nın üçüncü çağı'nın 1999. yılından itibaren dağaltı krallığı'nın mülkü olmuş dağın ismidir.
  
  cücegazuv'da durin'in felaketi'nin uyanmasının ardından, birinci thrain ırkının bazı cücelerini yalnız dağ'a götürür. dağ'da, ilerleyen yıllarda bir yeraltı şehri haline gelecek mağaralar ve konaklar ağı kazmaya başlarlar ve üçüncü çağ'ın 1999 yılında dağaltı krallığı'nı kurarlar. birinci thrain'in hükümranlığında dağ'ın derinliklerinden, başta kıvılcımtaşı olmak üzere pek çok kıymetli cevher çıkartılır. celduin nehri'nin doğup dağ'ın iki kolu arasında aktığı vadiye kurulan ve ismini mevkisinden alan insan şehri vadi de bu zamanda kurulur.
  
  birinci thrain'in oğlu birinci thorin, gri dağlar^* için 2210'da yalnız dağ'ı terk eder; ancak 2590'daki cüce-ejderha savaşı sonrası kral thror bir grup cüceyle birlikte yalnız dağ'a geri dönerek dağ'ı durin kavmi'nin payitahtı olarak yeniden ıslah eder.
  
  dağaltı'nın zenginliklerine karşı şiddetli bir arzu duyan kızıl ejder smaug, 2770'de kuzeyden saldırır ve insan şehri vadi'yi yok eder. sonrasında dağ'ın cümle kapısı'ndan doğan celduin nehri'ni, ateşiyle kendisini gizleyecek bir sis perdesi haline getirir ve zarar görmeden yarıp geçtiği cümle kapısı'ndan dağ'a girerek durin kavmi'ni gafil avlar. içerideki tüm cüceleri katleder ve dağ'ın tüm zenginliklerini en alttaki devasa hazine odası'na bir yatak şeklinde yığıp neredeyse iki buçuk asır boyunca yatağının üzerinde uyur. bu uyku sırasında, yarattığı tahribattan geriye kalmış vadi ve dağ artık ejderin viranesi ismiyle anılmaya başlanmıştır.
  
  2941'de gri büyücü gandalf'ın tavsiyesiyle durin soyundan ikinci thorin^*, kavminden ve bizzat aile üyelerinden meydana gelen küçük bir kafileyle yalnız dağ'a doğru yola çıkar. cücelerin esgaroth insanlarından yardım aldığını fark eden ejderha smaug, insanların uzungöl'deki kasabalarını basar ve o baskında bard isimli bir kasaba muhafızı tarafından kadim vadi'nin demirhanelerinde dövülmüş bir kara ok ile öldürülür. bard bu başarısıyla insanlardan "ejdervuran" lakabını kazanır.
  
  bilbo baggins'in refakatinde thorin ve kafilesi, dağ'a girmeyi ve dağaltı şehri'ni geri almayı başarırlar, akabinde thorin kendini yeni dağaltı kralı ilan eder. ancak dağ'a girmeden desteklerini almış olduğu esgaroth insanlarına hazineden söz vermiş olduğu payı vermeyi reddedince, gölkent insanları thranduil'in kuyutorman elfleriyle birleşerek dağ'ı ve kafile'yi çatışmasız bir şekilde kuşatmaya alır. maksat thorin'i ve kafilesini açlıkla pes ettirmeye çalışmaktır.
  
  olaylar thorin'in akrabası ikinci dain'in, komutasındaki katılaşmış bir demirtepe ordusuyla birlikte kuşatma'yı kaldırmak ve ırkdaşlarına yardım etmek için dağ'ın eteklerine varmasıyla birlikte patlama noktasına gelir. gittikçe kızışan ortamda araya gireyen gandalf'ın, tarafları dağ'ı ele geçirmeye gelen devasa mevcutlu ork ve warg orduları hakkında uyarmasıyla elfler, cüceler ve insanlar arasında zoraki bir ittifak yapılır. harabe insan şehri ile dağ'ın cümle kapısı önündeki iki kolu arasındaki vadide yapılan savaşta^*, savunmacı ittifak güçleri orklara ve warglara karşı zafer kazanırlar. kafilesinin başında dağ'dan savaşın en hayati anında yaptığı huruç harekatıyla düşman saflarını yarıp geçerken ölümcül şekilde yaralanmış thorin meşekalkan, savaş sonrasında can verir ve dain demirayak, "ikinci dain" ismiyle durin kavmi'nden uzunsakallılar kabilesi'nin yalnız dağ hasretini sonlandırır.
  
  3019'da, yüzük savaşı devam ederken harad ve rhûn insanlarından oluşan alaylarla destekli bir mordor ordusu; vadi'ye saldırır ve çıkan çatışmalarda şehrin insanlarını dağ'a geri çekilmeye zorlar. celduin vadisi'nde yapılan vadi savaşı'ndaki çatışmalarda, dağaltı kralı dain demirayak ve vadi kralı brand katledilir. kaybedilen savaş sonrası yalnız dağ kuşatılır. birkaç gün boyunca kuşatmaya direnen savunmacılar, doğudölleri'ne morannon muharebesi'nin ve sauron'un tamamen yok edildiğinin haberinin gelmesi üzerine yaşanan dehşetten istifade ederek huruca kalkar. başlayan ikinci vadi savaşı'nda insanlar ve cüceler, kuşatmacıları mağlup eder ve celduin boyunca önlerine katarak kovalar.
  
  erebor ve vadi, yaşanan bu olayların ardından orta dünya'nın dördüncü çağı'nda refah içinde varlıklarını sürdürmüşlerdir.